کاردرمانی چیست؟ | هر آنچه که باید درباره کاردرمانی بدانید

کاردرمانی علم استفاده از کارهای هدفمند و معنادار برای فرد است، تا بتواند پس از بروز یک بیماری یا آسیب، توانایی‌های خود را بازیابد. در واقع کاردرمانی سبب می‌شود تا افراد بتوانند با کسب حداکثر استقلال به زندگی خودشان ادامه دهند. حال اینکه چگونه کاردرمانی می‌تواند با کارهای معنادار به درمان افراد بپردازد، مستلزم آشنایی با علومی چون آناتومی، فیزیولوژی، کینزیولوژی، آنالیز فعالیت و سایر علوم مرتبط در این زمینه است.

هدف از کاردرمانی چیست؟

کاردرمانی به افراد کمک می‌کند تا توان از دست رفته شان را بازیابند و استقلالی که در انجام کارهای شخصی‌شان، تا پیش از بیماری داشتند، دوباره به دست بیاورند. کاردرمانی از طریق درمان‌های تخصصی خود منجر به بهبود کیفیت زندگی، رفع ناتوانی‌های جسمی و ذهنی و در نتیجه افزایش استقلال فرد بیمار می‌شود. برای مثال زمانی که فردی دچار سکته مغزی می‌شود، دیگر قادر به انجام کارهای شخصی خود نیست؛ کاردرمانی در کنار پروسه درمان، به فرد کمک می‌کند تا این توانایی‌ها و استقلال از دست رفته را دوباره به دست بیاورد.

کاردرمانگران چه کاری انجام می‌دهند؟

کاردرمانگران با استفاده از متدهای درمانی مختلف و با تکیه بر دانشی که در دوران تحصیل کسب کرده‌اند، خدمات توانبخشی مختلفی به بیماران ارائه می‌کنند. در واقع تمامی هدف کاردرمانی، توانبخشی به بیمارانی است که از ضایعات ارتوپدی، نورولوژی و روانپزشکی رنج می‌برند. کاردرمانگران سعی می‌کنند تا کیفیت زندگی بیمار را ارتقا داده و ناتوانی‌های به وجود آمده در پی بیماری را از بین ببرند.

به بیانی ساده‌تر، کاردرمانگر در ابتدا بیمار خود را ارزیابی کرده و مشکلاتی را که در پی بیماری به وجود آمده است تحلیل می‌کند، سپس با تکیه بر متدهای درمانی مورد تایید، سعی می‌کند تا مشکلات بیمار را مرتفع سازد.

جلسات کاردرمانی چه تاثیری در روند بهبود بیماری دارند؟

تاثیر جلسات کاردرمانی پس از چند جلسه توانبخشی مشهود خواهد شد؛ هدف این است که فرد پس از پایان جلسات بتواند به تنهایی از پس کارهای شخصی اش بربیاید. در واقع کاردرمانگر در طی جلسات سعی می‌کند تا با تکنیک‌های کاردرمانی، عوامل ایجاد کننده محدودیت را تا حد ممکن از بین ببرد. در پی از بین رفتن محدودیت‌ها که می‌تواند جسمی یا ذهنی باشد، فرد توانیاب در انجام فعالیت‌های روزمره عاجز نخواهد بود و تاثیر کاردرمانی را درخواهد یافت.

گرفتن شرح حال بیمار به چه شکل است؟

با توجه به نوع بیماری، فرم‌های خاصی وجود دارد که طبق آن از بیمار شرح حال گرفته می‌شود. در این فرم‌ها، با توجه به نوع بیماری و علائم آن، سوالاتی وجود دارد که زمینه‌های ناتوانی فرد را مشخص می‌کند. همچنین در بسیاری از موارد، تست‌های استانداردی وجود دارد که کاردرمانگر انجام آن را برای بیمار الزامی می‌داند.

علاوه بر موارد گفته شده، گاهی در جلسه ابتدایی و شرح حال، کاردرمانگر با کمک ابزارهای خاصی، برخی از توانایی‌های فرد را مورد سنجش قرار می‌دهد. اصولا بعد از ده جلسه یک شرح حال مجدد گرفته می‌شود تا میزان پیشرفت و بهبود بیماری مشخص گردد.

کاردرمانی چه کمکی به بهبود دردهای من می‌کند؟

کاردرمانی یک دیدگاه کلی نگر یا Holistic دارد. بر طبق این دیدگاه، کاردرمانگر سعی می‌کند تا فرد مراجعه کننده به کلینیک را مانند یک مجموعه در نظر بگیرد. برای کار کردن درست این مجموعه، نه تنها باید سیستم اسکلتی-عضلانی، سیستم گوارش، سیستم تنفسی و سایر سیستم های بدن به درستی کار کنند، بلکه فرد باید از لحاظ سلامت روان و ذهنی نیز در وضع خوبی باشد. بنابراین، کاردرمانی در ابتدا سعی می‌کند تا دریابد ریشه و منشا مشکل چیست و این مشکل، چه اختلالی در زندگی یا کار فرد به وجود آورده است. سپس با مداخلات کاملا علمی و ثابت شده، کاردرمانگر سعی می کند تا مشکلات فرد را برطرف کند.

کاردرمانی برای بهبود درد، ابتدا سعی می‌کند تا ریشه و منشا درد را پیدا کند. بعد از مشخص شدن منشا، با استفاده از تکنیک‌های مختلف سعی می‌کند تا آن را از بین برده و یا به حداقل برساند. در طی این روند، از متدهای کاهش درد نیز استفاده می‌کند تا روند درمان برای فرد غیرقابل تحمل نباشد.

کاردرمانی کدام یک از بیماری ها را درمان می‌کند؟

با توجه به این موضوع که رشته‌های علوم پزشکی بسیار گسترده و تخصصی هستند، کاردرمانگران نیز در دوران کاری تصمیم می‌گیرند تا در یک زمینه خاص کار کنند. فردی که از رشته کاردرمانی فارغ التحصیل شده است، آشنایی لازم با بیماری‌های اسکلتی-عضلانی، بیماری‌های نورولوژی و بیماری‌های روانپزشکی در کودکان و بزرگسالان دارد. همچنین کاردرمانگران به خوبی با مسئله Aging و پیر شدن هم آشنا هستند و اقدامات لازم را در این زمینه برای مراجعین خود در نظر می‌گیرد. برای آشنایی بهتر با خدمات کاردرمانی، لیست بیماری‌هایی را که کاردرمانی در درمان و بهبود آنها نقش موثری دارد، در زیر آورده‌ایم.

نقش کاردرمانی در درمان بیماری های ارتوپدی

کاردرمانی در بیماری‌های نورولوژی بزرگسال

کاردرمانی در بیماری های نورولوژیک کودکان

1. کاردرمانی در فلج مغزی یا سی پی
2. کاردرمانی در تاخیر حرکتی
3. کاردرمانی برای کلاب فوت
4. کاردرمانی در NICU

کاردرمانی در بیماری های روانپزشکی کودکان

1. کاردرمانی در اوتیسم
2. کاردرمانی در اختلال یادگیری LD
3. کاردرمانی در سندروم دوان
4. کاردرمانی در ADHD
5. کاردرمانی در سندروم رت

کاردرمانی در بیماری های روانپزشکی بزرگسال

1. کاردرمانی در اختلال افسردگی
2. کاردرمانی در اختلال دوقطبی
3. کاردرمانی در اسکیزوفرنیا
4. کاردرمانی در اختلال OCD
5. کاردرمانی در فوبیا های مختلف

سایر خدمات کاردرمانی

1. تغییر محیط خانه متناسب با نیاز های بیمار
2. مشاوره به بیمار و خانواده در مورد بیماری
3. آموزش مهارت های اساسی، مانند پوشیدن و درآوردن لباس به بیمارانی نمی توانند این کار را مستقل انجام دهند.
4. آموزش استفاده از عصا، واکر، ویلچر و...
5. آموزش مناسیب سازی اندازه عصا، واکر و...
6. آموزش بالا و پایین رفتن از پله با و بدون عصا
7. کاردرمانی برای افراد نابینا
8. کاردرمانی در سالمندی
9. کاردرمانی به صورت گروهی 

کاردرمانی (Occupational Therapy) یکی از رشته‌های توانبخشی است که با استفاده از فعالیت‌هایی که برای فرد معنادار می‌باشد، در صدد آن است که توانایی‌های از دست رفته وی را به او بازگرداند و یا اینکه آن توانایی‌ها را حفظ کند. امروزه تعاریف متعددی از این رشته بیان شده است که کلیت همه آن‌ها یک مفهوم را به شما القا می‌کند.

فرض کنید فردی در پی یک سانحه، دچار شکستگی در دست خود شود. بعد از روند درمان و طی کردن مراحل بهبودی، فرد بلافاصله نمی‌تواند فعالیت‌های گذشته خود را از سر بگیرد. در اینجا کاردرمانگر با ارائه فعالیت‌هایی که برای آن شخص معنادار است، کمک می‌کند تا وی رفته رفته به روند سابق زندگی خود برگردد. مثالی که ذکر شد، یک مثال کاملا مختصر از مداخله کاردرمانی در زمینه بیماری‌های ارتوپدی بود. مداخلات کاردرمانی فقط به این زمینه محدود نمی‌شود و جنبه‌های بیشتری را نیز در برمی‌گیرد.

کاردرمانی (Occupational Therapy) چیست؟ | تعریف کامل و جامع کاردرمانی

گاهی افراد با توجه به اسم رشته، گمان می‌کنند که کاردرمانی رشته‌ای است که به دنبال یافتن شغل و کاری مناسب برای افراد است؛ اما در واقع چنین نیست. قبل از ارائه تعریف، بهتر است با نام انگلیسی رشته که Occupational Therapy است آشنا شوید. واژه Occupation، واژه بسیار مهم و حیاتی‌ای در رشته کاردرمانی است. درک درست این واژه تا حد زیادی تعریف رشته را برای شما قابل درک خواهد کرد.

Occupation، به تمام کارهای معناداری اطلاق می‌شود که فرد در طول روز انجام می‌دهد. هر فرد بعد از بیدار شدن، کارهای زیادی را در طول مدت روز انجام می‌دهد.

همین کارها است که به فرد و زندگی وی معنی می‌بخشد و به وی شخصیت و اعتبار می‌دهد. بیاید تمام Occupationهای یک روزتان را متصور شوید. اگر به خوبی فکر کنید، در خواهید یافت که در طول روز کارهای زیادی انجام می‌دهید؛ از خوردن صبحانه بگیرید تا ارتباط با دیگران و انجام کارهای مختلف و در نهایت استراحت و خواب شبانه.

تمامی این اعمال، Occupationهای مختلف یک فرد در نظر گرفته می‌شود. حال با این تعریف از Occupation شاید درک بهتری از رشته Occupational Therapy پیدا کرده باشید.

لازم به ذکر است که کاردرمانی در دسته علوم پزشکی و یکی از زیر شاخه‌های علوم توانبخشی است. همان طور که از نام علوم توانبخشی پیداست، این علم سعی دارد تا قابلیت‌های از دست رفته افراد در اثر بیماری و اختلالات را تا حد امکان به آن‌ها برگرداند و بار دیگر طعم زندگی مستقل را به افراد بچشاند. در ادامه بیشتر و بهتر با جنبه‌های مختلف این رشته آشنا خواهید شد.

کاردرمانگر کیست؟

حال که با تعریف رشته کاردرمانی و اهمیت واژه Occupation در آن آشنا شدید؛ خالی از لطف نیست که با واژه کاردرمانگر نیز آشنا شوید. اصولا به فارغ التحصیلان رشته کاردرمانی، کاردرمانگر می‌گویند. بنابراین، هر فردی که در رشته کاردرمانی تحصیل کند و مدرک کارشناسی و یا بالاتر دریافت کند، به عنوان کاردرمانگر درنظر گرفته می‌شود. لازم به ذکر است که افرادی به عنوان کمک کاردرمانگر نیز وجود دارند. این افراد صلاحیت علمی و بالینی کاردرمانگر را ندارند و فقط به کاردرمانگران در انجام بعضی از مداخلات کمک می‌کنند.

در واقع کاردرمانگران به افراد کمک کاردرمانگر آموزش‌های لازم را می‌دهند و از آن‌ها در جابه‌جایی بیمار، جابه‌جایی وسایل و سایر موارد مرتبط کمک می‌گیرند. متاسفانه امروزه بسیاری از افراد خود را به‌جای کاردرمانگر معرفی می‌کنند، در حالی که به صورت آکادمیک در این رشته تحصیل نکرده‌اند.

علوم توانبخشی (Rehabilitation) و جایگاه کاردرمانی در آن

توانبخشی به عنوان "مجموعه‌ای از مداخلات طراحی شده به منظور بهبود عملکرد و کاهش ناتوانی در افراد در تعامل با محیط" تعریف می‌شود. به بیان ساده توانبخشی، بخشی ضروری از پوشش همگانی سلامت است که با ارتقای سلامت، پیشگیری از بیماری، درمان و مراقبت‌های بالینی همراه است. توانبخشی به همه افراد اعم از کودک، بزرگسال یا سالمند کمک می‌کند تا در فعالیت‌های روزمره خود تا حد امکان مستقل باشند. توانبخشی مشارکت در آموزش، کار، تفریح و نقش‌های معنادار زندگی مانند مراقبت از خانواده را ممکن می سازد.

همان طور که پیشتر ذکر شد، کاردرمانی در کنار رشته بینایی سنجی، شنوایی شناسی، گفتاردرمانی و فیزیوتراپی، در درسته علوم توانبخشی طبقه‌بندی می‌شوند. تمامی رشته‌های نام برده شده سعی دارند تا به نحوی توانایی‌های از دست داده فرد را بار دیگر به وی بازگردانند؛ هر چند این رشته‌ها در جلوگیری از آسیب و شیوع بیماری‌ها نیز کمک می‌کنند.

در این بین بینایی سنجی به طور اختصاصی روی حس بینایی متمرکز است. شنوایی شناسی و گفتار درمانی نیز به ترتیب روی حس شنوایی و قدرت تکلم انسان متمرکز است. رشته فیزیوتراپی به ساختار اسکلتی و عضلانی انسان توجه دارد و سعی در رفع مشکلات ماسلواسکلتال دارد. اما کاردرمانی در این بین، به عنوان یک رشته کل نگر (Holistic) انسان را به صورت یک موجود کامل می‌نگرد و روی Occupationهای وی متمرکز است. هر گونه اختلال در بدن انسان که موجب اشکال در عملکردهای روزانه فرد شود، به نوعی آن فرد را با رشته کاردرمانی پیوند می‌دهد.

در واقع کاردرمانی را می‌توان به صورت یک رشته جامعه در نظر گرفت که نه تنها به بعد جسمانی و ماسلواسکلتال بدن انسان توجه دارد، بلکه به بعد روانی و اجتماعی انسان نیز توجه می‌کند و سعی دارد تا بهترین عملکرد و شرایط را برای انسان رقم بزند. با این تفاسیر اهمیت و جایگاه رشته کاردرمانی در رشته‌های توانبخشی غیر قابل انکار است.

فلسفه رشته کاردرمانی | چرا کاردرمانی به‌وجود آمده است؟

همان طور که هر رشته یک تاریخچه دارد، در کنار آن یک فلسفه نیز دارد. در واقع فلسفه هر رشته به این پرسش پاسخ می‌دهد که چرا آن رشته به وجود آمده است و چه نقشی در زندگی انسان‌ها دارد. فلسفه کاردرمانی در طول تاریخ این رشته تکامل یافت و بر پایه سه اصلاح رمانتیسم، پراگماتیسم و اومانیسم بنا شده است. ویلیام راش دانتون که یکی از حامیان کاردرمانی در ابتدای تشکیل آن بود، کار یا Occupation را به عنوان یک نیاز اساسی برای انسان در نظر گرفت که می‌تواند خاصیت درمانی نیز داشته باشد. بر اساس این جمله می‌توان پایه‌های فلسفی رشته را اینگونه بیان کرد که :

1. Occupation می‌تواند تاثیری مثبت بر سلامتی و حس خوب افراد داشته باشد.
2. Occupation باعث ایجاد ساختار و سازماندهی زمان می‌شود.
3. Occupation باعث به وجود آمدن معنی در زندگی افراد می‌شود.
4. Occupation منحصر به فرد است و برای افراد مختلف ارزش متفاوتی دارد.

بر مبنای عبارت‌های ذکر شده در بالا، پایه‌های اولیه فلسفه کاردرمانی شکل گرفت و در روند پیشرفت علم تا به امروز این فلسفه کامل و کامل‌تر می‌شود. به بیان ساده‌تر، فلسفه کاردرمانی استفاده معنادار از کار برای به استقلال رساندن افراد است.

امکان دارد دو فرد با یک مشکل کاملا مشابه به کاردرمانی مراجعه کنند، اما کاردرمانگر فعالیت‌های متفاوتی به آن‌ها ارائه دهد. این تفاوت از ارزش‌های متفاوت آن افراد منشا می‌گیرد. در واقع شاید پوشیدن مستقل کفش برای یک فرد ارزش باشد و برای افراد دیگر این عمل هیچ ارزشی نداشته باشد.

برای درک بهتر فلسفه کاردرمانی باید دیگر بار به تعریف واژه Occupation برگردیم. همان طور که پیش‌تر ذکر شد، Occupation شامل تمامی کارهای معناداری است که به زندگی فرد اعتبار و جهت می‌بخشد. با پذیرش این تعریف، در گام بعد، فلسفه کاردرمانی معتقد است که هر فرد این حق را دارد تا در طول عمر خود، خود را درگیر فعالیت‌ها و Occupationهای مختلف کند.

به عبارت دیگر این حق انسان است تا کارهای دلخواه خود را در طول زندگی انجام دهد. سپس فلسفه کاردرمانی بر این باور است که درگیر شدن در Occupationهای مختلف، روی سلامت و رفاه افراد تاثیرگذار است. به عبارت ساده تر، تمام کارهایی که در طول روز انجام می‌دهیم به نحوی بر سلامت کلی ما تاثیر می‌گذارد. فرض کنید که یک آرایشگر نتواند از دستان خود به درستی استفاده کند. پر واضح است اختلال در این Occupation چگونه در سلامت وی تاثیر گذاشته است.

با استناد بر موارد گفته شده، کاردرمانی و فلسفه آن معتقد است که با استفاده از همین فعالیت‌ها و Occupationها می‌توان تاثیرات درمانی نیز دریافت کرد. در واقع هسته و پایه رشته بر فعالیت‌های هدفمند افراد استوار است و سعی می‌کند تا به کمک همین فعالیت‌های معنادار حداکثر استقلال را برای فرد به وجود بیاورد. برای آشنایی کامل‌تر با فلسفه رشته کاردرمانی، می‌توانید فایل زیر را مطالعه بفرمایید. این فایل که توسط انجمن کاردرمانی آمریکا (AOTA) گردآوری شده، فلسفه رشته را به خوبی بیان می‌کند:

تاریخچه رشته کاردرمانی

هر رشته تاریخچه خاص خود را دارد. کاردرمانی نیز از این قاعده مستثنی نیست. تاریخچه رشته کاردرمانی را می‌توان در دو سطح جهان و ایران مورد بررسی قرار داد. اولین استفاده معنادار از کار به عنوان یک شیوه درمانی به 100 سال قبل از دوران میلاد مسیح برمی گردد. در آن زمان یک پزشک یونانی با استفاده از ماساژ، موسیقی و فعالیت‌های هدفمند در پی بهبودی یک بیمار روانی به صورتی انسان دوستانه بوده است. بدیهی است که تاریخچه رشته کاردرمانی در جهان، بسیار غنی‌تر از تاریخچه این رشته در ایران است.

پس از گذر سال‌ها، در قرن هجدهم میلادی و در اروپا، فیلیپ پینل و یوهان کریستین ریل در پی تغییرات و اصلاحاتی در روند درمان در بیمارستان‌ها شدند. آن‌ها به جای استفاده از زنجیر و دستبند‌های سخت و محکم که در آن زمان برای بیماران استفاده می‌شد، از فعالیت‌های هدفمند و اوقات فراغت استفاده کردند.این زمان، دقیقا همان زمانی است که پایه‌های رشته کاردرمانی شکل گرفت و واژه درمان اخلاقی (Moral Treatment) مفهوم خودش را پیدا کرد.

جنبش‌های هنری و صنایع دستی که در سال‌های 1860 تا 1910 روی داد، به نحوی بر این رشته تاثیر گذاشت. در واقع هنر و تولید صنایع دستی خلاقانه، به عنوان راهی برای ارتقا یادگیری و تولید یک اثر ملموس، دوران کسالت بار بستری در بیمارستان را برای افراد قابل تحمل‌تر کرد.

با آشنایی نسبت به تاریخچه رشته کاردرمانی، به اصالت این رشته پی‌خواهید برد و این نکته را درک خواهید کرد که چگونه کاردرمانی در گذر زمان تا به امروز، به سلامت و رفاه جامعه بشری کمک کرده است و بسیاری از افراد نیازمند به خدمات این رشته را، دیگر بار به زندگی عادی برگردانده است. در ادامه تاریخچه رشته کاردرمانی در جهان و ایران را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

تاریخچه کاردرمانی در جهان

اولین استفاده از فعالیت‌های هدفمند برای درمان بیماران، به 100 سال قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد. در یونان باستان، یک پزشک برای اولین بار سعی نمود تا به کمک موسیقی و فعالیت‌های هدفمند، به طرزی انسان دوستانه به درمان یک بیمار روان بپردازد. این اولین مدرکی است که از استفاده از کار به عنوان یک ابزار درمانی در اختیار داریم.

باگذر زمان، استفاده از فعالیت‌های معنادار برای اهداف درمانی افزایش یافت تا این که در قرن هجدهم میلادی، فیلیپ پینل و یوهان کریستین ریل تغییراتی اساسی در روند درمان بیماران استفاده کردند. در آن زمان در بیمارستان‌های روان پزشکی، از دستبند و پابند برای نگهداری بیماران استفاده می‌شد. افراد نام برده شده تغییر شگرفی ایجاد کردند و نگرش جدیدی را در روند درمان پایه ریزی نمودند. در واقع آن‌ها سعی نمودند با فعالیت‌های هدفمند و جذاب برای بیماران، حس بهتری را در آن‌ها القا کنند. بعد از پیش گرفتن این مسیر، آن‌ها به خوبی متوجه شدند که فعالیت‌های هدفمند چگونه باعث بهبود وضعیت بیماران گشته است.

دقیقا در همین زمان بود که کاردرمانی بار دگیر، ساختار یافته‌تر از گذشته پا به عرصه وجود گذاست. سپس افراد سرشناس زیادی مفاهیم و اصطلاحات کاربردی بسیاری به این رشته افزودند. امروزه انجمن جهانی کاردرمانی مسیر کلی این رشته را طرح ریزی می‌کند و این رشته به عنوان یکی از شاخه‌های علوم توانبخشی در سراسر جهان معتبر است.

تاریخچه کاردرمانی در ایران

سازمان بهداشت جهانی در سال 1962 میلادی که مقارن با سال 1341 شمسی است، کاردرمانگرانی را به عنوان آموزش دهنده به ایران فرستاد تا این رشته را در ایران بنا نهند. این کاردرمانگران که اهل کشور‌های هلند و دانمارک بودند، در بیمارستان شفا یحیائیان تهران شروع به فعالیت نمودند و پس از آن این حرفه به عنوان یک رشته تحصیلی در مقطع کارشناسی در دانشگاه رفاه اجتماعی ( دانشگاه علوم پزشکی ایران ) بنا نهاده شد.

تمامی دروس در ابتدا به زبان انگلیسی تدریس می‌شد تا اینکه اولین گروه از کاردرمانگران ایرانی تربیت شدند. بعد از آموزش‌های لازم، کاردرمانی به عنوان یک رشته تحصیلی در مقطع کارشناسی در دانشگاه رفاه اجتماعی (دانشگاه علوم پزشکی ایران) دایر شد. این رشته در ابتدا با چالش‌های زیادی رو به رو شد و در ابتدای مسیر خود، با وقوع انقلاب در ایران مواجه شد.

بعد از انقلاب اسلامی در ایران نیز به پاس زحمات کاردرمانگران آموزش دیده، اهمیت و لزوم وجود این رشته برای جامعه، برای صاحبان قدرت مشخص گردید و این رشته به حیات خود ادامه داد و مردم ایران توانستند تا از خدمات این رشته نهایت بهره را ببرند. سپس با توجه به نیاز روز افزون جامعه به کاردرمانی، این رشته در سایر دانشگاه‌های کشور نیز تدریس شد و روز به روز به تعداد کاردرمانگران افزوده شد.

در تاریخ هشتم مهر ماه سال 1382 شمسی، مجوز تاسیس کلینیک کاردرمانی از سوی وزارت بهداشت صادر شد که روز مهمی در تاریخچه کاردرمانی ایران به حساب می‌آید. اهمیت این روز در تاریخچه کاردرمانی آنقدر زیاد است که این روز را روز ملی کاردرمانی می‌نامند. حال با گذشت چیزی حدود 60 سال از عمر رشته کاردرمانی، این رشته توانسته است، نقشی پررنگ در نظام سلامت کشور بازی کند و خدمات قابل توجه‌ای به طیف زیادی از افراد جامعه ارائه دهد.

افراد سرشناس رشته کاردرمانی در جهان

همیشه افرادی هستند که ردی ماندگار از خود به جای می‌گذارند. در کاردرمانی نیز افراد بسیاری وجود دارند که چیزهای زیادی به این رشته افزوده‌اند و اعتبار این رشته در سطح جهانی را افزایش داده‌اند. در واقع این افراد به گونه‌ای مسیر کاردرمانی را مشخص نموده‌اند و آن را به صورت یک رشته نظام‌مند و ساختار یافته درآورده‌اند. تلاش شبانه روزی این افراد در جهت پژوهش و یافتن کشفیات جدید همیشه قابل ستایش خواهد بود. خالی از لطف نیست تا با این افراد سرشناس آشنا شویم و به طور اختصار با کارهای صورت گرفته از جانب آن‌ها، آگاهی پیدا کنیم.

النور کلارک اسلاگل؛ مادر رشته کاردرمانی

النور کلارک اسلاگل، به عنوان مادر رشته کاردرمانی در جهان در نظر گرفته می‌شود. وی با دارا بودن مدرک مددکار اجتماعی، خدمات زیادی را در استقرار رشته کاردرمانی ارائه داد و حدود 15 سال نیز به عنوان منشی در AOTA فعالیت کرد. بدون شک زحمات بی‌نظیر این بانو در تاریخچه کاردرمانی ماندگار خواهد بود.

النور کلارک اسلاگل به عنوان مادر رشته کاردرمانی شناخته شده است. اسلاگل که یکی از موسسین انجمن ملی ترویج کاردرمانی بود، آموزش عادت را به عنوان یکی از مدل‌های اولیه کاردرمانی مطرح کرد. در واقع آموزش عادت این امکان را برای افراد فراهم می‌کند تا به یک تعادل و توازن بین کار، استراحت و اوقات فراغت برسند.

در سال 1915، خانم اسلاگل اولین برنامه آموزشی کاردرمانی را با افتتاح یک مدرسه در شیکاگوی آمریکا شروع کرد. انجمن ملی ترویج کاردرمانی (NSPOT)، که اکنون انجمن کاردرمانی آمریکا نامیده می‌شود، در سال 1917 تاسیس شد. بعد از گذشت چند سال، درست در سال 1921، حرفه‌ای به نام کاردرمانی شکل گرفت تا به مداخلات درمانی در زمینه سلامت بپردازد. ظهور اولیه کاردرمانی، دیدگاه پزشکی را در ابتدا به چالش کشید.

«در واقع کاردرمانگران معتقد بودند که به جای تمرکز صرف بر روی دیدگاه پزشکی، گاهی شرایط پیچیده اقتصادی و اجتماعی در کنار عوامل فیزیولوژیک می‌تواند باعث اختلال در عملکرد افراد شود. تا پیش از وقوع انقلاب صنعتی و وقوع جنگ جهانی اول، کادرمانی بیشتر در زمینه بیماری‌های روانی فعالیت می‌کرد، اما پس از بروز ماجرا‌های ذکر شده، کاردرمانی به حیطه جسمی نیز ورود کرد. از آن زمان تا به امروز، کاردرمانی دچار تحولات بسیاری شده است و امروزه توانسته به عنوان یکی از رشته‌های توانبخشی، حضوری فعال و سازنده در نظام سلامت کشورها ایفا کند.»

ویلیام راش دانتون جونیور؛ پدر رشته کاردرمانی

دکتر ویلیام راش دانتون جونیر به عنوان پدر رشته کاردرمانی در جهان شناخته می‌شود. وی که یک روانپزشک بود، برای اولین بار و به طور رسمی گزارشی را در زمینه تاثیر کاردرمانی ارائه داد. در واقع وی که یکی از دانش آموختگان دانشگاه هاروارد بود، به این نکته پی برده بود که چگونه فعالیت‌های معنادار می‌تواند اثر شفابخش روی بیماران روان داشته باشد.

فیلیپ پینل؛ کاردرمانی اخلاقی

فیلیپ پینل که پزشکی فرانسوی بود، اولین بار نظریه درمان اخلاقی را مطرح کرد. در واقع این نظریه باعث تغییر چشمگیری در روند درمان بیماران روان شد. تا قبل از وی، رفتار پزشکان با بیماران روان اصلا قابل توجیه نبود.

فرآیند ارائه خدمات کاردرمانی چگونه است؟

شاید برای شما سوال باشد که چگونه می‌توانید از خدمات کاردرمانی استفاده کنید. یا به عبارت دیگر، روند دریافت خدمات کاردرمانی چگونه است؟ در ابتدا و پس از مراجعه به کاردرمانی، متخصص کاردرمانی سعی می‌کند تا ارزیابی‌های لازم را برای شما انجام دهد. با توجه به مشکل شما، کاردرمانگر ممکن است تا ارزیابی‌های مختلفی انجام دهد و از شما بخواهد تا فرم‌های مختلفی را پر کنید.

در واقع به کمک ارزیابی، کاردرمانگر سعی دارد تا مشکل شما را به درستی تشخیص دهد و ریشه اختلال را دریابد. بعد از ارزیابی کامل که گاهی ممکن است تا دو یا سه جلسه طول بکشد، کاردرمانگر سعی می‌کند تا نتایج ارزیابی صورت گرفته را تحلیل کند. تحلیل این نتایج با کمک علوم فراگرفته شده توسط کاردرمانگر انجام می‌شود. سپس کاردرمانگر با بیمار مشورت می‌کند و اهداف بلند مدت و کوتاه مدتی را در نظر می‌گیرد.

فرآیند کاردرمانی عبارت است از تمام مراحلی که یک کاردرمانگر، از بدو ورود مراجع تا لحظه ترخیص وی انجام می‌دهد.

اینکه کاردرمانگر برای تعیین اهداف از بیمار نظر می‌پرسد، در واقع توجه کاردرمانی به نیازها و ارزش‌های بیمار را نشان می‌دهد. پس از تعیین اهداف، کاردرمانگر یک برنامه مدون و منظم می‌چیند. این برنامه مشخص می‌کند که در هر جلسه چه تمرین‌ها و مداخلاتی باید انجام شود. سپس بعد از چند جلسه، کاردرمانگر چک می‌کند که آیا برنامه درمانی در جهت رسیدن به اهداف کوتاه مدت و بلند مدت بوده است. اگر جواب منفی باشد، بار دیگر سعی می‌کند تا برنامه درمانی را تغییر دهد.

در انتها نیز درمانگر به صورت فالوآپ بیمار خود را چک می‌کند تا مطمئن شود که پیشرفت‌های حاصل شده از جلسات کاردرمانی، در بیمار تثبیت شده است و فرد با استقلال کامل می‌تواند کارهای خود را انجام دهد. به جرات می‌توان اظهار کرد که در این فرآیند کامل و بی نقص، بهترین اهداف درمانی برای بیمار محقق خواهد شد. در ادامه به صورت مختصر به فرآیند کاردرمانی می‌پردازیم.

1. اولین مرحله از فرآیند کاردرمانی، ارجاع است. ارجاع می‌تواند از طریق یک پزشک صورت بگیرد و یا اینکه فرد آشنایی با این رشته داشته باشد و به مداخلات آن احساس نیاز کند. فرض کنید کودکی با مشکل ADHD دست و پنجه نرم می‌کند. یک روانپزشک می‌تواند آن کودک را به کاردرمانی ارجاع دهد تا مداخلات لازم برای آن کودک صورت بگیرد. پس اولین گام ارجاع مراجع به کاردرمانی است

2. دومین مرحله، مرحله غربالگری است. در این مرحله کاردرمانگر سعی می‌کند با یک بررسی اجمالی به این پرسش پاسخ دهد که آیا این فرد به مداخلات کاردرمانی نیاز دارد و یا خیر. اگر به مداخلات نیاز داشته باشد، فرآیند کاردرمانی برای آن فرد ادامه می‌یابد؛ در غیر اینصورت مراجع به متخصص دیگری ارجاع داده می‌شود.

3. سومین مرحله، انجام مصاحبه و جمع آوری اطلاعات است. در این مرحله کاردرمانگر سعی می‌کند تا سوالات خودش را در باره بیماری و یا ناتوانی مراجع مطرح کند و نیاز‌ها و ارزش‌های وی را دریابد.

4. چهارمین مرحله، ارزیابی است. در این مرحله با استفاده از فرم‌ها و ابزار‌هایی که در اختیار کاردرمانگر است، سعی می‌کند تا حیطه‌های مشکل را به طور دقیق مشخص کند و آن‌ها را آنالیز کند.

5. پنجمین مرحله، هدفگذاری می‌باشد. در این مرحله کاردرمانگر با توجه به اطلاعات جمع آوری شده در مراحل قبل، سعی می‌کند تا اهداف درمانی برای فرد بگذارد. این اهداف می‌توانند بلند مدت یا کوتاه مدت باشند. همچنین این اهداف باید قابل دستیابی باشند و به طور اختصاصی برای قرد مورد ارزیابی نوشته شده باشد.

6. ششمین مرحله از فرآیند کاردرمانی، مداخله است. در این مرحله کاردرمانگر با توجه با اهداف نوشته شده و نیز با استفاده از فعالیت‌های معنادار برای فرد، مداخلات درمانی خودش را انجام می‌دهد.

7. در هفتمین مرحله که مرحله ارزیابی مجدد است، کاردرمانگر سعی می‌کند به این پرسش پاسخ دهد که آیا به اهداف نوشته شده در مرحله پنجم نزدیک شده است یا خیر. این مرحله بعد از چندین جلسه مداخله انجام می‌شود. اگر نتیجه این مرحله نشان دهنده پیشرفت به سمت اهداف باشد، مداخلات ادامه می‌یابد، در غیر این صورت اهداف جدیدی برای فرد وضع می‌شود.

8. مرحله هشتم، ترخیص است. در این مرحله فرد به تمام اهداف درمانی رسیده است و می‌تواند بدون نیاز به خدمات کاردرمانی زندگی خودش را ادامه دهد. اما این مرحله پایان کار نیست.

9. مرحله نهم که آخرین مرحله از فرآیند کادرمانی می‌باشد، مرحله پیگیری می‌باشد. در این مرحله فرد کاردرمانگر با مراجع خود ارتباط برقرار می‌کند و این موضوع را چک می‌کند که آیا فرد در محیط غیر از کلینیک نیز می‌تواند فعالیت‌های خودش را انجام دهد یا خیر.

همان طور مطالعه فرمودید، کاردرمانی یک روند منظم و مشخص را برای مراجعین خود دنبال می‌کند. این موضوع سبب می‌شود تا مراحل درمان به صورت شفاف پیگیری شود و روند بهبودی به سرعت طی شود.

حیطه‌های مختلف کاردرمانی؛ کاردرمانگران در چه حیطه‌هایی فعالیت می‌کنند؟

همان طور که قبلا نیز اشاره شد، کاردرمانی یک رشته کل‌نگر است و به تمامی ابعاد وجود انسان نگاه می‌کند. در واقع برای اینکه انسان بتواند در جامعه عملکرد مناسبی داشته باشد، نیاز است تا در همه ابعاد، چه از نظر جسمی، چه از نظر روانی و حتی ذهنی در بهترین شرایط خود باشد. کاردرمانی نیز به عنوان یک رشته کل‌نگر در تمامی این ابعاد مداخلات خود را انجام می‌دهد. برای اینکه بهتر با حیطه‌های مختلف کاردرمانی آشنا شوید، در ادامه هر کدام از این حیطه‌ها را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

کاردرمانی در حیطه ارتوپدی

ساختار اسکلتی عضلانی انسان، برای انجام فعالیت‌های روزانه فرد بسیار اهمیت دارد. اینکه فرد بتواند به درستی حرکت کند و نیازهای خود را برطرف سازد، همه و همه در گرو سلامت جسمانی فرد است. هر گونه آسیب به ساختمان اسکلتی-عضلانی انسان می‌تواند وی را از انجام Occupationهای مختلف باز دارد. فقط کافی است فردی را تصور کنید که استخوان بازوی وی شکسته باشد. آیا این فرد می‌تواند کارهای روزمره خود را به درستی انجام دهد. یا فردی را تصور کنید که تاندون انگشت شست وی پاره شده باشد؛ این فرد قادر به انجام کارهای ساده‌ای چون بازکردن قفل در نیز نخواهد بود.

کاردرمانی با مداخلات بی‌نظیر خود در این زمینه سعی می‌کند تا توانایی‌های از دست رفته فرد را تا حد امکان به وی بازگرداند. برای آشنایی بیشتر شما با اختلالات جسمی، تعدادی از این بیماری‌ها را در ادامه لیست کرده‌ایم.

1. آرتروز مفاصل
2. آرتریت رماتوئید
3. دیسک کمر
4. تاندونیت
5. کپسولیت
6. بورسیت
7. زانوی ضربدری و پرانتزی
8. اسکولیوز
9. صافی کف پا
10. گودی کمر
11. توانبخشی در شکستگی استخوان‌های مختلف بدن
12. دفورمیتی انگشتان
13. تنیس البو
14. گلف البو
15. آسیب و پارگی تاندون‌های انگشتان دست
16. و سایر بیماری‌های اسکلتی و عضلانی

کاردرمانی در حیطه نورولوژی

به خوبی می‌دانید که بدن ما به کمک سیستم عصبی و هورمونی کنترل می‌شود. در این بین سیستم عصبی و سلامت مغز و اعصاب از اهمیت به سزایی برخوردار است. بیماری‌های نورولوژیک زیادی وجود دارد که استقلال فرد را به خطر می‌اندازد و وی را از انجام فعالیت‌های هدفمند باز می‌دارد. فردی را فرض کنید که در یک حادثه، دچار ضایعه نخاعی شده باشد. بسته به سطح ضایع، این فرد گاهی نمی‌تواند از چهار اندام خود استفاده کند.

به عبارت دیگر این فرد از ناحیه گردن به پایین فلج می‌شود. با در نظر گرفتن این مثال، اهمیت سیستم اعصاب و سلامت آن آشکارتر می‌شود. یکی از مداخلات پرکاربرد کاردرمانی؛ در زمینه بیماری‌های نورولوژیک است. مهم‌ترین بیماری‌هایی که کاردرمانی در این حیطه به آن‌ها می‌پردازد به شرح زیر است.

1. سکته مغزی
2. ضربه مغزی
3. آسیب و ضایعه نخاعی
4. آتاکسی مخچه‌ای
5. پارکینسون
6. مالتیپل اسکلروزیس یا ام اس
7. ALS
8. فلج بلز
9. فلج کلامپکه
10. فلج ارب
11. نوروپاتی
12.  و سایر بیماری‌های نورولوژیک

کاردرمانی در حیطه فلج مغزی (Cerebral Palsy)

یکی از حیطه‌هایی که کاردرمانگران در آن مشغول به کار هستند، حیطه کاردرمانی در کودکان فلج مغزی (cerebral palsy) است. فلج مغزی به هر نوع آسیب سیستم اعصاب مرکزی تا قبل از دو سالگی اطلاق می‌شود. از آنجایی که به خوبی می‌دانید، مغز نوزاد در دوران نوزادی به سرعت در حال رشد و تکامل است.

آسیب در این سن باعث محدودیت عملکرد در قسمت‌های زیادی از فرد می‌شود. متاسفانه تعداد کودکان سی پی در جوامع امروزی کم نیست. طیف اختلالات این کودکان نیز بسیار وسیع است. کاردرمانگران با توجه به علوم و دانش خود، سعی می‌کنند تا حداکثر پیشرفت را برای این کودکان پدید بیاورند و تا حد ممکن آن‌ها را با توجه به سنشان، به حداکثر استقلال برسانند.

کاردرمانی در حیطه ذهنی کودکان

در این حیطه از کاردرمانی، کاردرمانگران سعی می‌کنند تا با مداخلات خودشان تا حد امکان مشکل کودک را برطرف سازند. در جوامع امروزی و با توجه به سبک زندگی انسان‌ها، متاسفانه تعداد کودکان با اختلالات ذهنی رو به افزایش است. اما به لطف وجود کاردرمانی و مداخلات بی‌نظیر آن، این امکان برای خانواده‌ها و کودکان فراهم شده است تا بهترین عملکرد را علیرغم وجود اختلال ذهنی داشته باشند.

کودکی را فرض کنید که دچار اضطراب جدایی است و نمی‌تواند در سن پنج سالگی، نبود مادر را حتی برای لحظه‌ای تحمل کند. این کودک در سال‌های بعد برای رفتن به مدرسه دچار مشکل خواهد شد. بسیاری از این اختلالات با مداخلات کاردرمانی به طور کامل برطرف می‌شود. بعضی از این اختلالات نیز تا پایان عمر با کودک باقی می‌ماند، اما با کمک مداخلات کاردرمانی، استقلال کودک به حداکثر می‌رسد و دیگر نیازی به مراقب نخواهد داشت. در ادامه شایع‌ترین اختلالات ذهنی کودکان که کاردرمانی نقش موثری در روند درمان آن‌ها دارد را برای شما لیست کرده‌ایم.

1. نقص توجه و بیش فعالی (ADHD)
2. اختلال طیف اتیسم (ASD)
3. اختلال یادگیری (LD)
4. سندروم داون
5. اختلال هماهنگی رشدی (DCD)
6. اختلالات اضطرابی
7. اختلال اضطراب جدایی
8. و سایر اختلالات ذهنی مرتبط

کاردرمانی در حیطه روانپزشکی بزرگسال

اختلالات روانپزشکی، یکی دیگر از زمینه‌هایی است که کاردرمانی مداخلات بی‌نظیری در آن زمینه دارد. اگر تاریخچه رشته کاردرمانی در جهان را مطالعه کرده باشید، به خوبی درخواهید یافت که کاردرمانی در ابتدا از این زمینه فعالیت خود را آغاز کرد و تا به امروز نیز فعالیت خود در این زمینه را ادامه داده است. فردی را فرض کنید که با افسردگی دست و پنجه نرم می‌کند و نمی‌تواند فعالیت‌های خود را انجام دهد. کاردرمانی به کمک این فرد می‌آید و وی را درگیر فعالیت‌های هدفمند کوتاه مدت می‌کند و سعی می‌کند فرد را باردیگر به جامعه بازگرداند.

مداخلات کاردرمانی در زمینه بیماری‌های روانپزشکی باعث پیشرفت چشمگیری در این بیماران می‌شود. گاهی این خدمات در بیمارستان و برای افراد بستری انجام می‌پذیرد و گاهی نیز افراد دارای اختلال به صورت روزانه به کلینیک مراجعه می‌کنند. مهم‌ترین اختلالات روانپزشکی که کاردرمانی در آن‌ها موثر است به شرح زیر است.

1. اختلال نافرمانی مقابله ای (ODD)
2. اسکیزوفرنیا
3. اختلال سلوک
4. اختلال افسردگی
5. اختلال دوقطبی
6. اختلال استرس پس از سانحه
7. اختلال سو مصرف مواد
8. و سایر اختلالات روانپزشکی

بنابراین کاردرمانی از بدو تولد تا پایان زندگی می‌تواند در کنار افراد نیازمند به خدمات این رشته باشد و آن‌ها را از مداخلات خود بهره‌مند سازد. از نگاهی دیگر، کاردرمانی به عنوان یک رشته اکویپیشن بیس، با توجه به دیدی که نسبت به اوکیوپیشن افراد دارد، مداخلات مرتبطی برای آن‌ها را انجام می‌دهد. با این دیدگاه می‌توانید به این نکته پی‌ببرید که کاردرمانی چگونه برای هر طیف سنی‌ای مناسب است و مداخلات خاص خودش را دارد. 

کاردرمانی تا چه حد در درمان بیماری تاثیر گذار است؟

امروزه شواهد زیادی از تاثیر شگفت انگیز کاردرمانی در درمان انواع مختلف بیماری‌ها وجود دارد. همان طور که پیشتر نیز اشاره کردیم، کاردرمانی در حیطه‌های مختلفی فعالیت می‌کند و سعی دارد تا حداکثر استقلال را برای فرد به وجود بیاورد. حداکثر استقلال گاهی به معنی رفع کامل بیماری، گاهی به معنی برطرف شدن بخشی از مشکلات و گاهی نیز به معنی کند شدن روند بیماری و جلوگیری از صدمات بیشتر است.

برای اینکه از تاثیر کاردرمانی به خوبی آگاه شوید، نیاز است تا جلسات کاردرمانی را به طور منظم ادامه دهید. این نکته را در خاطر داشته باشید که کاردرمانی و توانبخشی، یک پروسه طولانی مدت است تا جایی که بعضی از افراد نیاز دارند تا پایان عمر خود نیز از این خدمات استفاده کنند. به طور کلی می‌توان اظهار کرد، با توجه به نوع و شدت بیماری، کاردرمانی تاثیرات مختلفی بر سلامتی فرد دارد.

به عنوان مثال فردی که با ام اس دست و پنجه نرم می‌کند، هیچگاه با توجه به علم امروز درمان نمی‌شود، اما به کمک کاردرمانی می‌تواند بسیاری از فعالیت‌های روزمره خود را بدون کمک هیچ فردِ مراقبی انجام دهد. حال کودکی را فرض کنید که اختلال یادگیری دارد. با مداخلات کاردرمانی این امکان وجود دارد که این اختلال به طور کلی در کودک از بین برود.

پس بار دیگر تاکید می‌کنیم که تاثیر کاردرمانی به ماهیت و شدت بیماری مربوط است و مداخلات کاردمانی می‌تواند نتایج متفاوتی را دربر داشته باشد.

از نگاهی دیگر، سابقه و تاریخچه غنی کاردرمانی در ایران و جهان، به نوعی، مهر تاییدی بر تاثیرگذار بودن مداخلات این رشته است؛ تا جایی که امروزه نیاز جامعه به کاردرمانی بیش از پیش شده است و این رشته همچنان به مداخلات خود ادامه می‌دهد و رفته رفته با پیشرفت علم، خود را به روز و کارآمد نگه می‌دارد.

چه تجهیزاتی در کلینیک‌های کاردرمانی موجود است؟

هر فرد برای انجام کار، به یک سری ابزار نیاز دارد. کاردرمانگران نیز از این قاعده مستثنی نیستند. شما با ورود به یک کلینیک کاردرمانی می‌توانید تجهیزات مختلفی را مشاهده کنید. اگر با حیطه‌های مختلف کاردرمانی آشنا باشید، در خواهید یافت که در هر کدام از این حیطه‌ها، ابزار‌های مختلفی استفاده می‌شود.

گاهی تجهیزات مورد استفاده در کلینیک کاردرمانی بسیار ساده و ابتدایی هستند و گاهی نیز اندکی پیچیده به نظر می‌رسند. تمامی تجهیزات مورد استفاده در کلینیک‌های کاردرمانی از استاندارد‌های بخصوصی پیروی می‌کنند و با توجه به علم درمانگر، استفاده درمانی خاصی از آن‌ها صورت می‌گیرد. البته باید این نکته را در نظر داشته باشید که گاهی اوقات، کاردرمانگران بدون استفاده از تجهیزات خاصی مداخلات درمانی خود را انجام می‌دهند.

در واقع در این شرایط دست کاردرمانگر، مهم‌ترین ابزار وی محسوب می‌شود. دانستن این نکته نیز ضروری است که کلینیک‌های مجهزتر، ابزارهای بیشتری در اختیار دارند؛ اما طبق قوانین و مقررات، برای تاسیس کلینیک کاردرمانی نیاز است تا هر کلینیک از حداقل تجهیزات تعریف شده برخوردار باشد. در ادامه برخی از مهم‌ترین ابزارهای کلینیک‌های کاردرمانی را برای شما لیست کرده‌ایم.

1. تیلت برد یا تخته تعادل
2. وج
3. سی پی بال
4. رول
5. گیت ترینر
6. FEPS یا فپس
7. تراباند
8. خمیر پوتی
9. پگ بورد
10. تراباند
11. پارالل
12. صندلی کوادر
13. دوچرخه ثابت
14. هات پک
15. وسایل کمکی ADL
16. پازل
17. کتاب داستان
18. استخر توپ
19. تاب
20. هند هلپر
21. و بسیاری دیگر از تجهیزات

فضای کلینیک‌های کاردرمانی چگونه است؟

شاید برای شما سوال باشد که محیط کلینیک کاردرمانی چگونه است. کلینیک کاردرمانی اصولا از کلینیک پزشکان بزرگ‌تر است، چرا که تجهیزات مختلفی در فضای کلینیک وجود دارد که نیازمند مکانی بزرگ‌تر است. اصولا در هر کلینیک کاردرمانی چند کاردرمانگر به طور هم زمان کار می‌کنند و هر کدام از این کاردرمانگران اتاق‌ یا کابین جداگانه‌ای دارند.

در واقع در طول پروسه درمان، شما در یک اتاق یا کابین هستید و تمام تجهیزات مورد نیاز شما در آن اتاق وجود دارد. بنابراین در فضایی کاملا راحت می‌توانید جلسه درمانی خود را به پایان برسانید. گاهی وضع در کلینیک‌های خاصی بدین گونه نیست. به عنوان مثال در کلینیک‌های هندتراپی که به مشکل انگشتان دست پرداخته می‌شود، فضای کابین شکل نیاز نیست و شما و کاردرمانگر در یک سالن و پشت یک میز خواهید نشست. البته لازم به ذکر است که هر کاردرمانگر برای دریافت مجوز تاسیس کلینیک، باید استاندارد‌هایی را نیز رعایت کند. بندهایی از این استانداردها به فضای کلینیک اشاره دارد.

بنابراین مطمئن باشید هر کلینیک کاردرمانی ای که تاسیس شده است، از حداقل استاندارد ها برخوردار باشد. با این وجود، از آنجایی که بسیاری از کلینیک داران، اجاره نشین هستند و آن ساختمان یا کلینیک از قبل برای کاردرمانی طراحی نشده است، شاید تفاوت‌هایی در نحوه طراحی مشاهده کنید.

کاردرمانی برای چه سنی مناسب است؟

تقریبا می‌توان ادعا کرد که کاردرمانی برای تمام سنین مناسب است و مداخلات خاص خودش را دارد. امروزه کاردرمانی در NICU نیز مستقر است و به محض تولد کودک، در صورت نیاز، مداخلات لازم برای وی صورت می‌گیرد. در نقطه مقابل، کاردرمانی برای یک فردی که آلزایمر دارد نیز مداخلات خاصی دارد.

حوزه فعالیت‌های کاردرمانی

کاردرمانی به طور کلی در دو حیطه جسم و روان مداخلات خود را ارائه می‌دهد. حوزه روان مربوط به بیماری های روانپزشکی می‌شود. برای مثال، در حوزه‌ روان، کاردرمانی می‌تواند مداخلات خودش را برای بیماران زیر ارائه کند:

1. نقص توجه و بیش فعالی (ADHD)
2. اختلال هماهنگی رشدی
3. اختلال یادگیری
4. اختلالات حسی
5. اختلالات حافظه و شناخت
6. سندروم دوان
7. طیف اتیسم
8. افسردگی
9. هذیان
10. اسکیزوفرنی
11. وسواس
12. اختلالات خلقی
13. و سایر بیماری هایی از این قبیل

در حوزه مشکلات جسمی نیز بیماران متعددی به کاردرمانی مراجعه می‌کنند. این بیماران می‌توانند شامل افراد زیر باشند:

1. افراد با شکستگی های مختلف
2. دفورمیتی های مادرزادی
3. ضایعه نخاعی
4. سکته‌ مغزی
5. همی پلژی
6. گلین باره
7. کلاب فوت
8. اسکولیوز
9. پارکینسون
10. مولتیپل اسکلروزیس
11. ALS
12. ضربه ی مغزی
13. فلج مغزی
14. و سایر بیماری‌های ارتوپدی و نورولوژیک

البته لازم به ذکر است که تقسیم بندی‌های مختلفی انجام می شود که تقسیم بندی ذکر شده در بالا تنها نمونه‌ای از این تقسیم بندی‌هاست. با توجه به دیدگاه هالستیک و کلی نگر رشته، یک کاردرمانگر حرفه‌ای تمام ابعداد روانی و جسمانی فرد را در نظر می‌گیرد و مداخلات خود را متناسب با آن‌ها انجام می‌دهد. لذا بهتر است که خودتان را درگیر اینگونه از تقسیم بندی‌ها نکنید.

چگونه کلینیک کاردرمانی تاسیس کنیم؟

بعد از پایان تحصیلات در مقطع کارشناسی و دریافت مدرک، می‌تواید کلینیک خود را  تاسیس کنید. اما تاسیس کلینیک کاردرمانی همانند سایر کلینیک‌های درمانی باید استانداردهایی داشته باشد. تنها با رعایت این استانداردها است که شما می‌توانید کلینیک خودتان را تاسیس کنید. یکی از ویژگی‌های خوب رشته کاردرمانی این است که شما در دوران کارشناسی، واحدی به نام مدیریت را پاس خواهید کرد. در این واحد به شما نحوه مدیریت کلینیک یاد داده خواهد شد.

از دیگر مزایای رشته کاردرمانی این است که می توان با مدرک کارشناسی، همان طور که پیشتر ذکر گردید، اقدام به تاسیس کلینیک کاردرمانی کرد و الزامی برای دریافت مدرک کارشناسی ارشد یا دکترا نیست. بسته به فضای کلینیک شما می‌توانید تعدادی کاردرمانگر استخدام کنید و مراجعین بیشتری در یک زمان واحد پذیرش کنید.

پس به عنوان جمع بندی، برای تاسیس کلینیک کاردرمانی شما به مدرک کارشناسی کاردرمانی و یا مدارج بالاتر آن، رعایت استاندارد‌های کلینیک، تجهیزات کلینیک که حداقل آن‌ها در بندهای استاندارد تاسیس کلینیک ذکر شده است و تعدادی کاردرمانگر نیاز دارید. هر چند قوانین تاسیس کلینیک در گذر زمان دستخوش تغییرات زیادی می شود، اما تاسیس کلینیک کاردرمانی کار دشواری نیست.

شاید بزرگ‌ترین چالش برای تاسیس کلینیک کاردرمانی، یافتن مکان مناسب باشد. با توجه به هزینه اجاره‌بها یافتن کلینیک بخصوص در شهرهای بزرگ راحت نیست. 

کاردرمانگران در چه مکان‌هایی کار می‌کنند؟

شاید تصور کنید که کاردرمانگران تنها در کلینیک‌های کاردرمانی مشغول به کار هستند. یکی از مزایای رشته کاردرمانی این است که این امکان برای کاردرمانگران فراهم شده است تا در محیط‌های مختلفی فعالیت کنند و خدمات کاردرمانی را به افراد نیازمند ارائه کنند. همان طور که خودتان نیز مطلع هستید، کلینیک کاردرمانی یکی از محیط‌هایی است که کاردرمانگر می‌تواند در آنجا مشغول به کار شود. این کلینیک می‌تواند شخصی و یا برای یک کاردرمانگر دیگر باشد.

از دیگر محیط‌های کاری برای کاردرمانی، می توان به بیمارستان‌های خصوصی و دولتی اشاره کرد. بسیاری از بیمارستان‌ها در سراسر کشور، مجهز به کلینیک‌های کاردرمانی هستند و خدمات کاردرمانی را به بیماران ارائه می‌کنند. مراکز بهزیستی و خانه سالمندان نیز از دیگر مکان‌هایی است که فرد کاردرمانگر می‌تواند در آنجا مشغول به کار شود. گاهی شدت بیماری آنقدر شدید است که بیمار نمی‌تواند به کلینیک و یا حتی بیمارستان مراجعه کند؛ در چنین شرایطی کاردرمانگران به صورت هوم ویزیت به خانه بیمار می‌روند و روند درمانی را در منزل بیمار پی گیری می‌کنند.

چند سالی است که کاردرمانی آنلاین نیز رایج شده است. این نوع درمان را Telerehab یا توانبخشی از دور می‌نامند. در این روش با کمک گوشی یا لپ تاپ، تماس تصویری بین درمانگر و بیمار برقرار می‌گردد و پروسه درمان آغاز می‌شود.

همانطور که مطالعه فرمودید، محیط‌های کاریِ کاردرمانی بسیار متنوع است و شما به راحتی می‌توانید از خدمات این رشته استفاده کنید. تنوع در انتخاب محل کار، شاید به عنوان یکی از برترین مزیت‌های رشته کاردرمانی باشد. شما می‌توانید با توجه به روحیات خود، محل کاری مورد نظر خودتان را انتخاب کنید.

به عنوان مثال، اگر دوست ندارید در یک محل ثابت و با ساعات کاری مشخص کار کنید، هوم ویزیت گزینه مناسبی است. در این صورت حتی نیاز به تاسیس کلینیک هم ندارید. از طرف دیگر به لطف کاردرمانی آنلاین، حتی می‌توانید در محیط خانه نیز به کار مشغول شوید.

کار در محیط کلینیک کاردرمانی

کار کردن در محیط کلینیک بسیار جذاب است. شما با افراد مختلفی روبه‌رو می‌شوید که نیازهای متفاوتی دارند. اصولا وضع این افراد بسیار حاد نیست که می‌توانند به کلینیک مراجعه کنند. همچنین به لطف وجود همکاران، با کارکردن در محیط کلینیک می‌توانید در بسیاری از زمینه‌ها از همکارتان مشورت بخواهید. چالش‌های کار در کلینیک کاردرمانی بسیار زیاد است. اگر تصمیم گرفتید تا در کلینیک کار کنید، بدون شک با این چالش‌ها رو به رو خواهید شد.

کاردرمانی به صورت هوم ویزیت

کار کردن به صورت هوم ویزیت نیز بسیار جذاب و در عین حال پر از چالش است. جا‌به‌جا شدن از خانه یک بیمار به خانه بیمار دیگر، آن هم در ترافیک و برخورد با افراد گوناگون از چالش‌های این نوع ویزیت است. از سوی مقابل، با هوم ویزیت می‌توانید درآمد بیشری کسب کنید. شاید این محیط کاری مناسب افرادی باشد که دوست ندارند در یک محیط به مدت طولانی کار کنند.

کاردرمانی در محیط بیمارستان

کار در محیط بیمارستان نیز پرستیژ خاص خودش را دارد. از آنجایی که مداخلات توانبخشی اصولا به صورت اورژانسی ارائه نمی‌شود؛ کلینیک‌های کاردرمانی در محیط بیمارستان در یک جای خلوت و مناسب مستقر است. در این کلینیک‌ها نیز شما بیماران مختلفی را ویزیت خواهید کرد. همچنین کار در محیط بیمارستان این امکان را برای شما فراهم می‌کند تا با سایر متخصصین ارتباط سازنده‌ای بگیرید و بهترین برنامه درمانی را برای بیمار پیاده کنید.

کاردرمانی به صورت آنلاین

این نوع از کارکردن نیز بسیار جذاب است. شما می‌توانید در هر محیطی که هستید، با یک گوشی و اتصال به اینترنت، کیس خود را ویزیت کنید و مداخلات لازم را انجام دهید. هر چند این نوع از مداخلات فقط برای بخشی از بیماران قابل ارائه است، اما می‌توانید به صورت فول تایم نیز کیس ویزیت کنید و درآمد خوبی داشته باشید.

کاردرمانی به عنوان شغل آینده

شاید شما که در حال مطالعه این متن هستید، در حال تحقیق کردن برای انتخاب شغل آینده باشید. شاید نیز به تازگی نتیجه کنکور خود را دریافت کرده‌اید و دوست دارید با کاردرمانی به عنوان شغل آینده خود آشنا شوید. بدون شک انتخاب شغل آینده، یکی از حساس‌ترین تصمیم‌هایی است که هر فرد در طی دوران زندگی باید اتخاذ کند.

بدیهی است که جای هیچ اشتباهی نیست. برای اینکه کاردرمانی را به عنوان شغل آینده خود در نظر بگیرید، باید تمامی جنبه‌های آن را سبک و سنگین کنید. ما مهم‌ترین جنبه‌های کاردرمانی به عنوان شغل را در چند سطر آینده بررسی خواهیم کرد. یکی از مهم‌ترین ویژگی افراد کاردرمانگر، حس حمایتی آن‌ها است. همانطور که می‌دانید کاردرمانی یکی از رشته‌های توانبخشی است و اکثر مراجعه کنند گان به کلینیک‌های کاردرمانی، بخشی از توانایی خود را از دست داده‌اند.

شما به عنوان یک کاردرمانگر، باید یک حس حمایتیِ حرفه‌ای داشته باشید تا بتوانید به بهترین روش ممکن خدمات این رشته را به مراجعین ارائه کنید.

کاردرمانی از لحاظ درآمد نیز یک رشته خوب محسوب می‌شود. میزان درآمد شما، بسته به اینکه در چه مکانی مشغول به کار باشید و چه میزان تجربه داشته باشید، متفاوت خواهد بود. اما به طور کلی با درآمد کاردرمانی می‌توان یک زندگی متوسط رو به بالا را در ایران تجربه کرد. بنابراین اگر به دنبال این هستید که کاردرمانی را به عنوان شغل آینده خود انتخاب کنید، به شما توصیه می‌کنیم که این مقاله را کامل مطالعه کنید، در اینصورت است که می‌توانید جنبه های مختلف کاردرمانی را زیر و رو کنید و آشنایی کاملی با این رشته برقرار کنید.

تحصیلات آکادمیک در رشته کاردرمانی

برای تحصیل در رشته کاردرمانی، نیاز است تا در کنکور رشته تجربی شرکت کنید. در زیر، لیست دانشگاه‌هایی که رشته کاردرمانی را در مقطع کارشناسی ارائه می‌کنند، آورده شده است.

• دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
• دانشگاه علوم پزشکی ایران
• دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی
• دانشگاه علوم پزشکی اراک
• دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
• دانشگاه علوم پزشکی تبریز
• دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور
• دانشگاه علوم پزشکی زنجان
• دانشگاه علوم پزشکی سمنان
• دانشگاه علوم پزشکی ساری
• دانشگاه علوم پزشکی همدان
• دانشگاه علوم پزشکی شیراز

امروزه امکان تحصیل در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا در رشته کاردرمانی فراهم شده است. برای تحصیل در رشته کاردرمانی، شما باید در کنکور سراسری رشته تجربی شرکت کنید. برای اخذ مدرک کارشناسی کاردرمانی، نیاز است تا 130 واحد درسی گذرانده شود. از این 130 واحد، 24 واحد دروس عمومی، 25 واحد دروس پایه، 57 واحد دروس تخصصی و 24 واحد کارآموزی در عرصه است.

همان طور که پیش تر ذکر گردید، امکان تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا نیز فراهم است، اما با توجه به نیازهای جامعه، ظرفیت پذیرش در این مقاطع محدود است. در ایران حدود 12 دانشگاه وجود دارد که امکان تحصیل کاردرمانی در مقطه کارشناسی در آن‌ها وجود دارد.

برای تحصیل در مقطع دکترا و کارشناسی ارشد، تنها دانشگاه‌های شهر تهران است که این امکان را فراهم کرده‌اند. از بهترین دانشگاه‌های ایران که امکان تحصیل کاردرمانی در آن‌ها فراهم است می‌توان به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دانشگاه علوم پزشکی ایران و دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی اشاره کرد.

برای اینکه بیشتر با رشته کاردرمانی به عنوان یک رشته دانشگاهی آشنا شوید، می‌توانید کوریکولوم این رشته را مطالعه بفرمایید. در کوریکولوم این رشته، تمامی واحد‌های درسی شرح داده شده است و به شما گفته شده است که در هر درس چه مطالبی را باید از چه منابعی مطالعه کنید. همچنین نوع برگزاری کلاس‌ها نیز شرح داده شده است و شما می‌توانید کوریکولوم رشته کاردرمانی را از اینجا دانلود کنید.

برای قبولی در رشته کاردرمانی چه رتبه‌ای نیاز است؟

داوطلبان کنکور همیشه بعد از تعیین رشته هدف خود، سعی دارند تا از آخرین رتبه قبولی رشته مورد نظر در دانشگاه مطلع شوند. این کار باعث می‌شود تا بدانند که برای قبولی در رشته مورد نظر، باید در هر درس چه درصدهایی را کسب کنند. در چند سطر آینده به موضوع رتبه مورد نیاز برای قبولی در رشته کاردرمانی خواهیم پرداخت.

همه شما به خوبی می‌دانید که کاردرمانی جز رشته های کشوری نیست. به عنوان مثال، رشته بینایی سنجی که یکی از رشته‌های توانبخشی است، یک رشته کشوری محسوب می‌شود و ملاک قبولی در آن، رتبه کشوری است. در نقطه مقابل، رشته کاردرمانی جز رشته‌های منطقه‌ای محسوب می‌شود. اینکه شما از سهمیه کدام منطقه استفاده می‌کنید، در میزان رتبه مورد نیاز برای قبولی در رشته کاردرمانی بسیار تاثیرگذار است.

از طرف دیگر، چون کنکور سراسری یک آزمون نسبی است، به طور دقیق نمی توان رتبه مورد نیاز برای قبولی در کاردرمانی را تعیین کرد. با این تفاسیر، اگر رتبه کنکور شما در کشور 12000 و یا پایین‌تر از آن باشد، احتمالا می‌توانید در رشته کاردرمانی قبول شوید. برای قبولی در دانشگاه‌های شاخص و پر متقاضی، قاعدتا رتبه کمتری را باید کسب کنید.

اصولا شرکت کنندگان مایل هستند تا در دانشگاه‌هایی چون علوم پزشکی شهید بهشتی و یا دانشگاه ایران تحصیل کنند. تقاضای بالا برای تحصیل در این دانشگاه‌ها رقابتی را بین داوطلبان به وجود آورده است، لذا برای رسیدن به این دانشگاه‌ها تلاش بیشتری نیاز است.

کنکور ارشد رشته کاردرمانی

بسیاری از افرادی که مشتاق به شرکت در کنکور کارشناسی ارشد رشته کاردرمانی هستند، درباره زمان ثبت نام و زمان برگزاری این آزمون سوال می‌کنند. اصولا زمان ثبت نام کنکور کارشناسی ارشد کاردرمانی در بهمن ماه انجام می‌پذیرد و سپس بار دیگر در اسفند این ثبت نام برای بار دوم انجام می‌شود.

زمان برگزاری این آزمون نیز در خرداد ماه است. البته برای اطلاع دقیق از زمان برگزاری این کنکور و حتی زمان ثبت نام، باید پیوسته سایت سنجش پزشکی را کنترل کنید. در قسمت اطلاعیه‌ها، زمان ثبت نام و زمان برگزاری آزمون اطلاع رسانی می‌شود. همچنین در همین سایت سنجش است که می‌توانید ضرایب دروس و منابع آزمون را پیدا کنید. دقت کنید که تنها سایت رسمی در این زمینه سایت سنجش است و شما باید اطلاعات را از آن سایت مطالعه کنید.

چه کشورهایی برای کاردرمانگران پردرآمد‌تر هستند؟

همیشه تفاوتی بین دستمزد یک رشته مشخص، در کشورهای مختلف وجود دارد. کاردرمانی نیز از این قاعده مستثنی نیست. گاهی کاردرمانگران در پی یافتن کشورهایی هستند که بیشترین دستمزد را می‌توانند در آنجا کسب کنند. اما قبل از اینکه با این کشورها آشنا شویم، باید یک نکته را در نظر بگیریم.

نکته اصلی این است که به جای پیدا کردن پردرآمد ترین کشور، باید سعی کنید کشوری را بیابید که علاوه بر درآمد خوب، هزینه‌های زندگی نیز مناسب باشد.

کشورهای زیادی وجود دارند که حقوق بالایی به کاردرمانگران پرداخت می‌کنند، اما متقابلا هزینه زندگی در آن‌ها نیز به مراتب بسیار زیاد است. اصولا میزان درآمد رشته‌های مختلف را بر حسب ساعت بیان می کنند. مراکز آمار، با جمع آوری داده‌ها، میزان درآمد اقشار مختلف بر حسب ساعت را محاسبه می‌کنند.

از پردرآمد‌ترین کشورها برای رشته کاردرمانی، می‌توان به کشورهای انگلیس، کانادا، ایالات متحده آمریکا اشاره کرد.

اما لازم است به یک نکته دیگر نیز واقف باشید. اینکه میزان تجربه و سابقه کار شما چقدر باشد، خودتان کلینیک داشته باشید و یا برای کلینیک دیگر افراد کار کنید، در بیمارستان مشغول کار شوید و یا انتخاب شما برای کار به صورت هوم ویزیت باشد؛ همه و همه از عواملی هستند که میزان درآمد شما را تعیین خواهند کرد.

بنابراین برای محاسبه دقیق میزان درآمد خود در کشوهای دیگر، باید سعی کنید تا فاکتورهای متفاوتی را در نظر بگیرید. به طور متوسط، درآمد یک کاردرمانگر با سابقه حدود پنج سال، در کشور ایالات متحده آمریکا چیزی حدود 90000 تا 100000 دلار در سال است. دقت کنید که رقم ذکر شده به صورت میانگین است و امکان دارد حقوق سالیانه شما بیشتر و یا حتی کمتر از مقدار ذکر شده باشد.

برترین دانشگاه‌ها برای تحصیل کاردرمانی کدام‌اند؟

همیشه تحصیل در بهترین دانشگاه‌ها، باعث افتخار و غرور است. امروزه هزاران دانشگاه در سرتاسر دنیا وجود دارد که به تربیت افراد تحصیل کرده می‌پردازند. اما در این بین کدام یک از دانشگاه‌ها بهترین است؟ قبل از اینکه به این پرسش پاسخ دهیم، باید بدانیم که بر طبق کدام معیار است که می‌گوییم فلان دانشگاه نسبت به دانشگاه دیگری برتری دارد.

معیار برتری دانشگاه‌ها بسیار متنوع و زیاد است، اما به طور کلی، میزان تولید علم، چه به صورت مقاله و چه به صورت چاپ کتاب، قدمت دانشگاه، درجه استاد‌ها و میزان مشارکت آن‌ها در کارهای علمی، رتبه بندی کتابخانه دانشگاه و تجهیزات یک دانشگاه، همه و همه از عواملی است که برتری یک دانشگاه را نسبت به سایر دانشگاه‌ها مشخص می‌کند. سایت‌های زیادی وجود دارند که این رتبه بندی‌ها را انجام می‌دهند.

برترین دانشگاه‌های کاردرمانی در خارج

همانطور که اشاره شد، برتری یک دانشگاه نسبت به یک دانشگاه دیگر، توسط معیارهای خاصی سنجیده می‌شود. از طرف دیگر، کاردرمانی یک رشته معتبر در سراسر دنیا به شمار می‌آید. بنابراین پیدا کردن برترین دانشگاه‌ها برای کاردرمانی کار ساده‌ای نیست. اگر علاقمند به تحصیل در این دانشگاه‌ها هستید، باید همواره بکوشید تا در پژوهش‌ها نقشی چشمگیر داشته باشید. شما می‌توانید لیست 10 دانشگاه برتر برای تحصیل کاردرمانی را در همین بخش از سایت مطالعه بفرمایید.

برترین دانشگاه‌های کاردرمانی در ایران

در ایران نیز حدود 12 دانشگاه وجود دارد که امکان تحصیل کاردرمانی در آن‌ها فراهم شده است. افراد سرشناس زیادی در رشته کاردرمانی وجود دارند که از همین دانشگاه‌ها فارق التحصیل شده‌اند. بسیاری از این افراد هم اکنون به عنوان استاد در حال تدریس در دانشگاه‌های دیگر هستند و یا خدمات کاردرمانی را در کلینیک‌های خود ارائه می‌دهند. به طور کلی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه علوم پزشکی ایران جز بهترین دانشگاه‌هایی هستند که کاردرمانی را به دانشجویان ارائه می‌کنند.

اپلای کردن برای رشته کاردرمانی

بسیاری از افراد به دلایل مختلف، دوست دارند تا بعد از دریافت مدرک کارشناسی کاردرمانی، برای ادامه تحصیل به خارج از کشور مهاجرت کنند. برای مهاجرت تحصیلی در رشته کاردرمانی، ابتدا باید در دانشگاه‌هایی که این رشته را تدریس می‌کنند اپلای کنید. روند اپلای کردن برای رشته کاردرمانی، همانند سایر رشته‌ها اندکی حساس است که در مقاله‌ای جداگانه به آن خواهیم پرداخت. اما به طور کلی، چند عامل مهم را در اینجا بررسی خواهیم کرد.

یکی از گزینه‌های مهم برای اپلای کردن، معدل بالاست. همواره باید بکوشید تا معدل خود را در طی دوران کارشناسی بالا نگه دارید. در واقع معدل بالا به تنهایی کارساز نیست، اما یک نمره مثبت برای دانشگاه‌های خارج کشور محسوب می‌شود.

طراحی پوستر، کمک در کارهای تحقیقاتی، ثبت اختراع، حضور در نشریه‌ها و... می‌تواند رزومه خوبی برای شما فراهم کند. دقت کنید که هرچه رزومه شما قوی‌تر باشد، احتمال قبولی در دانشگاه مورد نظر شما آسان‌تر است. از سویی دیگر، مهاجرت چالش‌هایی را نیز در پیش دارد؛ از زبان و فرهنگ بیگانه گرفته تا هزینه‌های زندگی و تحصیل در خارج از کشور که نیاز است قبل از اپلای کردن، تمام این موارد را در نظر بگیرید.

درآمد رشته کاردرمانی در ایران چقدر است؟

میزان درآمد رشته کاردرمانی در ایران، همانند سایر نقاط جهان بسیار متفاوت و تحت تاثیر عوامل مختلفی است. میزان سابقه کاری، نوع محل کار، شهری که در آن کار می‌کنید و هزاران عامل دیگر می‌تواند بر میزان درآمد شما تاثیر بگذارد. هر ساله وزارت بهداشت تعرفه‌ای را برای رشته‌های پزشکی اعلام می‌کند. دقت کنید که کاردرمانگران موظف هستند تا بر حسب این تعرفه عمل کنند. بگذارید موضوع را اندکی بیشتر بشکافیم.

فرض کنید شما یک کلینیک شخصی داشته باشید و خدمات کاردرمانی را در آن ارائه کنید. تعرفه کاردرمانی در سال 1401 برای 45 دقیقه به طور میانگین 170 هزار تومان است. بنابراین هر ویزیت کاردرمانگر باید چیزی حدود 45 دقیقه به طول بیانجامد. حال فرض کنید در کلینیک شما، تعداد دیگری از همکاران شما مشغول به کار باشند.

در صنف کاردرمانی، روال بدین گونه است که صاحب کلینیک به صورت توافقی، درصدی را به ازای هر مراجع از کاردرمانگر دریافت می‌کند. این درصد‌ها بین 40 تا 60 متغیر است. ( درصد‌های ذکر شده به صورت میانگین است و این مقدار می‌تواند به صورت توافقی بین صاحب کلینیک و درمانگر، بنابر توافق آن‌ها تغییر کند).

با این تفاسیر، اینکه چند کاردرمانگر در کلینیک شما کار کنند، می‌تواند میزان درآمد شما را تعیین کند.

گاهی کاردرمانگران ترجیح می‌دهند تا به جای کارکردن در کلینیک، خدمات کاردرمانی را به صورت هوم ویزیت ارائه کنند. تعرفه هوم ویزیت کاردرمانی در سال 1401 چیزی حدود 506 هزار تومان به ازای نیم ساعت است. حال با توجه به اینکه چه تعداد بیمار را می‌توانید در یک روز ویزیت کنید، میزان درآمد شما متفاوت خواهد بود.

در برخی از مراکز نیز حقوق ثابت برای کاردرمانگران در نظر گرفته می‌شود. میزان این حقوق ثابت نیز با توجه به ساعات کاری می‌تواند متفاوت باشد. به طور کلی می‌توان اظهار کرد که درآمد رشته کاردرمانی در ایران بقدری است که با آن می‌توان یک زندگی متوسط و رو به بالا را تجربه کرد.

هزینه جلسات کاردرمانی چقدر است؟

برای اینکه از هزینه جلسات کاردرمانی مطلع شوید، باید بدانید که از کدام مرکز خدمات کاردرمانی دریافت می‌کنید. بگذارید موضوع را اندکی روشن‌تر کنیم. شهرهایی که دانشگاه‌های علوم پزشکی آن، کاردرمانی تدریس می‌کنند، اصولا مراکزی نیز برای ارائه خدمات کاردرمانی دارند. دانشجویان رشته کاردرمانی، واحد‌هایی عملی‌ای دارند که با نام کارآموزی شناخته می‌شود. در مراکز مذکور، دانشجویان رشته کاردرمانی با حضور یک استاد، مداخلات کاردرمانی را به بیماران ارائه می‌کنند.

هزینه جلسات کاردرمانی در چنین مراکزی بسیار ارازن‌تر از مراکز خصوصی است و تعرفه آن اصولا توسط همان دانشگاه تعیین می‌شود.

به عنوان مثال، بیمارستان امام حسین تهران و بیمارستان شهدای تجریش تهران که از بیمارستان‌های تحت نظارت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی است، خدمات کاردرمانی را با تعرفه دولتی ارائه می‌کنند. حال اگر شما بخواهید خدمات کاردرمانی را از مراکز خصوصی دریافت کنید وضع متفاوت است.

هر ساله انجمن علمی کاردرمانی ایران، تعرفه دقیق رشته را اعلام می‌کند که شما می‌توانید میزان آن را از طریق مراجع به وبسایت این انجمن مطلع شوید. فقط به این نکته دقت کنید که گاهی تعرفه کاردرمانی در استان‌های مختلف اندکی می‌تواند متفاوت باشد.

آیا کاردرمانگران بیمه هستند؟

تقریبا بیشتر افراد به دنبال شغلی هستند که از مزایای بیمه در آن شغل استفاده کنند. حتی افرادی که شغل آزاد دارند، سعی می‌کنند تا از بیمه خوداشتغالی استفاده کنند تا در حوادث ناگوار، بیمه به کمک آن‌ها بیاید. همچنین حقوق بازنشستگی نیز یکی دیگر از مزایای بیمه است.

بسیاری از کلینیک‌های کاردرمانی، درمانگران خودشان را بیمه می‌کنند. اما متاسفانه برخی از کلینیک‌ها از انجام این مهم چشم پوشی می‌کنند. شما به عنوان یک کاردرمانگر باید در هنگام استخدام در یک کلینیک، از صاحب کلینیک درباره بیمه سوال کنید.

گاهی نیز بسیاری از کاردرمانگران خودشان را بیمه می‌کنند و به صورت آزاد تعرفه بیمه را پرداخت می‌نمایند. این نکته را فراموش نکنید که محل کار شما بسیار تعیین کننده است. اگر شما بخواهید به صورت هوم ویزیت کار کنید، آنگاه تنها خودتان می توانید خودتان را بیمه کنید.

اگر در بیمارستان مشغول به کار شوید، حتما بیمه خواهید شد. پس یکی از عوامل تعیین کننده برای برخورداری از بیمه، محیطی است که شما برای کار انتخاب کرده‌اید.

بیمه مسئولیت در کاردرمانی

شاید شما با بیمه مسئولیت آشنا باشید. از آنجایی که علوم تجربی، همانطور که از نام آن پیداست، از تجربه فرد منشا می‌گیرد، گاهی خطا در تخیص و درمان بالینی غیرمنتظره و اجتناب ناپذیر است.

اگر کاردرمانگری خود را بیمه مسولیت کند، در صورت رخ دادن اتفاقی غیرمنتظره برای بیمار، این بیمه خسارات وارده به بیمار را متقبل می‌شود. اگر شما کاردرمانگر هستید، حتما به شما پیشنهاد می‌کنیم که خودتان را بیمه مسئولیت کنید. شما با پرداخت مبلغ اندکی به صورت سالینه می‌توانید از خدمات این نوع از بیمه‌ها استفاده کنید.

آیا خدمات کاردرمانی شامل بیمه می‌شود؟

متاسفانه هزینه‌های درمان، امروزه به یک چالش جدی تبدیل شده است. بیمه می‌تواند یکی از بهترین راه‌ها برای کنترل هزینه‌های درمان باشد. اینکه آیا خدمات کاردرمانی شامل بیمه می‌شود یا خیر، بسته به مرکزی دارد که شما خدمات کاردرمانی را از آن دریافت می‌کنید.

به عنوان مثال، امکان دارد کلینیکی که شما از آن خدمات کاردرمانی دریافت می‌کنید، با بیمه تحت پوشش شما قرار داد داشته باشد. در این صورت، بر اساس مفاد قرارداد بیمه، بخشی از هزینه‌های درمان شما را بیمه پرداخت می‌کند. اگر چنین نباشد، شما مجبور هستید تا تعرفه را به صورت آزاد پرداخت کنید.

بنابراین نوع بیمه و مرکزی که از آن خدمات کاردرمانی دریافت می‌کنید، تعیین کننده هستند. خوشبختانه بسیاری از کلینیک‌های کاردرمانی تا به امروز سعی کرده‌اند تا با بیمه‌های مختلف قرارداد امضا کنند.

برخورداری از خدمات بیمه برای بیماران بسیار با اهمیت است. بیمه نه تنها بخشی از هزینه درمان را پرداخت می‌کند، بلکه آرامش روانی را نیز برای بیماران فراهم می‌کند. متاسفانه بسیاری از افراد به دلیل عدم توانایی پرداخت هزینه‌های درمان، از دریافت خدمات درمانی باز می‌مانند.

چگونه صلاحیت کاردرمانگر خود را تشخیص دهیم؟

متاسفانه بسیاری از افراد خود را به عنوان کاردرمانگر معرفی می‌کنند و بدون اینکه صلاحیت علمی و بالینی کافی داشته باشند، اقدام به انجام مداخلات کاردرمانی می‌کنند. اقدام اینگونه از افراد از هیچ جهتی قابل توجیه نیست.

یکی از حقوق بیماران این است که از صلاحیت علمی درمانگر خود مطلع باشند.

کودکی را فرض کنید که نیاز به دریافت خدمات کاردرمانی دارد. خانواده کودک را برای دریافت خدمات کاردرمانی به مرکزی منتقل می‌کنند. حال اگر فرد مداخله کننده کاردرمانگر نباشد و خودش را به دروغ کاردرمانگر معرفی کند چه پیش خواهد آمد؟ اول از همه آن کودک معصوم از دریافت خدمات کاردرمانی محروم می‌شود و بازه طلایی پیشرفت و کسب سلامتی را از دست خواهد داد. از طرف دیگر، هزینه‌های پرداخت شده توسط خانواده کودک نیز به هدر می‌رود. همچنین از آنجایی که خانواده بیمار فرد مداخله کننده را به عنوان یک کاردرمانگر پذیرفته‌اند، اعتبار رشته کاردرمانی نیز زیر سوال می‌رود.

دقت داشته باشید که هر فردی که در رشته کاردرمانی تحصیل می‌کند، بعد از پایان تحصیلات خود، کدی را از سوی وزارت بهداشت، به عنوان کد نظام پزشکی دریافت می‌کند. بنابراین تمامی کارشناسان کاردرمانی دارای کد نظام پزشکی هستند. کد نظام پزشکی کاردرمانی به صورت (ک-د 0000) است.

اگرشما از درمانگر خود این کد را بخواهید، می‌توانید با استعلام این کد در سایت نظام پزشکی و تطبیق اطلاعات نمایش داده شده با درمانگر، از صلاحیت علمی و بالینی آن فرد مطمئن شوید. دقت کنید این وظیفه شما است که از صلاحیت درمانگر خود مطلع شوید. اگر خدمات کاردرمانی را از فرد غیر متخصصی دریافت کنید، بیشترین ضرر متوجه شما خواهد بود.

تا چه زمانی باید درمان کاردرمانی را ادامه دهیم؟

یکی از متداول ترین سوالاتی که در کلینیک‌های کاردرمانی از جانب بیماران مطرح می‌شود، این است که تا کی باید به کاردرمانی مراجع کنیم؟ پاسخ به این پرسش به عوامل مختلفی بستگی دارد.

شما به خوبی می‌دانید که کاردرمانی یک رشته کل‌نگر است که به تمام ابعاد وجود انسان توجه دارد. اینکه شما از کدام خدمات کاردرمانی بهره می‌گیرید، در پاسخ به سوال مطرح شده بسیار تاثیر گذار است.

بگذارید موضوع را با ذکر یک مثال روشن‌تر کنیم. کودکی را فرض کنید که در طیف اوتیسم قرار دارد. این کودک می‌تواند به خوبی از خدمات کاردرمانی بهره بگیرد. در حالی که کودک رشد می‌کند، نیازهای وی نیز متفاوت می‌شود. به تبع این نیازهای متفاوت، خدمات کاردرمانی نیز تغییر می‌کند. به بیان دیگر، مداخلاتی که برای یک کودک چهار ساله اوتیسم انجام می‌شود، با مداخلاتی که برای همان کودک در سن 8 سالگی انجام می‌شود متفاوت است. افراد با چنین شرایطی، گاهی تا پایان عمر با کاردرمانی و خدمات آن در ارتباط هستند.

حال فردی را فرض کنید که در اثر یک سانحه، تاندون انگشتان دست خود را پاره کرده است. در پی این پارگی، فرد مفروض نمی‌تواند انگشتان خود را به صورت کامل خم کند و دستش را مشت کند. این فرد بعد از مراجعه به کلینیک هندتراپیِ کاردرمانی، با توجه به شدت ضایعه، بعد از حدود 20 جلسه می‌تواند دستش را خم و کامل مشت کند.

بنابراین نمی‌توان یک نسخه کلی برای تعداد جلسات مورد نیاز برای کاردرمانی پیچید. اگر دوست دارید به طور دقیق‌تری نسبت به تعداد جلسات مورد نیاز خود به کاردرمانی مطلع شوید، پرسش خود را با کاردرمانگر خود مطرح کنید.

جایگاه آموزش در کاردرمانی

یکی از بهترین ویژگی‌های رشته کاردرمانی، آموزش‌هایی است که متخصصان این رشته به بیماران ارائه می‌کنند. برای اینکه جایگاه آموزش در کاردرمانی را بهتر درک کنید، بگذارید موضوع را با یک مثال پیش ببریم.

فرض کنید فردی با ضایعه نخاعی در سطح گردنی به کاردرمانی مراجعه کند. پس از ارزیابی، مداخلات لازم برای بیمار صورت می‌گیرد. در حین جلساتی که برای مداخلات کاردرمانی صرف می‌شود، کاردرمانگر گاهی آموزش‌هایی را به خانواده و گاهی نیز آموزش‌هایی را به بیمار می‌دهد. فرض کنید این فرد ضایعه نخاعی، نتواند از دست راست خود به مدت دو سال استفاده کند. در این صورت، کاردرمانگر روش‌ها و تکنیک‌هایی را به بیمار آموزش می‌دهد تا با کمترین انرژی ممکن، بیشترین استقلال را تجربه کند.

به عنوان مثال، در این فرد ضایعه نخاعی، کاردرمانگر به فرد آموزش می‌دهد که چگونه می‌تواند از دست سالم خود برای انجام کارها استفاده کند. شاید این امر برای شما آسان به نظر برسد، اما برای پیاده کردن صحیح این آموزش‌ها، باید اطلاع کافی از آناتومی، کینزیولوژی و آنالیز فعالیت داشته باشید.

کاردرمانگران این علوم را به خوبی می‌دانند و با توجه به شرایط بیمار، آموزش‌هایی را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهند. بنابراین جایگاه آموزش در کاردرمانی بسیار استوار و محکم و بخش جدایی ناپذیر این رشته محسوب می‌شود.

وسایل کمکی در کاردرمانی

گاهی علیرغم تمام مداخلات، پیشرفتی در بیمار مشاهده نمی‌شود. عدم پیشرفت بیمار می‌تواند دلایل متفاوتی داشته باشد. از مراجعه دیر هنگام گرفته تا شدت زیاد بیماری. اما کاردرمانی چنین افرادی را نیز رها نمی‌کند. در واقع در اینگونه شرایط، کاردرمانی سعی می‌کند تا با تجویز وسایل کمکی، انجام امور روزمره را برای فرد بیمار آسان کند.

وسایل کمکی درواقع ابزارهایی هستند که برای افراد ناتوان طراحی شده‌اند و مطابق با نیاز آن هاست.

به عنوان مثال، ریچر، وسیله‌ای است که به کمک آن می‌توانید بسیار از اشیا دور و بر خود را، بدون بلند شدن، بردارید. البته ابزار نام برده شده بسیار متداول است و اصولا افراد با آن آشنایی دارند.

با توجه به بیماری مراجع و با درنظر گرفتن آشنایی کاردرمانگر با وسایل کمکی، کاردرمانگر می‌تواند بهترین وسیله ممکن را برای فرد پیشنهاد کند. گاهی استفاده از این وسایل موقتی و گاهی نیز دائمی است.

آیا کاردرمانگران اجازه تجویز دارو دارند؟

کاردرمانگران می‌توانند وسایلی را تجویز کنند و نسخه بنویسند. گاهی بیماران به ارتز، پروتز و یا کفی خاصی احتیاج دارند. کاردرمانگران با تجویز این وسایل و پیچیدن نسخه مناسب بیمار را به متخصص ارتز و پروتز ارجاع می‌دهند. به عنوان مثال فرض کنید که فردی در هنگام راه رفتن دچار اختلال است و نوک پاهایش به زمین برخورد می‌کند.

کاردرمانگر با تجزیه و تحلیل مریض، امکان دارد برای وی کفش طبی یا AFO تجویز کند. سپس شما نسخه مورد نظر را به متخصص ارتز و پروتز تحویل می‌دهید و محصول مدنظر را دریافت می‌کنید.

اما کاردرمانگران قادر به تجویز دارو نیستند. هر چند هر فرد کاردرمانگر کد نظام پزشکی دارد؛ اما تجویز دارو در حیطه کاری کاردرمانگران نمی‌گنجد. برای تجویز دارو، فرد باید تسلط کافی به علم فارماکولوژی داشته باشد، حال آنکه کاردرمانگران چنین واحدهایی را در طول تحصیل نمی‌خوانند.

برای کاردرمانگر شدن چه ویژگی‌هایی لازم است؟

به خوبی می‌دانید که هر فردی نمی‌تواند در هر شغلی فعالیت کند. برای اینکه در یک شغل فعال باشید و رضایت شغلی نیز داشته باشید، باید ویژگی‌های شخصی شما، با ویژگی‌های مورد نیاز آن شغل شبیه باشد. حال به نظر شما برای کاردرمانگر شدن چه ویژگی‌هایی لازم است؟ در چند سطر پیش رو، برخی از اصلی‌ترین ویژگی‌های مورد نیاز برای کاردرمانگر شدن را شرح خواهیم داد.

صبور بودن بدون شک، باید یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های یک کاردرمانگر باشد.

بگذارید کاردرمانی را با رشته پزشکی مقایسه کنیم تا اهمیت صبر و حوصله در کاردرمانی به خوبی مشخص شود. اصولا بیماری که به یک پزشک متخصص مراجعه می‌کند، یک نسخه از پزشک دریافت می‌کند و داروها را مرتب مصرف می‌کند. پزشک از بیمار می‌خواهد تا یک ماه دیگر نیز برای ویزیت شدن به مطب مراجعه کند. اگر پزشک صلاح بداند، امکان دارد که دیگر نیازی به مراجعه بیمار به مطب نباشد.

اما اوضاع در کاردرمانی بدین گونه نیست. جلسات توانبخشی طولانی مدت (جلسه های 45 دقیقه ای) است و تعدد آن‌ها در طول هفته زیاد است. گاهی بیمار باید هر روز به کلینیک مراجعه کند. همین مراجعه زیاد صبر زیادی را در وجود کاردرمانگر می‌طلبد. همچنین پیشرفت‌هایی که در کاردرمانی حاصل می‌شود، اصولا در تعداد جلسات بالا نمایان می‌شود. لذا کاردرمانگر باید فردی صبور باشد.

یکی دیگر از اصلی‌ترین ویژگی یک کاردرمانگر، حامی بودن وی است. اگر این حس حمایت در شما وجود داشته باشد، خیلی بهتر از دیگران می‌توانید به یک کاردرمانگر حرفه‌ای تبدیل شوید. برقرار کردن ارتباط مناسب و موثر با بیمار نیز از دیگر ویژگی‌های اساسی و مورد نیاز است. اگر این سه ویژگی در وجودتان باشد، آنگاه می‌توانید به یک کاردرمانگر خوب تبدیل شوید.

روز جهانی کاردرمانی چه روزی است؟

اصولا برای گرامی داشت هر رشته، یک روز را در تقویم جهانی به نام آن رشته ثبت می‌کنند. سازمان بهداشت جهانی نیز، روز 27 اکتبر را به عنوان روز جهانی کاردرمانی معرفی کرده است. این معرفی اولین بار در سال 2010 صورت گرفت و پس از آن، هر ساله در تاریخ 27 اکتبر، کاردرمانگران در سرتاسر جهان این روز را گرامی می‌دارند. همچنین افرادی که خدمات کاردرمانی را در دراز مدت دریافت کرده‌اند و یا افرادی که به کمک کاردرمانی به استقلال کامل رسیده‌اند نیز این روز را گرامی می‌دارند و در کنار هم جمع می‌شوند.

تفاوت کاردرمانی با فیزیوتراپی چیست؟

همیشه تفاوت میان دو رشته کاردرمانی و فیزیوتراپی مورد بحث بوده است. همان طور که قبلا نیز اشاره شد، کاردرمانی و فیزیوتراپی جز رشته‌های توانبخشی محسوب می‌شوند. لذا هر کدام از این رشته‌ها سعی دارند تا توانایی از دست رفته‌ بیمار را به وی برگردانند. اما فلسفه و نحوه مداخلات در بسیاری از نقاط متفاوت است.

اگر بخواهیم تفاوت فیزیوتراپی و کاردرمانی را به صورت آکادمیک مورد بررسی قرار دهیم، بهتر است به کوریکولوم این دو رشته نگاهی بیاندازیم. با بررسی کردن کوریکولوم دو رشته، خواهید دید که واحدهای مشترک زیادی بین این دو رشته وجود دارد. از طرفی، بسیاری از واحدها نیز متفاوت است.

به بیان روشن‌تر، دیدگاه فیزیوتراپی به بیمار، همانند دیدگاه مدیکال است. در این دیدگاه فرد سعی می‌کند تا دقیقا ریشه مشکل را در حد بافت و سلول پیدا کند و سعی کند تا آن را برطرف کند.

اما کاردرمانی یک دیدگاه کل‌نگر دارد. در این دیدگاه انسان به عنوان یک کل درنظر گرفته می‌شود و نه تنها مشکل وی حل می‌گردد، بلکه در طول دوره نقاهت نیز آموزش‌هایی به بیمار داده می‌شود.

بگذارید یک مثال بالینی ارائه کنیم. فرض کنید فردی دچار سکته مغزی شده باشد. این فرد هم می‌تواند به کاردرمانی و هم به کلینیک فیزیوتراپی مراجعه کند. فیزیوتراپ‌ها و کاردرمانگران، از تکنیک‌هایی چون رود، بوبت، PNF، برانستروم و... استفاده می‌کنند. در این بین، فیزیوتراپ‌ها می‌توانند از تجهریزات الکتریکی مختلفی استفاده کنند، اما کاردرمانگران بیشتر تکنیک‌ها را به صورت منوال و دستی انجام می‌دهند.

از طرفی، در حین سپری کردن جلسات، کاردرمانگران آموزش‌هایی را به بیمار می‌دهند که در رشته‌های دیگر وجود ندارد. به عنوان مثال، یک کاردرمانگر به بیمار همی پلژی خود آموزش می‌دهد که چگونه به طور مستقل کاپشن خود را بپوشد. در واقع این آموزش‌ها نقطه عطف کاردرمانی به حساب می‌آید. در واقع اهمیت این آموزش‌ها در روحیه بیمار مشخص می‌شود.

فردی که تا دیروز بدون مشکل راه می‌رفته و خودش لباسش را می‌پوشیده، با یک سکته امکان دارد که حرکت نیمی از بدن خود را از دست بدهد. این آموزش‌ها و کسب استقلال برای بیمار بسیار ارزشمند است. کاردرمانی بسیار بیشتر به فعالیت‌های روزمره بیمار توجه دارد. اینکه آیا بیمار می‌تواند فعالیت‌ها را علیرغم بیماری انجام دهد یا خیر در کاردرمانی اهمیت بسیاری دارد.

از دیگر تفاوت‌های کاردرمانی با فیزیوتراپی این است که فیزیوتراپ‌ها به طور اختصاصی بر بیماری‌های اسکلتی عضلانی متمرکزاند؛ در حالی که کاردرمانگران علاوه بر مداخلات در زمینه بیماری‌های اسکلتی عضلانی، مداخلاتی نیز در زمینه بیمارهای روانپزشکی کودک و بزرگ سال نیز ارائه می‌دهند. برای بررسی کامل‌تر تفاوت این دو رشته، می‌توانید مقاله تفاوت کاردرمانی با فیزیوتراپی را از همین بخش از سایت مطالعه بفرمایید.

کتاب‌های مرجع رشته کاردرمانی

کاردرمانگران در طول دوران تحصیل، کتاب‌های مختلفی را مطالعه می‌کنند. تعدادی از واحد‌های دانشجویان، به دروس عمومی مربوط است. سایر واحد‌ها، به صورت علوم پایه و علوم تخصصی طبقه بندی می‌شوند. به عنوان مثال، فیزیولوژی عمومی و یا آناتومی جز علوم پایه به شمار می‌رود. بسیاری از دانشجویان دانشگاه‌های علوم پزشکی، فارق از اینکه رشته تحصیلیشان چه باشد، این علوم را مطالعه می‌کنند.

به عنوان مثال، فیزیوتراپ‌ها، کاردرمانگران، بینایی سنج‌ها، رادیولوژیست‌ها، پزشکان عمومی و سایر رشته‌ها، کتاب فیزیولوژی گایتون را به عنوان تکست اصلی فیزیولوژی مطالعه می‌کنند. اما دروس تخصصی کاردرمانی از چه کتاب‌هایی تدریس می‌شود.

مهم‌ترین کتاب‌های تکست رشته کاردرمانی Occupational Therapy for Children، Pedretti's Occupational Therapy، Occupational Therapy for Physical Dysfunction است.

البته کتاب‌های بسیاری در این رشته به عنوان مرجع وجود دارد، اما کتاب‌های نامبرده از اصلی‌ترین منابع این رشته به حساب می‌آید. برای اینکه بتوانید از مطالب این کتاب‌ها استفاده کنید، به شما پیشنهاد می‌کنیم که پیشگفتار یا Preface کتاب را حتما مطالعه کنید. با مطالعه این چند صفحه، کلیات این کتاب‌ها در دسترس شما قرار خواهد گرفت و هدف از نوشتن این کتاب‌ها برای شما روشن خواهد شد.

سپس بهتر است تا به فهرست کتاب مراجع کنید و ببینید که کتاب مورد نظر چه بخش‌هایی را تحت پوشش قرار داده است. انتظار نداشته باشید که با خواندن یک کتاب، بتوانید به همه مسائل تسلط پیدا کنید. نکته جالب دیگر در مورد این کتاب‌ها این است که از آنجایی که این کتاب‌ها به عنوان مرجع شناخته شده هستند، هر چند سال یک بار مورد ویرایش قرار می گیرند و تازه‌های علمی به آن‌ها افزوده می‌شود.

به عنوان مثال کتاب Occupational Therapy for Children هر چهار سال یکبار، توسط یک گروه از بهترین کاردرمانگران دنیا مورد ویرایش قرار می‌گیرد.

تمرینات کاردرمانی در خانه چگونه انجام می‌شود؟

یکی از چالش‌هایی که کاردرمانگران در کلینیک با خانواده مراجعین تجربه می‌کنند، پرسش‌های مربوط تمرینات کاردرمانی در خانه است. به بیان دیگر، بسیاری از مراجعین می‌خواهند که کاردرمانگر آن‌ها، تمرینات و مداخلات را به خانواده آموزش دهند. اما بحث مهمی وجود دارد.

اولین نکته این است که فرد یا خانواده او نمی‌داند که چه تمرین و مداخله‌ای برای بیمار مناسب است. گاهی شما یک تمرین مشابه در دو فرد مختلف مشاهده می‌کنید، اما هدف آن تمرینات در آن افراد متفاوت است.

نکته دیگر این است که انجام درست تمرینات بسیار مهم و ضروری است و خانواده بیمار نمی‌تواند به خوبی خود درمانگر این موضوع را تشخیص دهد. با این حال، کاردرمانگران گاهی تمریناتی را به بیمار و خانواده وی آموزش می‌دهند، اما نباید تصور کنید که این تمرینات شما را از مراجعه به کلینیک کاردرمانی بی‌نیاز می‌کند. اما همانطور که گفته شد، گاهی برخی از تمرینات و مداخلات شناخته شده هستند و انجام این تمرینات به خانواده و خود بیمار محول می‌شود.

خدمات کاردرمانی را از چه مرکزی دریافت کنیم؟

گاهی افراد نمی‌دانند که خدمات کاردرمانی را از کدام مرکز باید دریافت کنند. اگر مقاله ما را به خوبی مطالعه کرده باشید، می‌دانید که کاردرمانی از خانه تا بیمارستان و حتی در کلینیک خصوصی آماده ارائه خدمات و مداخلات است. اما از این بین، کدام مرکز بهتر است؟ بدون شک مراکز خصوصی در راس پیشنهاد ما قرار می‌گیرند.

در مراکز خصوصی، نظم بیشتری می‌بینید و خدمات بهتری به شما ارائه می‌شود. شاید هوم ویزیت را بتوان به عنوان بهترین خدمت کاردرمانی در نظر گرفت. با هوم ویزیت، کاردرمانگر به منزل شما می‌آید و خدمات کاردرمانی را در اختیار شما قرار می‌دهد. البته هزینه این نوع درمان اندکی زیاد است.

اگر از پس هزینه هوم ویزیت برنمی‌آیید، مراجعه به کلینیک‌های خصوصی را پیشنهاد می‌کنیم. در پایان، مراکز دانشجویی و بیمارستان‌های دولتی، ارازان‌ترین خدمات را به شما ارائه می‌کنند. دقت کنید که این مراکز نیز استاندارد‌های لازم را دارا هستند و این شمایید که در نهایت کاردرمانگر خود را انتخاب می‌کنید.

پرکاربرد‌ترین واژه‌ها در رشته کاردرمانی

یکی از پرکاربرد‌ترین واژه‌ها در رشته کاردرمانی، واژه هالستیک (Holistic)، به معنای کلی نگر است. در واقع این رشته یک نگاه جامع به فرد و مشکلات وی دارد و سعی می‌کند مشکل را در ابعاد گسترده‌تری بررسی نماید. بگذارید بار دیگر به مثال بالا برگردیم.

اگر فردی که در پی یک سانحه دچار شکستگی شود و نتواند شغل خودش را ادامه دهد، یک کاردرمانگر حرفه‌ای به این موضوع می‌اندیشد که با چه مداخلاتی می‌تواند فرد را به استقلال خود برساند، این شکستگی باعث بروز چه اختلالاتی شده است و تا چه حد بر زندگی وی تاثیر گذاشته است، آیا فرد قادر است فعالیت‌های روزمره و اوقات فراغت خودش را مانند سابق از سر بگیرد؟ آیا قادر است نقش‌های مختلف خود به عنوان یک پدر یا مادر و یا هر نقش دیگری از این قبیل را ایفا کند؟

اینگونه سوالات است که یک دید کلی به این رشته داده است و کاردرمانگر را موظف می‌کند که برای همه این سوالات پاسخی مناسب پیدا کند و فرد را به حداکثر استقلال برساند. خوشبختانه با وجود این رشته و پیشرفت روز افزون علم، این امکان برای جامعه بشری به وجود آمده است تا سطح سلامت خود را بیش از پیش ارتقا داده و به سوی یک جامعه آرمانی گام بردارد. در ادامه سعی می‌کنیم که این رشته را به طور تخصصی‌تر و با بیانی ساده به شما عزیزان بشناسانیم.

کاردرمانی؛ همراه همیشگی شما در زندگی

در این مقاله سعی کردیم تا جنبه‌های مختلف کاردرمانی را مورد بررسی قرار دهیم. از تاریخچه این رشته در ایران و جهان، تا انواع حیطه‌های کاردرمانی و تمرینات در خانه مورد بحث قرار گرفت. امیدواریم که با خواندن این مقاله، آشنایی خوبی با کاردرمانی و خدمات آن پیدا کرده باشید. همچنین سعی کردیم تا کاردرمانی را به عنوان یک رشته دانشگاهی به شما بشناسانیم.

شاید اکنون بهتر بتوانید با کاردرمانی و خدمات آن ارتباط بگیرید و از مداخلات آن بهره‌مند شوید. همان طور که مطالعه کردید، این رشته بسیار جامع است و می‌تواند به بیشتر افرادی که با اختلالی رو‌به‌رو هستند، کمک کند. امیدواریم که با خواندن این مقاله، دیدگاه کاملی نسبت به کاردرمانی، چه به عنوان یک رشته دانشگاهی و چه به عنوان یک رشته درمانی پیدا کرده باشید.