زانوی پرانتزی چیست؟ | درمان زانوی پرانتزی در کوتاه‌ترین زمان

زانوی پرانتزی یا Genovarum یک ناهنجاری اسکلتی است و به حالتی گفته می‌شود که در آن با چسباندن قوزک پاها به یکدیگر، زانوها از هم فاصله می‌گیرند. یک خط فرضی را تصور کنید که لگن، زانو و قوزک پاها را به یکدیگر متصل کند؛ این خط باید صاف و بدون انحنا باشد. چنانچه این خط صاف از قسمت داخلی زانوی فرد عبور کند؛ فرد به زانوی پرانتزی مبتلاست. این انحراف استخوانی ممکن است تا حدی در اغلب افراد وجود داشته باشد، اما اگر از حدی بیشتر شود پاتولوژیک شده و می‌تواند عوارض بسیاری داشته باشد.

علت زانوی پرانتزی چیست؟؛ چه عواملی منجر به زانوی پرانتزی می‌شوند؟

زانوی پرانتزی می‌تواند علت‌های مختلفی از جمله تغذیه نامناسب، سبک زندگی نامناسب و... داشته باشد که در ادامه آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.

• زمینه‌ ژنتیکی
• کمبود ویتامین D یا کلسیم که باعث نرمی استخوان یا راشیتیسم می‌شود.
• ضعف یا کوتاهی عضلات پا
• عفونت‌ها یا تومور 
• عوامل سبک زندگی نادرست از جمله زود راه رفتن کودک، بد نشستن کودک، پوشک کردن بیش از حد کودک، استفاده از روروئک، چاقی یا اضافه وزن بیش از اندازه و سوء تغذیه

علایم زانوی پرانتزی؛ پای پرانتزی چه علائمی دارد؟

در افراد با زانوی پرانتزی با چسباندن قوزک پاها به یکدیگر، بین زانوها فاصله‌ زیادی به وجود می‌آید و پاها به صورت کمانی می‌شوند؛ به همین دلیل، دردهای مفصلی و زانو در قسمت داخلی زانوها می‌تواند از علایم زانوی پرانتزی باشد.

در این افراد معمولا در لبه‌ خارجی کفش‌ها ساییدگی ایجاد می‌شود و این افراد به صورت اردکی راه می‌روند. کودکان مبتلا به زانوی پرانتزی معمولا از پهلو می‌افتند و دامنه حرکتی در لگن آنها کاهش می‌یابد.

عوارض زانوی پرانتزی؛ زانوی پرانتزی چه مشکلاتی ایجاد می‌کند؟

این ناهنجاری استخوانی می‌تواند دردهای زیادی در بخش داخلی زانو ایجاد کند. راه رفتن اردکی کودک باعث عدم تعادل شده و فرد پیوسته زمین می‌خورد؛ به دلیل اعمال فشار و توزیع نامناسب نیروی وزن در این افراد، ناهماهنگی عضلات دیده می‌شود. در صورتیکه این عارضه درمان نشود، می‌تواند باعث آرتروز زانو در بزرگسالی شود که به نوبه خود علت درد و مشکلات ثانویه بسیاری است.

مقالات مرتبط: زانوی ضربدری چیست؟

تشخیص زانوی پرانتزی؛ پای پرانتزی را چگونه تشخیص دهیم؟

زانوی پرانتزی می‌تواند علل مختلفی داشته باشد. قبل از هر چیز باید دقت کنید که در نوزادان به دلیل وضعیت قرارگیری آن‌ها در شکم و فضای کم رحم مادر، پا به صورت پرانتزی می‌باشد، اما با افزایش سن کودک این مشکل رفع می‌شود. در مواردی که مشکل زانوی پرانتزی تا سنین 5-6 سالگی در کودک باقی بماند، باید با پزشک ارتوپد یا کاردرمانگر خود مشورت کنید.

معمولا تا سن زیر 2.5 سال، تشخیص ناهنجاری زانوی پرانتزی در نظر گرفته نمی‌شود و به این حالت زانوی پرانتزی فیزیولوژِیک می‌گویند، اما بعد از این سن با توجه به وضعیت پاها، سن و صلاحدید پزشک می‌توان درمان را شروع کرد. تشخیص پای پرانتزی در موارد زیادی با دیدن حالت قرارگیری پا و تست‌های بالینی قابل تشخیص است؛ ولی برای اطمینان می‌توان از عکس‌های رادیوگرافی استفاده کرد .

درمان‌ زانوی پرانتزی؛ انواع راهکارهای درمانی برای پای پرانتزی چیست؟

برای درمان زانوی پرانتزی درمان‌های متفاوتی وجود داشته که بر اساس میزان و شدت این اختلال انتخاب می‌شود. درمان‌های بسیار گوناگونی برای زانوی پرانتزی وجود داشته که از استفاده از کفش‌های طبی شروع شده و تا عمل جراحی نیز پیش می‌رود. در ادامه مطلب به بررسی انواع درمان‌های زانوی پرانتزی پرداخته‌ایم.

درمان‌های جراحی

روش استئوتومی یکی از روش‌های جراحی زانوی پرانتزی می‌باشد. در این روش، اصلاح زاویه زانوی پرانتزی انجام می‌شود. این روش از پین‌گذاری در زانو استفاده می‌کند و به این ترتیب استخوان‌ها را در زاویه مناسب قرار می‌دهد.

درمان‌های غیرجراحی

درمان‌های غیرجراحی به آن دسته از درمان‌هایی گفته می‌شود که میزان و شدت اختلال کم‌تر بوده و با استفاده از برخی تجهیزات اختلال فرد جبران می‌شود. مسلما برای هر فردی درمان‌های غیر جراحی اولویت داشته و سعی می‌شود ابتدا از این طریق به درمان فرد پرداخته شود. البته در برخی از موارد که درمان‌های غیر جراحی موثر نیستند، پزشک متخصص درمان جراحی را برای فرد تجویز می‌کند.

• کفش طبی پای پرانتزی

این کفش‌ها با هدف حفظ راستای درست لگن، زانو و قوزک تجویز می‌شوند و حمایت لازم از پاها را انجام می‌دهند. این کفش‌ها راه رفتن بیمار را اصلاح می‌کنند اما اثرگذاری آن‌ها طولانی مدت بوده و نیاز به شکیبایی بسیاری دارد.

• بریس زانو یا زانو بند طبی

این زانوبندها حرکات زانو را کنترل می‌کنند و از انحراف زانوها به خارج جلوگیری می‌کنند جنس آنها متفاوت بوده و بستگی به مهندس اعضای مصنوعی و تشخیص پزشک مربوطه دارد. معمولا کودکان این زانوبندها را به سختی استفاده می‌کنند و علاقه کمی به آنها نشان می‌دهند؛ اما این روش، روش موثری برای کودکان در سنین رشد می‌باشد، چون می‌تواند رشد استخوان را در راستای مناسب هدایت کند. البته به مدت زمان استفاده از زانوبند نیز بستگی دارد.

• کاردرمانی و حرکات اصلاحی

کاردرمانی با استفاده از روش‌های ارزیابی و تست‌های بالینی مختلف، شدت این عارضه را مشخص می‌کند و به تقویت عضلات ضعیف یا کشش عضلات کوتاه می‌پردازد. کاردرمانگر باتقویت عضلات ران و پاها و انجام حرکات اصلاحی استخوان‌ها را به راستای صحیحی خود باز می‌گردانند و به سلامت شما یا کودکتان کمک می‌کند. همچنین کاردرمانگران با اصلاح سبک زندگی نامناسب، سرعت بهبود ناهنجاری و کیفیت درمان را ارتقا می‌دهند.

• درمان دارویی 

در صورتیکه پزشک متخصص تشخیص دهد که زانوی پرانتزی به دلیل کمبود مواد مغذی و ویتامین‌ها بروز کرده است، با تجویز مکمل‌ها و دارو‌های تقویتی به بهبود شرایط می‌توان کمک کرد؛ اما این درمان جایگزین ورزش، حرکات اصلاحی و دیگر درمان‌های کودک نیست.

نکته‌ حائز اهمیت درمورد درمان زانوی پرانتزی این است که هیچ یک از درمان‌های فوق جایگزین دیگری نیست و هرکدام به نوبه خود مفید و اثرگذارند؛ پس پیشنهاد می‌شود پیگیر مراحل درمان کودک در تایم طلایی کودکی و شکل‌پذیری استخوان‌ها باشید تا بهترین نتیجه را بگیرید.

درمان زانوی پرانتزی چقدر طول می‌کشد؟

طول مدت درمان به عوامل مختلفی از جمله شدت انحراف، سن فرد و میزان پیگیر بودن فرد برای درمان بستگی دارد؛ پس هرچه سریع‌تر و با سن کمتر برای درمان اقدام کنید و به صورت مداوم پیگیر برنامه‌ درمانی خود باشید، درمان سریع‌تر و راحت‌تر خواهد بود.

آیا درمان زانوی پرانتزی لازم است؟

زانوی پرانتزی یا Genovarum از جمله مشکلات اسکلتی عضلانی است که باعث بهم‌خوردن راستای صحیح استخوانی می‌شود و عوارض مختلفی از جمله درد، راه رفتن اردکی، عدم تعادل کافی و در سنین بالاتر آرتروز را می‌تواند به دنبال داشته باشد. راه‌های درمانی مختلفی وجود دارد که شما را برای بدست آوردن سلامت خود یاری می‌دهد. هرچه در سنین پایین‌تر نسبت به درمان خود اقدام کنید، علاوه بر درمان خود مشکل، می‌توانید از عوارض جبران‌ناپذیر آن مثل آرتروز در امان باشید؛ پس هرچه سریع‌تر درمان خود را پیگیری کنید تا در کوتاه ترین زمان، مطلوب ترین نتیجه را بگیرید. امیدواریم که این مطلب برای شما مفید بوده باشد.