بیش فعالی (ADHD) چیست؟ | کاردرمانی در اختلال نقص توجه در کودکان و بزرگسالان

می‌دانیم که بیش فعالی و اختلال نقص توجه در حال حاضر به عنوان یکی از شایع‌ترین اختلالات عصبی-رشدی دوران کودکی در جهان شناخته می‌شود.

بیش فعالی (ADHD) چیست؟ | کاردرمانی در اختلال نقص توجه در کودکان و بزرگسالان
بیش فعالی (ADHD) چیست؟ | کاردرمانی در اختلال نقص توجه در کودکان و بزرگسالان

کودکانی که به بیش فعالی-نقص توجه مبتلا هستند، ممکن است در مولفه‌های توجه، کنترل رفتارهای تکانشی مانند حرکات تکراری دست یا پا حین نشستن سر کلاس، کنترل هیجانات و تمرکز و تحمل کاری‌شان مشکل داشته باشند؛ در واقع انجام دادن کاری بدون فکر کردن به نتیجه‌اش، برای این کودکان بسیار معمول است. اما علائم و نشانه‌های بیش فعالی-نقص توجه که کاردرمانی می‌تواند به بهبود آن کمک کند، چه چیزهایی هستند؟ در ادامه با ما همراه باشید.

مشاوره رایگان خدمات هوم ویزیت

کاردرمانی بهترین شیوه برای درمان اختلالات ذهنی است. کاردرمانگران در کاردرمانی دات اینفو مطابق با نیاز هر بیمار، بهترین برنامه درمانی را ارائه می‌کنند. چنانچه خود و یا نزدیکانتان به خدمات هوم ویزیت نیاز دارید، برای دریافت مشاوره رایگان با شماره زیر تماس بگیرید. 

علائم  و نشانه های بیش فعالی-نقص توجه در کودکان و بزرگسالان

پزشکان و کاردرمانگران، اختلال بیش فعالی-نقص توجه را با استفاده از معیارهای دقیقی که در ویرایش پنجم کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-V) بیان شده است، تشخیص می‌دهند.در این کتابچه به 9 مورد از علائم و نشانه‌های بیش فعالی-نقص توجه که کاردرمانی می‌تواند در بهبود آنها کمک کند، اشاره کرده است که برای دو نوع عمده این اختلال که شامل مشکل در توجه و مشکل بیش فعالی-تکانشی می باشد. ذکر این نکته حائز اهمیت است که علائم و نشانه های بیش فعالی-نقص توجه در بزرگسالان و در کودکان می تواند به شکل‌های متفاوتی ظاهر گردد.

علائم  و نشانه های بیش فعالی-نقص توجه در کودکان و بزرگسالان

چگونگی تشخیص بیش فعالی-نقص توجه در کودکان و بزرگسالان در ارزیابی کاردرمانی

طی جلسه ارزیابی کاردرمانی، کاردرمانگر تنها در صورتی می‌تواند این اختلال را در کودک یا بزرگسال تشخیص دهد که آن کودک یا بزرگسال، حداقل 6 مورد از 9 مورد علائم و نشانه‌های لیست شده در زیر را دارا باشد؛ به علاوه، علائم و نشانه‌ها باید برای حداقل 6 ماه در دو یا چند بافتار محیطی مانند خانه، مدرسه و... قابل مشاهده باشد.

همچنین، برای کودکان، این علائم و نشانه‌ها باید با عملکرد یا رشد کودک تداخل داشته باشد و حداقل برخی از علائم و نشانه های آن باید قبل از 12 سالگی آشکار شده باشند. نوجوانان بزرگتر و بزرگسالان مبتلا ممکن است نیاز داشته باشند که به طور مداوم فقط 5 مورد از علائم و نشانه‌های بیش فعالی را در شرایط و بافتارهای گوناگون نشان دهند.

چگونگی تشخیص بیش فعالی-نقص توجه در کودکان و بزرگسالان در ارزیابی کاردرمانی

علائم و نشانه های بیش فعالی-نقص توجه که کاردرمانی می‌تواند به بهبود آن کمک کند

علائم و نشانه‌هایی که کاردرمانی می‌تواند به بهبود آن کمک کند در دو گروه علائم و نشانه‌هایی که مربوط به نقص توجه است و همچنین علائمی که عمدتا مربوط به حرکات تکانشی است، دسته بندی می‌گردد که در ادامه به شرح هرکدام خواهیم پرداخت.

علائم و نشانه های بیش فعالی-نقص توجه که عمدتا مربوط به نقص توجه است

فرد اغلب به جزئیات توجه نمی‌کند یا در کارهای مدرسه، محل کار یا در حین فعالیت‌های دیگر، اشتباهات متعددی دارد. عمدتا هنگام صحبت کردن رو در رو با این فرد، حس می‌کنید که انگار او به سخنان شما گوش نمی‌کند! گویی که فکرش در جای دیگری مشغول است.

حواس این افراد به راحتی آب خوردن توسط محرک‌های خارجی پرت می‌شود. این محرک در بزرگسالان می‌تواند شامل افکار نامرتبط و پراکنده باشد. البته این مشکل طی کاردرمانی قابل بهبودی است.

علائم و نشانه های بیش فعالی-نقص توجه که عمدتا مربوط به نقص توجه است

اغلب در سازماندهی کردن کارها و فعالیت‌هایی از قبیل مرتب کردن و وسایل، انجام یک کار به طور مرتب، مدیریت زمان و... دچار مشکل هستند.  

افراد دچار این اختلال در بیشتر موارد حین انجام یک کار چند مرحله‌ای و توالی دار، از دستورالعمل‌ها پیروی نمی‌کنند و گاه و بی گاه در انجام تکالیف مدرسه، کارهای روزمره یا انجام وظایف خود در محل کار با شکست مواجه می‌شوند.  اغلب این افراد در حفظ توجه خود به طور مداوم در اجرای یک فعالیت شغلی یا حتی بازی کردن دچار مشکل هستند. معمولا در یک بازه طولانی به عنوان مثال چهل دقیقه نمی‌توانند روی انجام یک کار به طور مداوم باقی بمانند. افزایش تحمل کاری این افراد طی شرکت در جلسات کاردرمانی به مرور قابل درمان است. این افراد معمولا وسایل خود را جا می‌گذارند یا گم می‌کنند؛ مانند مداد، کتاب، کیف پول، کلید منزل یا محل کار و... .

علائم و نشانه های بیش فعالی-نقص توجه که عمدتا مربوط به نقص توجه است

برای این افراد، انجام کارهایی که نیاز به تلاش ذهنی مداوم دارد، مانند انجام تکالیف مدرسه برای نوجوانان بزرگتر و مواردی مانند تهیه گزارش کار، مرور مقالات طولانی و... حکم یک شکنجه هولناک را دارد و درنتیجه، همواره از آن اجتناب می کنند؛ مسئله ای که طی کاردرمانی به خوبی می‌توان با آن مقابله نمود.

علائم و نشانه های بیش فعالی-نقص توجه که عمدتا مربوط به حرکات تکانشی می باشد

فرد بیشتر اوقات با دست‌ها یا پاهایش بی‌قراری می‌کند؛ به این صورت که یا به آن ضربه می‌زند یا حین نشستن روی صندلی آن را تکان می‌دهد. کودکان بیش فعال-نقص توجه در اکثر مواقع، نمی‌توانند بدون ایجاد سر و صدا بازی کنند یا در فعالیت‌های اوقات فراغت مشارکت نمایند.

اغلب در موقعیت‌هایی که از او انتظار می‌رود سر جای تعیین شده‌اش بنشیند و بلند نشود، از جا برخاسته و راه می‌رود! این مسئله در کلاس درس، دفتر یا محل کار خیلی مشهود است. ابته طی کاردرمانی می‌توان جلوی آن را گرفت.

علائم و نشانه های بیش فعالی-نقص توجه که عمدتا مربوط به حرکات تکانشی می باشد

اینگونه افراد اغلب در حال حرکت هستند، انگار که به وسیله یک موتور رانده می‌شوند! فرد دچار این اختلال نمی‌تواند برای مدت طولانی بی‌حرکت باقی بماند؛ در واقع این فرد یا احساس ناراحتی می‌کند و یا با حرکات تکانه‌ای دست‌ها و یا پاها (مانند تکان دادن مداوم آن ها) یا ایجاد صدا با ضربه زدن روی میز یا زمین و یا ... در موقعیت‌هایی مانند حضور در رستوران‌ها، جلسات کلاس درس و...سعی در تحمل وضعیت بیماری خود دارند.

این افراد اغلب بیش از حد حرف می‌زنند. معمولا نمی‌توانند منتظر اتمام حرف‌های مخاطب‌شان شوند و وسط حرف‌هایش می‌پرند. درواقع نمی‌توانند در مکالمه، شنونده باشند و نوبت را رعایت کنند. این مشکل رعایت نوبت در صف نانوایی، اتوبوس و... نیز موجب بروز مشکلاتی برای افراد بیش فعال-نقص توجه می‌شود. هرچند کاردرمانی برای این معضل می‌تواند مفید باشد.

در این مقاله به بررسی نحوه تشخیص اختلال بیش فعالی-نقص توجه و علائم و نشانه‌های آن پرداختیم و گفتیم که که کاردرمانی چگونه می‌‌تواند به بهبود این وضعیت در طی ارزیابی و روند مداخلات کاردرمانی کمک کند. امیدواریم این مطلب برای شما عزیزان مفید بوده باشد.