تفاوت کاردرمانی و فیزیوتراپی | کاردرمانی بهتر است یا فیزیوتراپی؟

کاردرمانی و فیزیوتراپی از شاخه‌های توانبخشی محسوب شده و به افراد کمک می‌کنند تا عملکرد خود را پس از بیماری یا آسیب بهبود بخشند. با این حال، این دو حرفه تفاوت‌هایی داشته و نحوه دستیابی آن‌ها به اهداف درمانی متفاوت است. برای بررسی تفاوت کاردرمانی و فیزیوتراپی در ادامه با ما همراه باشید.

به طور کلی کاردرمانی بر بهبود توانایی‌ها و مهارت‌های ذهنی، جسمی و روانی فرد جهت انجام فعالیت‌های روزمره زندگی به طور مستقل تمرکز دارد، در حالی که فیزیوتراپی بیشتر بر قدرت و توانایی حرکتی تمرکز می‌کند. 

تعریف کاردرمانی؛ تفاوت کاردرمانی و فیزیوتراپی

کاردرمانی یا فیزیوتراپی ؟ برای بررسی تفاوت کاردرمانی و فیزیوتراپی، بهتر است ابتدا با تعریف این دو حرفه آشنا شوید. متاسفانه بسیاری از مردم با کاردرمانی آشنایی ندارند و ممکن است آن را شبیه مشاغلی از جمله فیزیوتراپی بدانند. گاهی نیز به علت نام این رشته ممکن است افرادی که برای اولین بار نام کاردرمانی را شنیده‌اند، تصور کنند که مرتبط با شغل افراد است. اما کاردرمانی چیست و کاردرمانگر چه کاری انجام می‌دهد؟

کاردرمانگران به افراد با وجود هر مشکل یا اختلالی اعم از ذهنی، روانی و جسمی کمک می‌کنند تا با وجود این مشکل یا بیماری بتوانند بهتر زندگی کنند. کاردرمانگران به افراد کمک می‌کنند تا فعالیت‌های روزمره زندگی (ADLs)، مانند مسواک زدن، لباس‌ پوشیدن و... را مستقلا انجام دهند. همچنین کاردرمانی می‌تواند با روش‌هایی به مراجعین کمک کند تا شغل و فعالیت‌هایی که برایشان معنی‌دار است را به بهترین نحو ممکن انجام دهد.

کاردرمانگران به صورت کل نگر، نیاز‌های فرد را در نظر می‌گیرند و با در نظر گرفتن عوامل گوناگون فیزیکی، عاطفی و محیطی که بر مشارکت در فعالیت‌ها گوناگون تأثیر می‌گذارد، بهترین برنامه درمانی را طراحی می‌کنند، تا فرد بتواند به طور مستقل فعالیت‌هایی که برایش معنادار هستند را انجام دهد.

تعریف فیزیوتراپی؛ تفاوت کاردرمانی و فیزیوتراپی

فیزیوتراپی در بیشتر موارد به بیمارانی کمک می‌کند که به علت آسیب یا بیماری نمی‌توانند حرکات را به خوبی قبل انجام دهند و مهارت‌های عملکردی آن‌ها کاهش یافته است. حرکت خوب و بدون درد برای کیفیت زندگی یک فرد ضروری است. فیزیوتراپیست‌ها از تمرینات، ماساژ، تحریک الکتریکی و تکنیک‌های دیگر برای بازیابی عملکرد، بهبود مهارت‌های حرکتی و کاهش درد استفاده می‌کنند.

در عین حال جلوگیری از ناتوانی بیشتر و ارتقاء عملکرد از دیگر خدمات فیزیوتراپی است. فیزیوتراپی می‌تواند با افزایش دامنه حرکتی، قدرت عضلات و تسکین درد کیفیت زندگی افراد را افزایش دهد. همچنین فیزیوتراپی می‌تواند برای ورزشکاران جهت درمان یا جلوگیری از آسیب بسیار موثر واقع شود.

مهم‌ترین تفاوت کاردرمانی و فیزیوتراپی

اصلی‌ترین تفاوت کاردرمانی و فیزیوتراپی، در گستردگی و دامنه آن‌ها است. همانطور که پیش‌تر توضیح داده شد، کاردرمانی علاوه بر بیماری‌های جسمی در حیطه‌های ذهن و روان نیز فعالیت می‌کند. همچنین کاردرمانی یک رشته کل نگر است. به بیان دیگر زمانی که یک فرد به کاردرمانی مراجعه می‌کند، نه تنها مشکلاتی که خود فرد عنوان می‌کند، بلکه تمام ابعاد زندگی‌‌‌اش از جمله وضعیت روحی-روانی، شغل مراجع، محیط زندگی و حتی خانواده و مراقبین او بررسی می‌شود. درحالی که فیزیوتراپیست‌ها معمولا روی حرکت بهتر و مدیریت درد تمرکز می‌کنند و فقط جنبه جسمی فرد را درنظر دارند.

 به عنوان مثال فردی را در نظر بگیرید که دچار سکته مغزی شده و به کاردرمانی مراجعه می‌کند. کاردرمانی علاوه بر ارتقا و بهبود وضعیت فرد به او کمک می‌کند تا با وجود ناتوانی پیش آمده، بتواند فعالیت‌های روزمره زندگی مانند غذا خوردن، استفاده از سرویس بهداشتی، لباس پوشیدن و... را به طور مستقل انجام دهد. کاردرمانگر محیط زندگی این شخص را بررسی کرده و تغییرات لازم را در آن اعمال می‌کند. برای مثال از میله‌هایی موسوم به Grab Bar در خانه استفاده می‌کند تا مراجع بتواند حمل و نقل آسان‌تری داشته باشد.

کاردرمانگر این موضوع را در نظر می‌گیرد که فردی که تا مدتی قبل کاملا سالم بوده است، اکنون نمی‌تواند ساده‌ترین فعالیت‌های روزانه‌اش را انجام دهد و ممکن است دچار مشکلات روحی-روانی از جمله افسردگی و اضطراب شود. کاملا مشهود است که کاردرمانی تمام جنبه‌ها و ابعاد زندگی فرد را در نظر گرفته و به صورت کل نگر به درمان او می‌پردازد.

فیزیوتراپی می‌تواند به این مراجع کمک کند که با توجه به شدت و نوع سکته مغزی، بتواند تحرک بیشتری داشته باشد، زودتر راه برود و درد کمتری را تجربه کند. شاید در این مثال به نظر برسد که فیزیوتراپی به درمان شخص می‌پردازد، اما کاردرمانی بیشتر به افزایش کیفیت زندگی می‌پردازد.

باید این نکته را در نظر داشته باشید که بسیاری از افرادی که دچار سکته مغزی هستند هرگز به مرحله حرکت مستقل نخواهند رسید. همچنین برای بیماری‌هایی از جمله ام اس (MS)، پارکینسون، اوتیسم، سندروم داون، اسکیزوفرنی و... درمان قطعی وجود ندارد. کاردرمانی می‌تواند به افرادی که به این بیماری‌ها مبتلا هستند، کمک کند تا زندگی بهتری را تجربه کنند.

کاردرمانی و فیزیوتراپی چه شباهتی به یکدیگر دارند؟

با وجود تفاوت کاردرمانی و فیزیوتراپی، در برخی موارد ممکن است کاردرمانی و فیزیوتراپی مشابه به نظر برسند. همانطور که پیش‌تر توضیح داده شده کاردرمانی بسیار گسترده است و در حیطه‌های مختلف ذهن، روان و جسم فعالیت می‌کند. کاردرمانی در حیطه ذهن و روان مربوط به بیماری‌هایی از جمله ADHD، اوتیسم، سندروم داون، افسردگی، اسکیزوفرنی، اضطراب و... است که تقریبا هیچ شباهتی به فیزیوتراپی نداشته و مختص به کاردرمانی است.

با این حال اهداف مداخلاتی که کاردرمانگران در حیطه جسمی کاردرمانی استفاده می‌کنند، ممکن است در مواردی با فیزیوتراپی مشابه باشد، اگرچه نوع مداخلاتی که مورد استفاده قرار می‌گیرد، معمولا با فیزیوتراپی متفاوت است. به عنوان مثال ممکن است هم در کاردرمانی و هم در فیزیوتراپی برای تسکین درد از مدالیته‌های درمانی استفاده شود.

چگونه بفهمیم که به کاردرمانی نیاز داریم یا فیزیوتراپی؟؛ کاردرمانی بهتر است یا فیزیوتراپی؟

چگونه بدانید کدام نوع درمان برای شما مناسب است؟ وقتی صحبت از تفاوت کاردرمانی و فیزیوتراپی می‌شود، هیچ کدام بهتر از دیگری نیست. هردوی آن‌ها نقش مهمی در بهبودی پس از آسیب یا بیماری ایفا می‌کنند. اینکه کدام نوع درمانی برای شما بهتر است به شرایط خاص و نیازهای فردی شما بستگی دارد. اگر هدف شما از درمان انجام فعالیت‌های خاصی، مانند غذا خوردن، لباس پوشیدن، رانندگی، آشپزی، خرید کردن و... است، کاردرمانی گزینه بهتری برای شما محسوب می‌شود. در این موارد، کاردرمانی می‌تواند به بهبود مهارت‌های حرکتی مورد نیاز برای این وظایف خاص کمک کند.

اگر شرایطی دارید که بر توانایی شما در راه رفتن یا حرکت دادن قسمتی از بدن تأثیر می‌گذارد، برای حرکت بهتر و تسکین درد می‌توانید به یک فیزیوتراپیست مراجعه کنید. فیزیوتراپی می‌تواند از طریق تمرینات هدفمند، تحریک الکتریکی، ماساژ و سایر روش‌ها به شما کمک کند. در بسیاری از موارد ایده‌آل ترین حالت، مراجعه همزمان به کاردرمانی و فیزیوتراپی است. بسته به شرایط شما کاردرمانگر و فیزیوتراپیست می‌توانند به صورت یک تیم به شما کمک کنند.

همچنین می‌توانید با پزشک خود در مورد نوع درمانی که برای شما مناسب است صحبت کنید. متاسفانه در ایران بسیاری از پزشکان، بیماران را فقط به فیزیوتراپی ارجاع می‌دهند. اگر فکر می‌کنید، کاردرمانی برای شما مناسب است می‌توانید از پزشک خود نسخه‌ای بخواهید. همچنین می‌توانید خودتان به کلینیک‌های کاردرمانی مراجعه کنید و پس از ارزیابی توسط کاردرمانگر اگر که نیاز بود خدمات درمانی دریافت کنید.

کاردرمانی و فیزیوتراپی به عنوان شغل؛ تفاوت کاردرمانی و فیزیوتراپی

بسیاری از افرادی که در رشته علوم تجربی تحصیل کرده‌اند، پس از کنکور سراسری ممکن است در انتخاب بین فیزیوتراپی و کاردرمانی سردرگم شوند. اگر می‌خواهید بین کاردرمانی و فیزیوتراپی یک کدام را به عنوان شغل انتخاب کنید، چند نکته وجود دارد که باید در نظر بگیرید. کاردرمانی رشته بسیار جامعی است و حیطه‌های بسیار گوناگونی را در بر می‌گیرد.

دانشجویانی که در این رشته تحصیل می‌کنند واحد‌های درسی از آناتومی، فیزیولوژی، علوم اعصاب، حرکت شناسی و... تا بیماری‌های ذهنی کودکان، روانشناسی، روانپزشکی، حتی هنر درمانی و بازی درمانی را مطالعه می‌کنند. گستردگی این رشته به خصوص برای افرادی که به حیطه روان علاقه دارند بسیار جذاب است. با این حال افرادی که این رشته را انتخاب می‌کنند باید توانایی‌ بیشتری از جمله صبر و حوصله بالا، مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی قوی، نظم بالا در برنامه ریزی و... را داشته باشند. فیزیوتراپی در کنکور سراسری ایران رتبه بالاتری نسبت به کاردرمانی نیاز دارد.

اگر به حیطه جسمی علاقه‌مند هستید و به حیطه ذهن و روان هیچ تمایلی ندارید فیزیوتراپی می‌تواند گزینه بهتری برای شما باشد. اگرچه در کاردرمانی نیز پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه مجبور نیستید در تمام حیطه‌ها مشغول به کار شوید و می‌توانید تنها حیطه جسم را انتخاب کنید. همچنین هر دو حرفه در حال حاضر بازار کار و درآمد متوسط رو به بالایی داشته و انتظار می‌رود در 10 سال آینده از رشد شغلی بالایی برخوردار شوند.

فیزیوتراپی و کاردرمانی رشته‌های علوم پزشکی هستند که به بیماران و افرادی که آسیب دیده‌اند، کمک می‌کنند تا پس از آسیب، عملکرد قبلی خود را بازیابی کنند. اگرچه فیزیوتراپی  و کاردرمانی در بسیاری از موارد ممکن است مشابه باشند، اما از مداخلات و رویکردهای متفاوتی برای کمک به بهبودی افراد استفاده می‌کنند. بررسی تفاوت‌های این دو برای بیمارانی که می‌خواهند به آن‌ها مراجعه کنند یا علاقه مندان به تحصیل در این دو رشته‌، بسیار حائز اهمیت است.