بیماری‌ های ذهنی کودک

یکی از حیطه‌های فعالیت کاردرمانی، درمان بیماری‌های ذهنی کودک است. بیماری‌های ذهنی کودک انواع بسیار متفاوتی داشته و هر کدام از آن‌ها مشکلات خاصی را برای کودک به وجود می‌آورد. بیماری‌های ذهنی کودک شامل مواردی مانند اتیسم، سندرم داون، بیش فعالی، مشکلات حسی، عقب ماندگی ذهنی، اختلالات یادگیری و… است. کاردرمانی ذهنی کودکان یکی از حیطه‌های بسیار مهم کاردرمانی است که در آن به درمان اختلالات ذهنی و بیماری های ذهنی کودک پرداخته می‌شود.

مغز انسان از دوره نوزادی از لحاظ ذهنی شروع به رشد کرده و کودک در هر سنی از لحاظ ذهنی باید توانایی‌های مشخصی را کسب کرده باشد. در این بخش از مطالب سایت یعنی بخش بیماری های ذهنی کودک به بررسی کامل مشکلات ذهنی کودکان و مداخلات کاردرمانی برای درمان آن‌ها می‌پردازیم.

منظور از کاردرمانی ذهنی چیست؟

همانطور که اشاره کردیم مغز کودکان از لحاظ ذهنی به مرور رشد کرده و هر کودکی در سن مشخص باید به سطح رشد مناسب خود از لحاظ ذهنی رسیده باشد؛ در غیر اینصورت باید با کاردرمانی ذهنی، کودک را به سطح رشدی مناسب رساند. کاردرمانی ذهنی بر روی مشکلات حسی کودک نیز کار کرده و همچنین مهارت‌های ذهنی کودکان را ارتقا می‌دهد. کاردرمانی ذهنی، کودک را از لحاظ حسی و ذهنی ارزیابی کرده و در زمینه‌های مختلفی از جمله پردازش حسی، یکپارچگی حسی، مهارت‌های درکی حرکتی، مهارت‌های شناختی و… کودک کار می‌کند.

کاردرمانی ذهنی شامل مداخلاتی از جمله اتاق تاریک یا اتاق SI، تمرینات توجه و تمرکز، تمرینات حافظه، آموزش مفاهیم شناختی، مهارت‌های ادراک بینایی و شنوایی و… است. بر اساس نتایج ارزیابی ذهنی کودک مداخلات لازم برای او انتخاب شده و در راستای نیازهای کودک تلاش می‌شود.

انواع بیماری های ذهنی کودک

در این بخش از مطالب با تمامی مشکلات و بیماری‌ های ذهنی کودک آشنا می‌شوید و برای هرکدام از آن‌ها درمان مناسب پیشنهاد می‌شود. اگر قصد دارید در این مورد بیشتر بدانید مطالب این بخش را مطالعه نموده و با علائم، نشانه‌ها و درمان هرکدام از این اختلالات آشنا شوید.

اختلال طیف اوتیسم یا ASD

این اختلال به عنوان وضعیتی مرتبط با رشد مغز شناخته شده که بر نحوه تفکر، احساس فرد و شیوه تعامل او با دیگران تأثیر می‌گذارد. این اختلال اولین نشانه‌های خود را در سنین 18 تا 24 ماهگی نمایان ساخته و در هر فردی شدت متفاوتی دارد و به همین دلیل به آن طیف اوتیسم گفته می‌شود. یک فرد مبتلا به اوتیسم ممکن است توانایی مستقل زندگی کردن را داشته باشد اما برخی دیگر از این افراد ممکن است برای ادامه زندگی خود به مراقبت مداوم نیاز داشته باشند.

یکی از شایع‌ترین مشکلات کودکان طیف اوتیسم، مشکلات تعاملی و ارتباطی با دیگران است که حتی در دوران نوزادی نیز ممکن است مشاهده شود.

به طور مثال نوزاد نرمال باید قادر به برقراری ارتباط چشمی با مادر خود یا سایرین باشد؛ اما این مهارت در بیشتر کودکان طیف اوتیسم خود را به خوبی نشان نمی‌دهد. مادر کودک مبتلا به اوتیسم ممکن است متوجه شود که کودک به صدا زدن اسم خود واکنش نداده و انگار آن را نشنیده است. همچنین ممکن است کودک نسبت به بغل کردن یا بوسیدن توسط سایر افراد مقاومت نشان می‌دهد.

بسیاری از کودکان طیف اوتیسم در بیان عواطف و احساسات و همچنین درک آن‌ها مشکل داشته و ممکن است در موقعیت‌های اجتماعی شلوغ و پر سر و صدا احساس خوبی نداشته و در گوشه‌ای به تنهایی برای خود بنشینند. کودکان طیف اوتیسم معمولا برخی حرکات تکراری را در طول روز به طور مداوم انجام می‌دهند و یا ممکن است جذب اجسام در حال حرکت مانند پنکه شوند. بیشتر کودکان طیف اوتیسم دچار مشکلات حسی می‌شوند و بیشترین مشکلات حسی معمولا مربوط به حس لامسه، حس وستیبولار یا دهلیزی و حس عمقی می‌شود.

بیش فعالی یا اختلال نقص توجه (ADHD)

یکی از شایع‌ترین اختلالات عصبی – رشدی کودکان بیش فعالی یا اختلال نقص توجه است که توجه، تمرکز، کنترل هیجانات، تحمل کاری و… را دچار مشکل می‌کند. برای بیش فعالی 9 علامت تعریف شده است و در صورتی که کودکی 6 علامت از آن‌ها را داشته باشد تشخیص بیش فعالی می‌گیرد. مادر کودکان مبتلا به ADHD ممکن است متوجه شود کودکش به جزئیات توجه نکرده و در هنگام انجام وظایف اشتباهات مکرری را انجام می‌دهد.

همچنین معمولا هنگام صحبت با کودکان ADHD احساس می‌شود که آن‌ها به حرف ما گوش نمی‌دهند. ممکن است این کودکان بیشتر اوقات بی قرار بوده و در یک جا توانایی ایستادن یا نشستن به مدت طولانی را نداشته باشد. بیشتر کودکان ADHD به دلیل مشکلات حسی که دارند این رفتارها را بروز از خود بروز می‌دهند و کاردرمانی با انجام مداخلات خود به تعدیل این مشکلات حسی می‌پردازد.

سندرم داون (Down syndrome)

سندرم داون به علت یک اختلال ژنتیکی رخ داده که در آن فرد یک کروموزم 21 اضافی را در سلول‌های خود دارد. سندرم داون که تریزومی 21 نیز نامیده می‌شود بر روی رشد جسمی و ذهنی کودک تأثیرات زیادی می‌گذارد. کودکان سندرم داون ممکن است استقلال کافی را به دست آورده و به راحتی زندگی خود را ادامه دهند اما برخی دیگر ممکن است کاملا به مادر خود وابسته باشند.

در ایجاد اختلال ژنتیکی سندرم داون عوامل بسیاری مانند سن مادر هنگام بارداری، سن پدر و پتانسیل ژنتیکی تأثیر گذار است.

کودکان مبتلا به سندرم داون از لحاظ ظاهری ویژگی‌های خاصی دارند که از جمله آن‌ها می‌توان به صافی صورت، سر و گوش کوچک، گوش‌های غیر معمول، گردن کوتاه، زبان بیرون زده و… اشاره کرد و همچنین از لحاظ رفتاری این کودکان رفتارهای تکانشی انجام داده و توانایی یادگیری آن‌ها کند است. سندرم داون هیچگونه درمان قطعی ندارد اما به وسیله کاردرمانی می‌توان مشکلات حسی این کودکان را برطرف کرده و همچنین مهارت‌های حسی، مهارت‌های یادگیری و توانایی‌های شناختی را تقویت می‌کنند.

کاردرمانی برای بیماری های ذهنی کودک

بیماری‌های ذهنی کودک موارد بسیار متعددی را شامل می ‌شوند که در بالا به معرفی کلی شایع‌ترین اختلالات ذهنی کودکان پرداختیم. اگر قصد دارید بیشتر در مورد این اختلالات بدانید و با روش‌های درمانی آن‌‌ها آشنا شوید مطالب این بخش از سایت را مطالعه نمایید. کاردرمانی یکی از حیطه‌های توانبخشی است که یکی از مهم‌ترین حوزه‌های آن درمان بیماری های ذهنی کودک است.

در کاردرمانی برای بیماری های ذهنی کودک بر روی مولفه‌های زیادی از ذهن کودک کار شده و سعی می‌شود کودک از لحاظ رشد ذهنی مغز به سطح نرمال دست پیدا کنند. در کاردرمانی ذهنی علاوه بر مداخلات لازم برای هر اختلال، بر روی مشکلات حسی کودک، مهارت‌های درکی حرکتی، توانایی‌های شناختی، حافظه و… کار می‌کند.