علائم حرکتی بیماری پارکینسون | جلوگیری از پیشرفت پارکینسون با کاردرمانی

علائم پارکینسون و سرعت پیشرفت آن در بین افراد متفاوت است. علائم اولیه این بیماری نامحسوس است و به تدریج بروز می‌کند. برای مثال، افراد ممکن است لرزش خفیفی را احساس کنند یا در بلند شدن از صندلی مشکل داشته باشند. آنها ممکن است متوجه شوند که خیلی آرام صحبت می‌کنند و یا تُن صدایشان کم شده است. دوستان یا اعضای خانواده ممکن است اولین افرادی باشند که متوجه تغییرات در فرد مبتلا به پارکینسون می شوند. در ادامه در مورد علائم حرکتی بیماری پارکینسون بیشتر توضیح خواهیم داد.

علائم حرکتی بیماری پارکینسون

افراد مبتلا به بیماری پارکینسون، اغلب دچار یک راه رفتن پارکینسونی می شوند که شامل تمایل به خم شدن به جلو، قدم های کوچک و سریع و کاهش تاب خوردن بازوها است. همچنین ممکن است در شروع یا ادامه حرکت مشکل داشته باشند. علائم حرکتی بیماری پارکینسون اغلب در یک طرف بدن یا حتی در یک اندام در یک طرف بدن شروع می شود.  علائم می تواند مانند بی قراری، پیچ خوردن، چرخیدن، تکان دادن سر یا تاب خوردن بدن به نظر برسد. 

علائم حرکتی ابتدایی در پارکینسون

برای تشخیص بیماری پارکینسون، تا به امروز هیچ تست تشخیصی‌ای وجود ندارد. در واقع شما نمی‌توانید با انجام یک سری از اعمال خاص، به وجود یا عدم وجود پارکینسون پی‌ببرید.

اما سه نشانه اولیه که از علائم حرکتی بیماری پارکینسون است، می‌تواند زنگ خطر را به صدا در بیاورد. این سه نشانه شامل برادیکینزیا (Bradykinesia)، لرزش (Tremor) و سفتی (Rigidity) است.

 شاید احساس کنید که فرد مشکوک به پارکینسون، حرکاتش را آهسته انجام می‌دهد و در شروع حرکت مشکل دارد. این نشانه همان برادیکینزیا است. مثلا از فرد می‌خواهید که لیوان را از روی میز بردارد و مقداری آب بنوشد. این حرکت بسیار زمان‌بر تر از حالتی است که علائم پارکینسون هنوز بروز نکرده است. همچنین در حالت استراحت، مشاهده می‌کنید که دست‌های فرد در دامنه کوتاهی شروع به لرزش می‌کند و به محض اینکه درگیر فعالتی می‌شود، این لرزش قطع می‌گردد.

بنابراین، لرزش در حالت استراحت نیز از دیگر علائم حرکتیِ ابتداییِ پارکینسون به شمار می‌رود. همچنین شاید احساس کنید که فرد مفروض، به راحتی نمی‌تواند مفاصل خود را خم و راست کند و یک سفتی خاصی در حرکت وی دیده می‌شود. وجود سه نشانه حرکتی ذکر شده، می‌تواند به عنوان نشانه‌های تشخیصی مورد استفاده قرار بگیرد.

علائم حرکتی ثانویه در پارکینسون

با پیشرفت بیماری و کاهش میزان دوپامین در مغز، سایر علائم حرکتی بیماری پارکینسون نیز بروز می‌کند. در واقع بروز این علائم، به میزان دوپامینی بستگی دارد که توسط سلول‌های مغزی، در ناحیه خاصی از مغز (سابستنشال نیگرا)، ترشح می‌شود.

دوپامین یکی از انتقال دهنده‌های عصبی مهم در مغز است که اعمال مختلفی را کنترل می‌کند. با این تفاسیر، با گذشت زمان و پیشرفت بیماری، علائم حرکتی ثانویه نیز بروز پیدا می‌کند. یکی از مهم‌ترینِ این علائم، بی‌تعادلی پوسچرال است. یعنی فرد مبتلا نمی‌تواند وضعیت خود را در حالت ایستاده کنترل کند و احتمال دارد هر لحظه به زمین بخورد.

کاردرمانی تمرینات بسیار خوبی را برای این بیماران دارد که در حفظ تعادل بیمار بسیار موثر هستند. در ادامه سایر علائم حرکتی ثانویه پارکینسون را مورد بحث قرار خواهیم داد.

کاهش تاب دادن دست (Decreased arm swing)؛ علائم حرکتی بیماری پارکینسون 

همه ما هنگام راه رفتن، دستانمان را تاب می‌دهیم و با یک ریتم خاص و مشخص حرکت می‌کنیم. از آنجایی که ما در طول عمر خود، بسیار راه می‌رویم، تاب دادن دست‌ها به صورت خودکار در حین راه رفتن انجام می‌گیرد. اگر به یک فرد مبتلا به پارکینسون بنگرید، احتمالا مشاهد خواهید کرد که در هنگام راه رفتن، این فرد، دستانش را مانند سابق تاب نمی‌دهد. این عدم تاب دادن دست‌ها یکی از نشانه‌های حرکتی ثانویه در پارکینسون است.

سختی حرکت (Difficulty with movement)

شاید احساس کنید که چرخیدن در تخت برای شما سخت شده است و یا اینکه به راحتی نمی‌توانید از مبل یا صندلی بلند شوید. همچنین نشستن و برخاستن در ماشین نیز برای شما دشوار شده است. این دشواری‌ها در حرکت نیز از دیگر علائم حرکتی بیماری پارکینسون است.

دیس‌آرتری و هیپوفونیا (Dysarthria and Hypophonia)

شاید احساس کنید که شما متوجه صحبت‌های فرد مبتلا به پارکینسون نمی‌شوید. به بیان ساده‌تر، جملات و عبارات گفته شده از سمت فرد مبتلا، وضوح کافی را برای شما ندارد. گاهی نیز احساس می‌کنید که صدای فرد مبتلا بسیار نرم و آرام است. چنین نشانه‌هایی در علائم حرکتی بیماری پارکینسون از دسته ثانویه طبقه بندی می‌شوند.

دیسکنزیا (Dyskinesia)

دیسکنزیا به معنی حرکات غیرارادی در صورت، پاها، دست‌ها و تنه فرد مبتلا است. شاید احساس کنید که دستتان به صورت غیرارادی یک حرکت خاص را انجام دهد. یا پرش در پاها احساس کنید. این علائم نیز ازعلائم حرکتی بیماری پارکینسون است.

دیستونی (Dystonia)

دیستونی به معنی گرفتی دائم یا مکرر عضلات است. اگر این احساس را دارید که عضلات شما سفت می‌شوند، یکی دیگر از علائم حرکتی ثانویه پارکینسون در شما بروز کرده است.

صورت ماسک شده (Masked face)

افراد مبتلا به پارکینسون، تقریبا یک حالت ثابت به چهره خود می‌گیرند و شکل صورت آن‌ها مطابق با شرایط محیط، تغییر زیادی نمی‌کند. در این حالت به اصطلاح گفته می‌شود که صورت فرد مبتلا ماسک شده است. همچنین میزان پلک زدن در افراد مبتلا به پارکینسون کاهش چشمگیری می‌یابد.

گام های کوتاه (Festination)؛ علائم حرکتی بیماری پارکینسون

افراد مبتلا به پارکینسون، در هنگام راه رفتن گام‌های کوچکی برمی‌دارند. همچنین فاصله عرض پاها در این افراد بسیار کم است و سطح اتکا را برای ایستادن و راه رفتن کاهش می‌دهد. همین کاهش سطح اتکا، خطر افتادن در این افراد را زیاد می‌کند.

یخ زدن (Freezing)

افراد پارکینسونی احساس می‌کنند که پاهایشان به زمین چسبیده است و انگار در جای خود ثابت شده‌اند. این افراد در شروع قدم برداشتن با چالش مواجه‌اند و هنگام عبور از راهروها و در، به مشکل می‌خورند.

ریزنویسی (Micrographia)؛ علائم حرکتی بیماری پارکینسون

از دیگر علائم حرکتی ثانویه در پارکینسون، می‌توان به ریزنویسی اشاره کرد. این افراد معمولا کلمات را ریزتر و درهم رفته می‌نویسند، به طوری که خواند آن کلمات گاهی مشکل است.

پوسچر خمیده (Stooped posture)

افراد مبتلا به پارکینسون، پوسچری خمیده به خود می‌گیرند. اگر به این افراد نگاه کنید، در حالت ایستاده یک خمیدگی به جلو مشاهد خواهید کرد که را رفتن را نیز مشکل می‌کند.

در صورت بروز علائم حرکتی بیماری پارکینسون چه کنیم؟

اگر مقاله ما را تا اینجا مطالعه کرده باشید، به خوبی با همه علائم حرکتی بیماری پارکینسون آشنا شده‌اید. در صورت بروز این علائم باید با یک پزشک متخصص در ارتباط باشید و برای جلوگیری از علائم، حتما باید بدن خود را اکتیو و فعال نگه دارید. کاردرمانی با تمرینات خود می‌تواند این مهم را به انجام برساند. هر چند علائم حرکتی بیماری پارکینسون در افراد پارکینسونی، از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما بی حرکتی و عدم شرکت در فعالیت‌های مختلف می‌تواند وضع را بدتر کند.

نقش کاردرمانی در کنترل علائم حرکتی پارکینسون چیست؟

ملاحضه فرمودید که پارکینسون می‌تواند علائم حرکتی متفاوتی در افراد به‌وجود بیاورد، اما آیا به این موضوع فکر کرده‌اید که بدون جابه‌جایی تا چه میزان از فعالیت‌های روزمره خود باز می‌مانیم؟ فرد خانه‌داری را در نظر بگیرید که به پارکینسون مبتلا است و نمی‌تواند به راحتی در محیط خانه جابه‌جا شود. یا می‌توانید فردی را در نظر بگیرید که تحرک، نقش مهمی در انجام فعالیت‌های وی بازی می‌کند.

کاردرمانی با مداخلات خود در پارکینسون، بسیاری از این علائم حرکتی را رفع می‌کند و تا حد امکان استقلال را به فرد باز می‌گرداند. همچنین کاردرمانی سعی می‌کند تا مشارکت فرد در فعالیت‌های مختلف و جامعه کم نشود و بازده فرد کاهش نیابد. لازم به ذکر است که برنامه کاردرمانی تنها محدود به رفع علائم حرکتی پارکینسون نیست. علائم غیرحرکتی پارکینسون نیز آزار دهنده است و کاردرمانی برای این علائم نیز مداخلات خاص خود را دارد.

لذت زندگی بدون علائم حرکتی پارکینسون

حال که با تمام علائم حرکتی پارکینسون آشنا شدید، می‌توانید بسیار بهتر و مصمم‌تر از گذشته به مبارزه با این بیماری برخیزید. در صورت مشاهده هر کدام از این علامت‌ها، می‌توانید با پزشک متخصص در ارتباط باشید و از خدمات توانبخشی نیز بهره‌مند شوید. هر چند تا به امروز درمان قطعی و کاملی برای پارکینسون ارائه نشده است، اما با دارو درمانی و تمرینات مکمل توابخشی، می‌توانید مانند گذشته به زندگی خود ادامه دهید و از آن لذت ببرید.