علائم غیرحرکتی پارکینسون | علائم حسی بیماری پارکینسون چیست؟

بیماری پارکینسون (PD) به طور کلی به عنوان یک بیماری با اختلالات حرکتی شناخته شده است. اما پارکینسون علاوه بر علائم حرکتی مانند کندی حرکت، لرزش، سفتی و مسائل مربوط به تعادل، دارای علائم دیگری نیز می‌باشد. این علائم متنوع هستند و شامل علائم غیرحرکتی پارکینسون نیز می‌شوند.

مشکلات ذهنی در بیماران پارکینسون (Mental Health)؛ علائم غیرحرکتی پارکینسون

سلامت ذهنی در انسان بسیار حیاتی و مهم است. متاسفانه پارکینسون می‌تواند مشکلات ذهنی بسیاری در افراد مبتلا ایجاد کند. تغییر خلق (Mood)، تغییرات شناختی (Cognition) و اختلالات خواب از جمله علائم غیرحرکتی پارکینسون هستند. مشکلات مذکور بر سلامت کلی فرد تاثیر می‌گذارد و وی را از انجام بسیاری از فعالیت‌های روزمره باز می‌دارد. مشکلات ذهنی پارکینسون به موارد گفته شده ختم نمی‌شود.

از دیگر علائم غیرحرکتی پارکینسون می‌توان به اضطراب (Anxiety)، بی‌تفاوتی (Apathy) و افسردگی (Depression) اشاره کرد. نکته قابل توجه این است که اختلالات نام برده در افراد پارکینسونی، نسبت به سایر افراد، بیشتر دیده می‌شود و ابتلا به پارکینسون لزوما به معنای داشتن آن اختلالات نیست. در ادامه هر یک از این مشکلات را به طور مختصر بررسی خواهیم کرد.

اضطراب در پارکینسون (Anxiety)؛ علائم غیرحرکتی پارکینسون

اضطراب حالتی است که در بسیاری از افراد مبتلا به پارکینسون دیده می‌شود. اضطراب انواعی دارد که در این مقاله مورد بحث ما نیست. این علائم غیرحرکتی پارکینسون، برای فردی که با این بیماری دست و پنجه نرم می‌کند، می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد. ما نیز به عنوان افراد سالم، دچار اضطراب می‌شویم، اما تکرر حالت اضطرابی و شدت آن می‌تواند اضطراب را به یک بیماری تبدیل کند. حالت هایی که به افراد دست می‌دهد به شرح زیر است:

• ترس و نگرانی بیش از حد
• افکار ناخواسته و غیر قابل کنترل
• مشکلات خواب
• کابوس های شبانه

بی‌تفاوتی در پارکینسون (Apathy)؛ علائم غیرحرکتی پارکینسون

بی تفاوتی، حالتی است که در آن فرد مایل به انجام کارها نیست و نسبت به بسیاری از فعالیت‌ها بی‌میل است. در افراد مبتلا به پارکینسون، در بسیاری از موارد بی‌تفاوتی دیده می‌شود. این بی‌تفاوتی با روند درمان پارکینسون به کمک کاردرمانی تداخل دارد؛ به این صورت که فرد جلسات را به طور منظم پیگیری نمی‌کند و از پیشرفت باز می‌ماند.

اما کاردرمانگر حرفه‌ای، با دانش کافی در این زمینه سعی می‌کند تا این مشکل را رفع کند. نکته مهمی که وجود دارد این است که نباید بی‌تفاوتی را با افسردگی اشتباه بگیرید. بی‌تفاوتی مانند حالتی است که فرد اشتیاق انجام کاری را ندارد، اما در افسردگی فرد احساس بی‌ارزشی و گناه می‌کند.

افسردگی در پارکینسون (Depression)؛ علائم غیرحرکتی پارکینسون

مطالعات نشان داده است که 50 درصد از افراد مبتلا به پارکینسون در طول دوره بیماری، به افسردگی و 40 درصد آن‌ها، به اضطراب دچار می‌شوند. بنابراین کنترل افسردگی به عنوان یکی از شاخه‌های سلامت ذهنی در افراد مبتلا به پارکینسون ضروری است. افسردگی‌ای که در پارکینسون ایجاد می‌شود، به سبب خود بیماری پارکینسون است و به عوامل دیگر ربط ندارد.

در واقع در بیماری پارکینسون، قسمت‌هایی از مغز که مسئول تولید دوپامین، نوراپی نفرین و سروتونین است، آسیب می‌بیند. مواد نام برده شده در کنترل مود، خواب، اشتها، انرژی و انگیزه بسیار کاربردی هستند.

مشکلات عمومی در بیماران پارکینسون (General well-being)؛ علائم غیرحرکتی پارکینسون

تا به اینجا علائم غیرحرکتی پارکینسون، از جمله مشکلات ذهنی را مورد بررسی قرار دادیم. اما پارکینسون بر تندرستی (Well-Being) انسان‌ها نیز تاثیر می‌گذارد. به خوبی می‌دانید که بدن انسان یک سیستم بسیار پیچیده است و نیاز است تا همه سیستم‌های آن به درستی کار کنند. متاسفانه پارکینسون می‌تواند بر بسیاری از این سیستم‌ها اثر بگذارد و تندرستی فرد را مختل کند.

شاید علائم غیرحرکتی پارکینسون و عوارض وسیع آن را بتوان با کمک ماهیت این بیماری توجیه کرد. از آنجایی که این بیماری به مغز و اعصاب مربوط است، علائم این بیماری نیز بسیار زیاد و وسیع است. با این تفاسیر، عمده مشکلاتی که بر اثر پارکینسون، تندرستی انسان را مختل می‌کند شامل موارد زیر است:

• مشکلات دستگاه تنفسی
• خستگی
• درد
• اختلال خواب
• ریزنویسی
• مشکلات بلع و تکلم

تغییرات فکر و حافظه در پارکینسون (Thinking Change)

حدود 30 درصد از افراد مبتلا به پارکینسون، از تغییرات حافظه و تفکر خود شکایت می‌کنند. تغییرات تفکر می‌تواند بر درک مسائل، به یادآوری آن‌ها و یادگیری تاثیر بگذارد. همچنین برخی از داروهایی که در درمان پارکینسون مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌تواند تغییراتی در تفکر افراد مبتلا پدید آورد.

این نکته را به خاطر داشته باشید که عوامل زیادی می‌تواند این تغییرات را در انسان ایجاد کنند و بروز این علائم ضرورتا دلیلی بر ابتلا به پارکینسون نیست. در یک تحقیق صورت گرفته، 50 درصد از افراد مراقب، تغییرات تفکر را در فرد مبتلا به پارکینسون، یک چالش جدی و اساسی تلقی کردند.

مشکلات گوارشی در پارکینسون (Digestive Issues)؛ علائم غیرحرکتی پارکینسون

حدود 80 درصد از افراد مبتلا به پارکینسون، مشکلات گوارش را تجربه می‌کنند. علائمی مانند یبوست، می‌تواند بسیار پیش‌تر از علائم حرکتی پارکینسون بروز کند. بنابراین دانستن این علائم غیرحرکتی پارکینسون می‌تواند بسیار مفید باشد. پارکینسون در مراحل اولیه خود، سیستم عصبی روده‌ای را تحت تاثیر می‌گذارد و نشانه‌های گوارشی زیادی ایجاد می‌کند.

باید دقت کنید که داروهای مصرفی و افزایش سن نیز می‌توانند مشکلات گوارشی زیادی ایجاد کنند. افتراق علت این مشکلات بر عهده پزشک است. اصلی‌ترین مشکلات گوارشی در پارکینسون به شرح زیر است:

• یبوست و حالت تهوع
• بی‌اختیاری ادرار
• کنترل وزن

مشکلات حسی در پارکینسون (Sensory Issues)؛ علائم غیرحرکتی پارکینسون

انسان به کمک حواس می‌تواند محیط اطراف خود را درک کند. فقط کافی است لحظه‌ای چشمانتان را ببندید و حس بینایی را برای لحظه‌ای حذف کنید. به خوبی درک خواهید کرد که سلامت حواس در انسان تا چه حدی است. متاسفانه، یکی از علائم غیرحرکتی پارکینسون، اختلال در حواس است. پارکینسون می‌تواند بر چهار حس از حواس پنجگانه تاثیر بگذارد. در ادامه هر کدام از این حواس را به طور مختصر مورد بررسی قرار خواهیم داد.

مشکلات بویایی و چشایی در پارکینسون؛ علائم غیرحرکتی پارکینسون

از دست دادن حس بویایی که به آن Hyposmia نیز می‌گویند، می‌تواند سال‌ها و حتی ده‌ها قبل از ظهور علائم حرکتی پارکینسون بروز کند. به خوبی می‌دانید که کار کردن حس چشایی، تا حد زیادی به حس بویایی وابسته است. زمانی که سرما خورده‌اید و نمی‌توانید بوها را تشخیص دهید، اغلب غذا‌ها بی‌مزه به نظر می‌رسند. بنابراین به تبع از دست رفتن حس بویایی، غذا‌ها برای افراد پارکینسونی بی‌مزه به نظر می‌رسند و همین عامل اشتهای آن‌ها را نسبت به غذا‌ها کاهش می‌دهد.

مشکلات بینایی در پارکینسون؛ علائم غیرحرکتی پارکینسون

پارکینسون به طرق مختلفی روی حس بینایی اثر می‌گذارد. عدم هماهنگی عضلات دو چشم، می‌تواند دوبینی را برای افراد پارکینسونی به‌وجود بیاورد؛ به‌خصوص زمانی که به اشیا نزدیک نگاه می‌کنند. همچنین به دلیل کاهش پلک زدن، خشکی چشم نیز در افراد مبتلا به پارکینسون دیده می‌شود که می‌تواند در نهایت به تاری دید تبدیل شود.

تاری دید همچنین می‌تواند به عنوان یکی از عوارض داروهایی مصرفی در پارکینسون، مانند تری هگزی فنیدیل و بنزوتروپین باشد. همچنین در مراحل پیشرفته بیماری، توهمات دیداری نیز در این افراد دیده شده است.

مشکلات لامسه در پارکینسون؛ علائم غیرحرکتی پارکینسون

حس لامسه یکی دیگر از حواس پنجگانه است که در پارکینسون دچار اختلال می‌شود. برخلاف سایر حواس که در اثر پارکینسون کارایی آن‌ها کم می‌شود؛ اختلال در حس لامسه می‌تواند درد را در افراد مبتلا ایجاد کند. همچنین نوروپاتی (از بین رفتن اعصاب محیطی) در افراد مبتلا به پارکینسون نیز بیشتر از سایر افراد دیده می‌شود.

چرا کاردرمانی برای افراد مبتلا به پارکینسون ضروری است؟

در این مقاله به خوبی با علائم غیرحرکتی پارکینسون آشنا شدید. ما در مقاله‌ای جداگانه به علائم حرکتی پارکینسون نیز پرداخته‌ایم. بنابراین پارکینسون بیماری‌ای است که تقریبا تمام ابعاد وجود انسان را درگیر می‌کند. از طرف دیگر، کاردرمانی نیز یک رشته کل‌نگر است که به تمام ابعاد وجود انسان توجه دارد. بنابراین کاردرمانی برای هر کدام از علائم حرکتی و غیرحرکتی پارکینسون، برنامه و مداخلات خاص خود را دارد.

از سویی دیگر، مشکلاتی که به تبع پارکینسون ایجاد می‌شود، فرد را از حضور در جامعه بازمی‌دارد. کاردرمانی همواره به حضور افراد در جامعه و شرکت در فعالیت‌های مختلف تاکید داشته؛ لذا با مداخلات خود سعی می‌کند تا این معضل را رفع کند. گفتنی است که تاثیر کاردرمانی بر سلامت افراد مبتلا بر پارکینسون به حدی است که آن‌ها را به فعالیت‌های مورد علاقشان بازمی‌گرداند و نهایت استقلال را برای آن‌ها فراهم می‌کند.

رهایی از علائم غیرحرکتی پارکینسون

به خوبی می‌دانید که برای مبارزه با یک بیماری، تشخیص زود هنگام تا چه حدی می‌تواند تاثیر گذار باشد. با دانستن علائم غیرحرکتی پارکینسون که مقدم بر علائم حرکتی آن بروز می‌کند، می‌توانید هر چه زود‌تر به پزشک مراجعه کنید. به محض تشخیص بیماری، دارودرمانی و کاردرمانی باید آغاز شود و به عنوان دو درمان مکمل پیش بروند. در این‌صورت است که بهترین نتیجه درمانی برای شما حاصل خواهد شد و از مشکلات پارکینسون فارق خواهید گشت. امیدواریم که از خواندن این مقاله بهره کافی برده باشید.