دلایل بیماری پارکینسون چیست؟ | پیشگیری از پارکینسون به کمک نشانه‌ها و علائم

بیماری پارکینسون در اثر از بین رفتن سلول‌های عصبی در بخشی از مغز به نام جسم سیاه ایجاد می‌شود. این منجر به کاهش ماده شیمیایی به نام دوپامین در مغز می‌شود. دوپامین نقش حیاتی در تنظیم حرکات بدن دارد. کاهش دوپامین ایجاد کننده بسیاری از علائم بیماری پارکینسون است. اینکه دقیقا چه چیزی باعث از بین رفتن سلول‌های عصبی می‌شود، مشخص نیست. اکثر متخصصان تصور می‌کنند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی دلایل بیماری پارکینسون هستند. در ادامه به طور مفصل، به دلایل بیماری پارکینسون می‌پردازیم.

دلایل بیماری پارکینسون شامل چه مواردی است؟

پارکینسون یک بیماری بسیار پیچیده است که دلایل اصلی آن را می‌توان به ژنتیک و محیط ربط داد. در واقع انسان متاثر از ژنتیک و محیط اطراف خود است. هر فرد نیمی از ژن‌های خود را از پدر و نیم دیگر را از مادر دریافت می‌کند. این ژن‌ها می‌توانند دچار جهش شده و بیماری‌های مختلفی را برای انسان پدید بیاورند. همچنین محیطی که انسان در آن زندگی می‌کند نیز یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار در سلامتی وی به حساب می‌آید.

بیماری پارکینسون بقدری پیچیده است که شما هیچ دو فردی پارکینسونی را پیدا نخواهید کرد که علائم کاملا مشابه داشته باشند. شاید برای شما جالب باشد که بدانید، تقریبا یک میلیون فرد مبتلا به پارکینسون در ایالات متحده آمریکا وجود دارد و این افراد به ده میلیون نفر در سراسر جهان می‌رسند.

با این تفاسیر، علت اصلی بیماری پارکینسون، از بین رفتن نورون‌های دوپامینرژیک در بخشی از مغز به نام سابستنشال نیگرا (Substantia Nigra) است. این نورون‌ها که از انتهای خود دوپامین آزاد می‌کنند، نقش مهمی در کنترل حرکات انسان بازی می‌کنند.

دلایل محیطی پارکینسون؛ یکی از عوامل ایجاد کننده پارکینسون

برخی از عوامل محیطی می‌توانند خطر ابتلا به پارکینسون را کاهش دهند، حال آنکه در نقطه مقابل، برخی از عوامی محیطی هستند که این خطر را افزایش می‌دهند. تحقیقات زیادی انجام گرفته است تا مشخص شود چه عواملی در محیط وجود دارد که می‌تواند خطر ابتلا به پارکینسون را افزایش دهد. دقت کنید که منظور از عامل محیطی، هر اتفاقی است که منشا آن محیط باشد. در ادامه مهم‌ترین عوامل محیطی در ابتلا به پارکینسون را به طور مختصر نام خواهیم برد. شناسایی این عوامل کمک بزرگی به شما خواهد کرد.

ضربه مغزی (Head Injury)؛ دلایل اصلی بیماری پارکینسون

ضربه مغزی که باعث تغییر در سطح هوشیاری افراد می‌شود، احتمالا با پارکینسون در ارتباط است. تحقیقات نشان داده است که احتمال ابتلا به پارکینسون در افرادی که دچار ضربه مغزی شده‌اند، بیشتر از سایر افراد است. با این حال هنوز رابطه مشخصی بین پارکینسون و ضربه مغزی وجود ندارد.

منطقه سکونت (Area Of Residence)

شیوع پارکینسون در مناطق جغرافیایی مختلف یکسان نیست. این عامل به خوبی نقش محیط زندگی افراد را در ابتلا به پارکینسون مشخص می‌کند. برای مثال، قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی مختلف، استفاده از آب چاه یا آب لوله کشی، قرار گرفتن در معرض سموم دفع آفات، فلزات سنگین و ... ممکن است به عنوان یک عامل خطر برای ایجاد پارکینسون عمل کنند.

شغل (Occupation)؛ دلایل بیماری پارکینسون

از دیگر دلایل بیمار یپارکینسون شغل افراد است. تحقیقات نشان داده است که شغل افراد، در ابتلای آن‌ها به پارکینسون موثر است. اما تحقیقات هنوز نتوانسته‌اند رابطه میان این دو موضوع را به طور دقیقی مشخص کنند. اما شغل شما و میزان استرسی که در محل کار دارید، در ابتلا به پارکینسون بی تاثیر نیست.

قرار گرفتن در معرض فلزات (Exposure To Metals)

مواجه با فلزات می‌تواند خطر ابتلا به پارکینسون را افزایش دهد. از آنجایی که انجام مطالعه در این زمینه سخت است و نمی‌شود شرایطی را فراهم کرد که افراد در ارتباط طولانی مدت با فلزات باشند، نتایج این تحقیقات متناقض بوده اما بهرحال می‌تواند از جمله دلایل بیماری پارکینسون باشد.

حلال‌ها و بی‌فنیل‌های دکلره (Solvents and Polychlorinated Biphenyls)

تری کلرواتیلن (TCE) به عنوان حلالی است که در صنایع مختلف استفاده می‌شود. این حلال رایج‌ترین آلاینده آلی در آب‌های زیر زمینی است. کارگرانی که در صنایع مشغول به کار هستند و در ارتباط طولانی مدت با این ماده به سر می‌برند، به احتمال بیشتری به پارکینسون مبتلا خواهند شد.

قرار گرفتن در معرض آفت کش‌ها و علف کش‌ها (Pesticide And Herbicide Exposure)

ارتباط بسیار قوی‌ای بین ابتلا به پارکینسون و علف کش‌ها و آفت کش‌ها برقرار است. افرادی که در مزرعه کار می‌کنند و محصولات خود را بدون رعایت نکات ایمنی سم پاشی می‌کنند، به احتمال بیشتری نسبت به سایر افراد به پارکینسون مبتلا خواهند شد.

سن و جنیست (Age And Gender)

افزایش سن، بزرگ‌ترین ریسک فاکتور ابتلا به پارکینسون است. همچنین مطالعات نشان داده است که مردان بیشتر از زنان به پارکینسون مبتلا می‌شوند. دقت کنید که موارد گفته شده به تنهایی نمی‌تواند جزو دلایل بیماری پارکینسون شود و فقط قرار گیری در این شرایط، امکان ابتلا به بیماری را افزایش می‌دهد.

ژنتیک؛ یکی از دلایل بیماری پارکینسون

اشاره شد که محیط و ژنتیک، هر دو عامل اصلی ایجاد بیماری پارکینسون در انسان به شمار می‌روند. در این قسمت سعی داریم تا تمرکز خود را روی ژنتیک بگذاریم. عامل ژنتیک در 10 تا 15 درصد از بیماران پارکینسونی یافت شده است. بعضی از افراد، ژن‌های جهش یافته‌ای که عامل ایجاد پارکینسون هستند را از والدین خود به ارث می‌برند.

دانستن این نکته ضروری است که جهش در ژن لزوما نمی‌تواند بیماری پارکینسون را در افراد ایجاد کند، اما دانشمندان طی سال‌ها تلاش و مطالعه روی DNA انسان، به این نتیجه رسیده‌اند که جهش در هفت ژن از ژن‌ها انسان می‌تواند زمینه را برای ابتلا به پارکینسون فراهم سازد. در ادامه هر کدام از این ژن‌ها و عملکرد آن‌ها را به طور مختصر بیان خواهیم کرد.

ژن GBA در پارکینسون؛ دلایل بیماری پارکینسون

یکی از ژن‌هایی که جهش در آن می‌تواند زمینه ایجاد پارکینسون را فراهم کند، ژن GBA است. در پنج تا ده درصد از افرادی که به پارکینسون مبتلا هستند، این ژن دچار مشکل شده است. اگر فردی این ژن را از پدر و مادر خود به طور همزمان دریافت کند، آنگاه خطر ابتلا به بیماری در وی نیز افزایش خواهد یافت. این ژن در بدن انسان مسئول تولید پروتئینی است که برخی از مواد زائد را از سلول دفع می‌کند.

نقش ژن LRRK2 در پارکینسون

جهش در ژن LRRK2 در یک درصد افراد پارکینسونی و پنج درصد از افرادی که زمینه ارثی دارند دیده می‌شود. تحقیقات نشان داده است که جهش در ژن مذکور، احتمالا تولید پروتئین در سلول‌های مغزی را افزایش می‌دهد و این افزایش تولید باعث مرگ سلول مذکور می‌گردد.

جهش ژن PRKN در پارکینسون

ژن PRKN مسئول تولید پروتئینی به نام پارکین است. بیش از 200 گونه ژن PRKN که با پارکینسون مرتبط باشد شناسایی شده است. تحقیقات نشان داده است که جهش در این ژن در ارتباط با Young-Onset Parkinson (پارکینسونی که قبل از 50 سالگی رخ می‌دهد) در ارتباط است.

اختلال ژن SNCA در پارکینسون

در سال 1997 ژن SNCA به عنوان اولین ژن دخیل در ایجاد پارکینسون معرفی شد. این ژن پروتئین آلفا سینوکلئین را تولید می‌کند که جهش در آن سبب تجمع پروتئین مذکور می‌شود. تجمع پروتئین آلفا سینوکلئین در سلول‌های مغزی می‌تواند در بروز علائم پارکینسون موثر باشد.

اختلال عملکرد در ژن PINK1 پارکینسون

ژن PINK1 دومین ژنی است که در بروز پارکینسون قبل از 50 سالگی نقش دارد. جهش در این ژن می‌تواند علائم حرکتی پارکینسون، مانند برادیکینزی (کندی حرکتی) و سفتی حرکت را به‌وجود بیاورد. علائم غیر حرکتی‌ای که توسط جهش در این ژن بروز می‌کند، تقریبا بیشتر از علائم حرکتی است.

نقش ژن PARK7 در پارکینسون

PARK7 از دیگر ژن‌های موثر در ایجاد پارکینسون به شمار می‌آید. جهش در این ژن نیز با پارکینسون در سن کمتر از 50 ارتباط دارد و اختلال در آن باعث کاهش تولید پروتئینی به نام DJ-1 می‌شود. پروتئین DJ-1 پروتئینی است که وجود آن برای سلامت سلول های عصبی ضروری است.

جهش ژنی VPS35 در پارکینسون

در سال 2011 کشف شد که جهش در ژن VPS35 که بسیار نادر نیز هست، می‌تواند باعث بروز پارکینسون در سنین بیش از 50 شود. جهش در این ژن سیستم Retromer مغز را مختل می‌کند. این سیستم به ارتباط پروتئین‌های مغز کمک می‌کند.

کاردرمانی و کاهش عوارض پارکینسون

کاردرمانی به عنوان یکی از رشته‌های توانبخشی، مداخلات متنوعی برای پارکینسون دارد. بسته به علائم بیماری و ارزیابی‌ای که صورت می‌گیرد، پروتکل خاصی برای فرد بیمار چیده می‌شود. این پروتکل درمانی به بیمار کمک می‌کند تا فعالیت‌های روزمره خود را به طور مستقل انجام دهد. همچنین کاردرمانی خطر افتادن در افراد پارکینسونی را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. همچنین کاردرمانگران به بعد روانی بیمار نیز توجه می‌کنند و اجازه نمی‌دهند که بیماری مانع حضور فرد در اجتماع شود. در صورت ابتلا به پارکینسون، به شما اکیدا توصیه می‌کنیم که از مداخلات کاردرمانی بهره بگیرید.