پارگی مینیسک | علت، علائم و انواع درمان پارگی مینیسک زانو
بخشی از زانو که از جنس غضروف است، در حین فعالیت‌هایی که با شدت زیاد منجر به چرخش مفصل زانو می‌شوند، ممکن است دچار آسیب یا پارگی شود؛ به این وضعیت پارگی مینیسک می‌گوییم. مینیسک‌ها دو پد هلالی شکل بوده که از غضروف ضخیم ساخته شده و مانند بالشتکی ضربات وارد آمده به مفصل زانو را جذب می‌کنند. در هر طرف زانو یک مینیسک وجود داشته که مینیسک داخلی و مینیسک خارجی نام داشته و به تثبیت مفصل زانو کمک می‌کنند. به طور معمول پارگی مینیسک در ورزش و فعالیت‌های شدید و یا افزایش سن و ساییدگی این ناحیه رخ می‌دهد. درد، تورم، سفتی و دامنه حرکتی ناکامل زانو از علائم پارگی مینیسک هستند. در این مطلب قصد داریم به طور کامل شما را با علت، علائم و درمان پارگی مینیسک زانو آشنا کنیم.
آرمان پرویز
مینیسک زانو دو عدد غضروف بالشتک مانند است که در هر زانوی ما وجود دارد. هر مینیسک به شکل C بوده که در مفصل زانو بین استخوان ساق پا و استخوان ران قرار گرفته است. مینیسک‌ها باعث می‌شوند مفصل زانو در تمام دامنه حرکتی پایدار بوده و شوک‌ها و ضرباتی که به زانو وارد می‌شود را جذب کند. یکی دیگر از نقش‌های مینیسک لغزنده کردن مفصل زانو است. پارگی مینیسک به علل متفاوتی رخ می‌دهد که باعث درد، تورم و سفتی در ناحیه زانو می‌شود.
در حالت عادی مینیسک سطح صاف و صیقلی داشته و باعث حرکت روان استخوان ران بر روی درشت نی می‌شود و از تماس مستقیم استخوان ران با درشت نی جلوگیری می‌کند. مینیسک زانو به دو دسته مینسیک داخلی و مینسیک خارجی تقسیم شده که بر اساس محل قرارگیری آن در زانو نام گذاری می‌شود. پارگی مینیسک زانو از جمله آسیب‌هایی است که برای درمان آن می‌توانید به کاردرمانی مراجعه کنید.
علت پارگی مینیسک زانو چیست؟؛ مینیسک زانو چگونه دچار پارگی می‌شود؟
در افراد جوان‌تر به طور معمول در اثر فشارهایی که در حین چرخاندن زانو به آن وارد می‌شوند، رخ می‌دهد. برای مثال اغلب در حین ورزش‌هایی مانند فوتبال، بسکتبال، والیبال و... روی می‌دهد. اما در افراد مسن‌تر معمولا مینیسک‌ها در اثر ساییدگی فرسوده شده و با آسیب‌های جزئی‌تر نیز دچار پارگی می‌شوند. اما باید به این نکته دقت داشت که می‌تواند در نتیجه هر فعالیت شدیدی که زانو را به طور ناگهانی یا شدید می‌چرخاند، رخ دهد.
در برخی موارد حتی انجام حرکت اسکوات یا نشستن طولانی مدت بر روی توالت ایرانی (در افراد سنگین وزن) نیز می‌تواند از دلایل آسیب یا پارگی مینیسک زانو باشد. به طور کلی تمامی فعالیت‌هایی که به طور ناگهانی باعث چرخش مفصل زانو شده و یا با شدت زیاد مفصل زانو را می‌چرخانند، احتمال پارگی و آسیب مینیسک را ایجاد می‌کنند که این فعالیت‌ها به وفور در ورزش‌هایی مانند بسکتبال، فوتبال، تنیس، والیبال و... رخ می‌دهد.
علائم پارگی مینیسک زانو چیست؟؛ چگونه بفهمیم دچار پارگی مینیسک زانو شده‌ایم؟
ممکن است بعد از پارگی همچنان بر روی زانوی آسیب دیده خود راه بروید یا حتی به ورزش کردن نیز ادامه دهید. اما به تدریج سفتی و درد شما بیشتر می‌شود. این آسیب ممکن است در 24 ساعت اول بدون درد بوده و پس از آن رفته رفته درد و تورم شروع شود به خصوص در صورتی که پارگی کوچک باشد. در ادامه به نشانه‌ها و علائم آن می‌پردازیم.
- تورم و خشکی مفصل
- درد به خصوص در هنگام چرخاندن یا صاف کردن زانو
- قفل شدگی زانو
- شنیدن صدای کلیک و تق تق در زانو
- در صورتی که در زانوی خود تورم و درد احساس کردید و یا به هنگام چرخاندن زانو دچار درد شده یا در هنگام خم و راست کردن زانو احساس قفل شدگی داشتید به کاردرمانی مراجعه کرده و برای درمان خود اقدام کنید.
به هنگام پارگی مینیسک چه اقداماتی انجام دهیم؟
پارگی مینیسک زانو معمولا در اثر ضربات ورزشی رخ داده و یا در اثر افزایش سن و فرسودگی درد و التهاب در ناحیه زانو ایجاد می‌شود. در صورتی که التهاب و درد در ناحیه زانو ایجاد شد، بهتر است در اولین فرصت به پزشک متخصص مراجعه کنید اما در صورتی که به پزشک دسترسی ندارید پروتکلی که در ادامه به شما معرفی میکنیم را رعایت کنید تا وضعیت بهبود یافته و آسیب بیشتری به این ناحیه وارد نشود. به دلیل اینکه این آسیب نیز یک عارضه التهابی است بهترین کارهایی که می‌توانید برای بهبود آن انجام دهید کنترل و کاهش التهاب است که در ادامه اقدامات لازم برای آن را نام می‌بریم.
محافظت و استراحت
اولین اقدامی که برای هرگونه التهاب و دردی که می‌توانید انجام دهید، محافظت از ناحیه آسیب دیده است. پس از اینکه دچار آسیب شدید بهتر است بلافاصه فعالیت را متوقف کرده و پس از محافظت از ناحیه استراحت کنید. سعی کنید برای راه رفتن از عصا استفاده کنید تا کم‌ترین میزان وزن بر روی زانو و مینیسک آسیب دیده وارد شود. برای این کار می‌توانید از زانوبندهای مخصوصی استفاده کرده و همچنین از راه رفتن پرهیز کنید.
یخ
برای کاهش التهاب ناحیه آسیب دیده استفاده از کمپرس یخ بسیار مفید است. می‌توانید یک کمپرس یخ را درون حوله گذاشته و یا مستقیم و بدون حوله بر روی زانوی آسیب دیده خود قرار دهد. یخ را می‌توانید هر 3 ساعت یک بار به مدت 20 دقیقه بر روی زانوی خود بگذارید تا شاهد کاهش مقادیر زیادی از التهاب و درد خود باشید.
کامپرشن یا فشرده سازی
در صورت پارگی مینسیک و ایجاد التهاب در ناحیه زانو می‌توانید پس از گذاشتن یخ به وسیله باند کشی زانو را محکم ببندید. فشرده سازی به وسیله باند کشی به کاهش التهاب و تورم بسیار کمک می‌کند.
پای آسیب دیده را بالاتر از سطح بدن قرار دهید
در هنگام استراحت یا خوابیدن بهتر است پای خود را بر روی یک بالش یا بر روی مبل قرار دهید تا بالاتر از سطح قلب قرار بگیرد. بالا نگه داشتن پا بالاتر از سطح قلب به کاهش تورم این ناحیه کمک می‌کند.
در پارگی مینیسک از چه مواردی خودداری کنیم؟
برخی فعالیت‌ها و اقدامات وجود دارد که انجام دادن آن‌ها باعث افزایش درد و التهاب شده و باید از انجام دادن آن‌ها خودداری کرد. سه روز اول پس از آسیب بسیار مهم بوده و باید در انجام تمامی فعالیت‌ها و اقدامات هوشیار بود تا آسیب بیشتری به زانو وارد نشود. در ادامه مواردی که باید در 3 روز اول پس از آسیب مینیسک خودداری کنید را نام می‌بریم.
- حرارت، گرما، کمپرس آب گرم، دوش آب داغ، سونا و ... باعث گسترش التهاب شده و باید در سه روز اول از آن‌ها خودداری کرد.
- نوشیدن الکل می‌تواند روند بهبودی شما را کند کرده و باعث پنهان شدن علائم شما شود. مصرف الکل ممکن است خطر آسیب مجدد به ناحیه را افزایش دهد.
- از انجام ورزش‌های سنگین خودداری کنید
- ماساژ دادن نواحی آسیب دیده ممکن است باعث آسیب و تورم بیشتر ناحیه شود بنابراین در 3 روز اول آسیب از مالش دادن و ماساژ دادن ناحیه اجتناب کنید.
درمان پارگی مینیسک چگونه است؟
اگر علائم پارگی مینیسک را تجربه کردید و با اقداماتی که پیش‌تر به شما معرفی کردیم بهبود نیافتید بهتر است برای درمان جدی‌تر خود اقدام کنید. به طور معمول در ابتدا باید به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کرده تا پس از معاینه ناحیه آسیب دیده شما را برای عکسبرداری رادیولوژی یا MRI ارجاع دهد. پس از تشخیص می‌توانید به کاردرمانی مراجعه کرده تا در کم‌ترین زمان ممکن بهترین درمان مورد نیاز برای شما سازمان دهی شود.
اینکه دقیقا چه نوع درمانی برای شما مناسب باشد به محل پارگی، میزان پارگی، شدت آسیب دیدگی و سن شما بستگی دارد. مسلما اولین درمان برای آسیب مینیسک همان پروتکلی است که پیش‌تر برای کنترل و کاهش التهاب به شما معرفی کردیم.
کاردرمانی
متخصص کاردرمانی به دقت زانوی شما را مورد بررسی قرار داده و پس از ارزیابی دقیق یک برنامه انفرادی توانبخشی را برای فرد برنامه ریزی می‌کند. این برنامه ممکن است شامل اقدامات لازم برای کاهش درد و التهاب بوده و همچنین تقویت عضلات این ناحیه را نیز شامل شود. کاردرمانی به شما کمک می‌کند تا دامنه حرکتی زانو کامل شده و قدرت و ثبات این ناحیه بازیابی شود. کاردرمانی ممکن است در حین پروسه درمانی به شما ورزش‌هایی مانند شنا، پیاده روی در آب، دوچرخه سواری و... را پیشنهاد کند.
جراحی برای پارگی مینیسک
اگر پارگی مینیسک زانوی شما بزرگ بوده و پس از امتخان روش‌های درمانی مانند کاردرمانی و فیزیوتراپی بهبود حاصل نشد، برای ترمیم مینیسک عمل جراحی پیشنهاد می‌شود. جراحی مینیسک شامل ترمیم مینیسک پاره شده یا برداشتن قسمت آسیب دیده مینیسک است. جراحی ممکن است از طریق روشی به نام آرتروسکوپی توسط جراح متخصص انجام شود. پس از انجام عمل جراحی برای ترمیم پارگی باید به کاردرمانی مراجعه کرده تا عملکرد طبیعی زانو و دامنه حرکتی نرمال آن بازیابی شود.
توصیه می‌شود حداقل 6 هفته پس از جراحی مینیسک زانو کاردرمانی یا فیزیوتراپی انجام شود.
کاردرمانی برای پارگی مینیسک زانو
پارگی مینیسک زانو یکی از شایع‌ترین آسیب‌های ناحیه زانو است که در اثر ضربات ناگهانی یا شدید چرخشی ایجاد شود. این آسیب منجر به درد، تورم و خشکی در مفصل زانو می‌شود که ممکن است بسیاری از فعالیت‌های روزمره فرد را دچار محدودیت کند. پس از آسیب به مینیسک بهتر است که در سریعترین زمان به کاردرمانی مراجعه کرده تا با کنترل درد و التهاب در کم‌ترین زمان ممکن دامنه حرکتی زانو کامل شده و فرد به زندگی طبیعی بدون درد بازگردد.
