سندرم براون سکوارد | علت، علائم و درمان با کاردرمانی
یک سندرم عصبی است که در اثر بریدگی و قطع نیمی از طناب نخاعی ایجاد میشود. این اختلال باعث ضعف یا فلج و همچنین اختلالات حس عمقی در همان سمت ضایعه میشود.

رایجترین دلایل ایجاد سندرم براون سکوارد (Brown-Sequard syndrome) را میتوان به دو دسته تروماتیک و غیر تروماتیک دسته بندی کرد که آسیبهای تروماتیک بسیار شایعتر بوده و گروه بزرگتری را به خود اختصاص میدهند. از جمله آسیبهای تروماتیکی که باعث ایجاد آن میشود میتوان به اصابت گلوله، ضربه چاقو، تصادفات رانندگی، تصادف با موتورسیکلت، شکستگی ستون فقرات در اثر سقوط بر روی زمین و... اشاره کرد.
از موارد نادری که به عنوان علل غیر تروماتیک شناخته میشود میتوان فتق دیسک مهره، کیست، اسپوندیلوز گردن، تومورها، مولتیپل اسکلروزیس یا MS، خونریزی یا ایسکمی، سل، میلیت عرضی، مننژیت و... را نام برد که احتمال بروز سندرم براون سکوارد در اثر آنها بسیار پایین است.
تاریخچه سندرم براون سکوارد
در سال 1849 دانشمند مشهور ویکتوریایی، چارلز ادوارد براون-سکوارد یک آسیب نخاعی نادر به نام سندرم براون سکوارد را معرفی کرد. این دانشمند برای اولین بار علائم آن را در یک ناخدای کشتی که از ناحیه گردن مورد اصابت چاقو قرار گرفته بود مشاهده کرد و پرونده او را به جلسه سالانه انجمن پزشکی بریتانیا در سال 1862 ارائه کرد. او تشریح کرد که سندرم براون سکوارد یک الگوی ناقص آسیب به طناب نخاعی است که در آن یک برش نیمه در نخاع اتفاق افتاده و منجر به ضعف و فلج در یک سمت بدن و از دست رفتن احساس درد و تشخیص دما در سمت مقابل میشود.
بسته به اینکه دقیقا نخاع در چه محلی از بدن دچار نیمه بریدگی شده باشد، علائم متفاوتی بروز کرده و حتی ممکن است سیستم سمپاتیک درگیر شده و سندرم هورنر بروز کند. بنابراین تظاهرات بالینی یا به اختصار BSS ممکن است از نقص عصبی ضعیف تا نقص عصبی شدید متغیر باشد.
ندرم براون سکوارد چقدر شایع است؟
براساس آخرین آمارهای سازمان بهداشت جهانی سالانه حدود 11 هزار نفر تنها در ایالات متحده آمریکا در بین اسیبهای نخاعی دچار پاراپلژی و تتراپلژی میشوند. همانطور که اشاره کردیم این سندروم شکل نادری از آسیب نخاعی است که در آن یک طرف نخاع (معمولا در ناحیه گردن یا قفسه سینه) دچار بریدگی میشود. بر اساس آخرین آمارهای جهانی تخمین زده میشود که حدود 4 درصد از کل آسیبهای نخاعی را به خود اختصاص میدهد.
بخوانید : بزرگان رشته کاردرمانی
سندرم براون سکوارد چگونه تشخیص داده میشود؟
هنگامی که پزشک متخصص فردی را که دچار آسیب نخاعی شده است، معاینه میکند، ابتدا یک تاریخچه دقیق از وی گرفته و معاینات فیزیکی را برای درک میزان آسیب وارد شده انجام میدهد. پزشک متخصص، محل آسیب و زخم را به دقت معاینه کرده و از احتمال آسیب به سیستمهای عصبی ستون خلفی نخاع، مجاری اسپاینوتالامیک، مجاری نخاع خلفی و قدامی و... اطمینان حاصل میکند.
اگر آسیب در بخشهای تحتانی کمر وجود داشته باشد، علائم بیماری ممکن است مثانه و روده را نیز درگیر کند. بنابراین پزشک متخصص احتمال آسیب سندرم هورنر به اندامها و بخشهای مختلف بدن را بررسی میکند. این معاینه نورولوژیک شامل ارزیابی دقیق حسی و حرکتی بوده که معمولا در ابتدا معاینات فیزیکی پس از ضربات و آسیبهای سخت کمی دشوار است زیرا بیماران ممکن است هنوز در شوک نخاعی باشند.
مشاوره رایگان خدمات هوم ویزیت
کاردرمانی بهترین شیوه برای درمان دردهای فیزیکی و جسمانی است. کاردرمانگران در کاردرمانی دات اینفو مطابق با نیاز هر بیمار، بهترین برنامه درمانی را ارائه میکنند. چنانچه خود و یا نزدیکانتان به خدمات هوم ویزیت نیاز دارید، برای دریافت مشاوره رایگان با شماره زیر تماس بگیرید.
از نظر بالینی در سمتی که ضایعه رخ داده حواس مختلفی مانند فشار، ارتعاش، حس موقعیت، حس عمقی و... از دست رفته است. همچنین در سطح ضایعه، فلج خفیف و زیر ضایعه پاراپارزی اسپاستیک مشاهده خواهد شد. پزشک متخصص سمت مقابل ضایعه را نیز از لحاظ حسهای دما و درد بررسی میکند. همچنین از بیمار عکسهای رادیولوژی و MRI در ناحیه قفسه سینه و محل ضایعه درخواست کرده و با بررسی آنها برای تشخیص تلاش میکند.
درمان سندرم براون سکوارد چگونه است؟؛ آیا سندرم براون سکوارد درمان میشود؟
به طور کلی نمیتوان هیچ درمان قطعی برای آن در نظر گرفت؛ زیرا در این بیماران نیمی از طناب نخاعی دچار بریدگی شده و به دلیل اینکه اعصاب قابلیت ترمیم مجدد را ندارند، درمان قطعی برای این سندرم وجود ندارد. درمان آن به طور اختصاصی به علت اصلی ایجاد آن بستگی داشته و در بیشتر موارد درمان بر روی کاهش و پیشگیری از علائم و عوارض این سندرم استوار است. در برخی از موارد ممکن است عمل جراحی برای کاهش فشار از روی طناب نخاعی توصیه شود که معمولا در اثر آسیبهای تروماتیک رخ دادهاند.
کاردرمانی یکی از درمانهای غیر جراحی برای سندرم براون سکوارد بوده که از وابستگی بیماران به دیگران به منظور انجام فعالیتهای روزانه کاسته و بر بهبود کیفیت زندگی آنها تمرکز دارد. ممکن است کاردرمانگران از دستگاهها و ابزارهای پیشرفتهای برای کمک به بیماران و افزایش استقلال آنها استفاده کنند. بسته به اینکه محل آسیب و میزان آسیب نخاعی چه اندازه باشد پیشآگهی متفاوتی را برای بیماران میتوان در نظر گرفت.
به طور کلی به دلیل اینکه این سندرم یک آسیب نخاعی ناقص است، پتانسیل بهبودی قابل توجهی داشته و افراد در صورت دریافت درمانهای مناسب و حرفهای به سطح استقلال مناسبی دست پیدا میکنند. معمولا بیشتر افراد مبتلا، بهبود قابل توجهی یافته و از لحاظ حرکتی تواناییهای زیادی را مجدد کسب میکنند.
در صورتی که برای درمان اقدامات لازم انجام نشود ممکن است فرد دچار مواردی مانند افت فشار خون، شوک نخاعی، آمبولی ریه، عفونت مجاری ادراری و... شود. درمان زودهنگام (کاردرمانی) در اکثر بیماران منجر به رفع سریع علائم شده و بر اساس آمارها در افرادی که در اوایل بیماری به کاردرمانی مراجعه میکنند، بیش از 90 درصد افراد توانایی راه رفتن بدون وسایل کمکی را مجددا کسب میکنند.
کاردرمانی برای سندرم براون سکوارد
این اختلال حالتی است که در آن به دلایل مختلفی مانند آسیبها، تروما و... نیمی از طناب نخاعی دچار قطع شدگی و بریدگی میشود. به این ترتیب راههای عصبی که در امتداد اعصاب قطع شده قرار دارند از بین رفته و پیام عصبی به پایینتر از سطح ضایعه ارسال نمیشود. به این ترتیب فرد دچار علائم حسی و حرکتی شده و در اثر آن از استقلال زندگیاش کاسته شده و به سایر افراد نیازمند میشود. کاردرمانی برای درمان سندرم براون سکوارد سعی میکند با کاهش مشکلات حسی و حرکتی فرد و افزایش تواناییهای فرد، سطح استقلال آنها را اقزایش میدهد.
به این ترتیب افراد مبتلا به دلیل این بیماری تواناییهای حرکتی خود را از دست دادهاند، در انجام فعالیتهای روزمره خود ناتوان میشوند. کاردرمانی با رویکردهای متفاوت به افزایش تواناییهای حرکتی، حسی و... فرد پرداخته و سعی میکند فرد تا سطح ممکن فعالیتهای خود را به صورت مستقل انجام دهد.