ورزش تعادلی پارکینسون | جلوگیری از زمین خوردن افراد پارکینسونی

پارکینسون یک بیماری نورودژنراتیو است که علائم مختلفی دارد. یکی از مشکلات افراد پارکینسونی، زمین خوردن و بی‌تعادلی است.از جمله تمریناتی است که باعث ایجاد تعادل در

ورزش تعادلی پارکینسون | جلوگیری از زمین خوردن افراد پارکینسونی
ورزش تعادلی پارکینسون | جلوگیری از زمین خوردن افراد پارکینسونی

پارکینسون بیماری‌ای است که به مغز و اعصاب انسان مربوط می‌شود. به خوبی می‌دانید که تقریبا تمام اعمال بدن توسط مغز و اعصاب کنترل می‌شوند، از اینرو بیماری پارکینسون باعث مشکلات حرکتی و غیرحرکتی فراوانی در فرد مبتلا می‌شود. یکی از آزار دهنده‌ترین مشکلات حرکتی در افراد مبتلا به پارکینسون، بی‌تعادلی است. بی‌تعادلی سبب می‌شود که فرد نتواند به طور مستقل در محیط خانه راه برود و فعالیت‌های روزمره خود را به درستی انجام دهد. در مراحل پیشرفته‌تر، بی‌تعادلی باعث بی‌حرکتی فرد می‌گردد. همین بی‌حرکتی برای یک مدت طولانی سبب ایجاد عارضه‌های گوناگونی در فرد می‌شود. در این مقاله قصد داریم تا 12 ورزش تعادلی پارکینسون را به شما آموزش دهیم. انجام منظم این تمرینات، تا حد زیادی باعث رفع مشکل بی‌تعادلی در بیمار پارکینسون خواهد شد.

آیا ورزش تعادلی پارکینسون باعث تقویت تعادل در این افراد می‌شود؟

حفظ تعادل در بدن از مکانیزم پیچیده‌ای تبعیت می‌کند. شاید شما هم بدانید که مخچه ارگانی در مغز انسان است که مسئول حفظ تعادل است. در بیماری پارکینسون، قسمتی از مغز دچار تخریب می‌گردد که به عقده‌های قاعده‌ای معروف است. مسیرهایی بین قسمت‌های مختلف مغز وجود دارد که اطلاعات را بین بخش‌های مختلف مغز رد و بدل می‌کند. در پی بیماری پارکینسون این مسیرها گاهی دچار تغییراتی می‌شود و مخچه به درستی نمی‌تواند عمل کند. همچنین با تغییر در عقده‌های قاعده‌ای، تغییرات فراوانی در سیستم حرکتی انسان پدید می‌آید که هم حرکت و هم حفظ تعادل را مشکل می‌کند.

آیا ورزش تعادلی پارکینسون باعث تقویت تعادل در این افراد می‌شود؟

ورزش‌هایی که به شما معرفی کرده‌ایم، سبب می‌شوند تا عضلات شما عملکرد بهتری داشته باشند. همچنین با انجام ورزش تعادلی پارکینسون، اطلاعات مختلفی از مفاصل به مخچه مخابره می‌شود و این افزایش ورودی به مخچه باعث تنظیم عملکرد آن می‌گردد و در نهایت فرد می‌تواند بدون به هم خوردن تعادل راه برود. به بیان ساده‌تر، ورزش تعادلی پارکینسون که در این مقاله شرح داده‌ایم؛ اختصاصی برای ایجاد تعادل در افراد مبتلا به پارکینسون استفاده می‌شود.

ایستادن استاتیک (Static Standing Balance)

منظور از تمرین ایستادن استاتیک، صاف ایستادن است. برای انجام درست تمرین، سعی کنید تا پشت یک صندلی بایستید. در ابتدا و برای به هم نخوردن تعادل می‌توانید از قسمت پشتی صندلی استفاده کنید. باید پاها را به اندازه عرض شانه باز کنید و به آرامی دست‌ها را از صندلی جدا کنید. پس 30 ثانیه بدون حرکت و بدون اینکه به جایی تکیه دهید بایستید. شاید برای شما سوال باشد که این تمرین چگونه باعث ایجاد تعادل می‌گردد. هنگامی که شما صاف می‌ایستید، فشاری که به مفاصل وارد می‌شود توسط گیرنده‌هایی به مخچه منتقل می‌شود. در واقع کار این گیرنده‌ها مطلع کردن مخچه از پوزیشن تک تک مفاصل بدن است. مخچه از این اطلاعات برای حفظ تعادل استفاده می‌کند.

ایستادن استاتیک (Static standing balance) | ورزش تعادلی پارکینسون

قرار دادن پا مقابل پای دیگر (Tandem Standing)

برای انجام این تمرین باید بایستید. سعی کنید یک پا را در حالت ایستاده درست در مقابل پای دیگر قرار دهید، طوری که پاشنه پای جلویی در تماس با انگشتان پای عقبی باشد. این تمرین باعث کاهش سطح اتکا می‌شود. دقت کنید که هر چه فاصله بین پاها کم‌تر باشد، حفظ تعادل نیز سخت‌تر می‌گردد. در واقع هدف از این تمرین کاهش سطح اتکا و سخت‌تر کردن پروسه حفظ تعادل است. از آنجایی که با انجام این حرکت، اطلاعات بیشتری برای حفط تعادل به مخچه مخابره می‌شود، لذا ورودی‌های آن نیز افزایش می‌یابد و در نهایت باعث تقویت تعادل در فرد می‌شود. در مراحل پیشرفته‌تر می‌توانید این تمرین را به صورت راه رفتن انجام دهید.

قرار دادن پا مقابل پای دیگر (Tandem standing) | ورزش تعادلی پارکینسون

تکیه دادن به دیوار (Wall Leans)

برای انجام این تمرین باید پشت به یک دیوار صاف بایستید. باید تمام تلاش خود را بکنید تا بدن شما کاملا صاف شود و قد شما در بلند‌ترین حالت ممکن قرار بگیرد. سپس باید سعی کنید تا خود را اندکی از دیوار جدا کنید. وجود دیوار در پشت باعث ایجاد اعتماد به نفس در فرد می‌شود و با این اعتماد به نفس، وی بر ترس از افتادن و بی‌تعادلی غلبه می‌کند. این حرکت را باید حدود ده بار انجام دهید و هر باری که خود را از دیوار جدا می‌کنید، باید سعی کنید تا 30 ثانیه آن پوزیشن را حفظ کنید.

راه رفتن گردو شکستم (Tandem Walk)

گردو شکستم یک بازی تعادلی برای کودکان است که شاید شما هم با آن آشنایی داشته باشید. برای انجام این تمرین یک خط صاف روی زمین بکشید و یا یک خط فرضی صاف در ذهن خود تصور کنید. سپس باید روی این خط صاف قدم بردارید، طوری که در هر قدم برداشتن فاصله‌ای بین پاها نباشد. به بیان ساده‌تر، پاشنه پای جلویی در تماس با انگشتان پای عقبی قرار می‌گیرد. این تمرین باعث فعال شدن رفلکس‌های تعادلی در فرد مبتلا به پارکینسون می‌شود.

راه رفتن گردو شکستم (Tandem Walk) | ورزش تعادلی پارکینسون

ایستادن روی یک پا (Single Leg Stand)

انجام این تمرین بسیار واضح و روشن است. برای حفظ تعادل می‌توانید یک صندلی در جلوی خود قرار دهید تا در مواقع بی‌تعادلی از آن کمک بگیرید. هنگامی که شما روی یک پا تحمل وزن می‌کنید، در واقع کم‌ترین سطح اتکا را تجربه می‌کنید و حفظ تعادل بسیار سخت می‌گردد. بنابراین ایستادن روی یک پا از بهترین تمرینات تعادلی برای افراد مبتلا به پارکینسون به حساب می‌آید. از طرف دیگر، در هنگام راه رفتن، لحظه‌ای وجود دارد که شما تنها روی یک پای خود تحمل وزن می‌کنید. انجام این تمرین مقدمه‌ای برای راه رفتن با حفظ تعادل است.

ایستادن روی یک پا (Single leg stand) | ورزش تعادلی پارکینسون

راه رفتن به بغل (Side Stepping)

سیکل راه رفتن انسان بسیار پیچیده است و عضلات زیادی برای درست کار کردن این چرخه فعال هستند. یکی از مهم‌ترین گروه‌های عضلانی، گروه عضلات ابداکتور ران است. راه رفتن به بغل باعث تقویت این عضلات می‌شوند. این عضلات در هنگام راه رفتن، وقتی که یک پا را از زمین جدا می‌کنید، باعث می‌شوند تا لگن در سطح افق باقی بماند. با درست کار کردن این عضلات، فرد در هنگام راه رفتن دچار افتادگی طرفی لگن نمی‌شود. سعی کنید ده قدم به سمت راست بروید و همان مسیر را بدون چرخیدن برگردید.

راه رفتن به بغل (Side Stepping) | ورزش تعادلی پارکینسون

انتقال وزن طرفی (Lateral Weight Shift)

برای انجام این تمرین کافی است تا صاف بایستید و پاها را به اندازه عرض شانه باز کنید. سپس به صورت ریتمیک وزن خود را به پای چپ و راست منتقل کنید. هنگامی که وزن خودتان را به چپ منتقل می‌کنید، بدیهی است که پای چپ شما وزن بیشتری تحمل می‌کند و بالعکس. این انتقال وزن به صورت خودکار در هنگام راه رفتن اتفاق می‌افتد، لذا انجام این تمرین برای راه رفتن با حفظ تعادل، بخصوص برای افراد پارکینسونی ضروری است.

راه رفتن به عقب (Backward Walking)

راه رفتن به عقب یکی از تمرینات سخت تعادلی به شمار می‌رود. سعی کنید این تمرین را دریک محیط امن انجام دهید تا در صورت بروز بی‌تعادلی، خطر خاصی شما را تهدید نکند. را رفتن به عقب به نوعی ورودی‌های بینایی به مخچه را قطع می‌کند، لذا در اینصورت مخچه باید به سایر ورودی‌ها برای حفظ تعادل بسنده کند. این تمرین باعث بهبود حس عمقی (همان حسی که پوزیشن مفاصل را به مخچه مخابره می‌کند) می‌گردد.

راه رفتن به عقب (Backward Walking) | ورزش تعادلی پارکینسون

تمرینات پله (Alternate Stepping)

در مقابل یه پله با ارتفاع کم بایستید. سعی کنید تا یک پا را به آرامی بلند کنید و روی پله قرار دهید و سپس به آرامی آن را به جای اول برگردانید. این تمرین را به صورت دوطرفه انجام دهید. نکته اساسی در انجام این تمرین، این است که به آرامی پای خود را روی پله قرار دهید. در واقع هر چقدر که این تمرین را آرام‌تر انجام دهید، پایی که به تنهایی تحمل وزن می‌کند، مدت بیشتری تحت فشار قرار می‌گیرد.

راه رفتن در مسیر هشت (8 Pattern Exercise)

دو مانع در فاصله دو متر از هم قرار دهید. سعی کنید از بین دو مانع مسیر را به شکل عدد 8 طی کنید. این تمرین هم از سخت‌ترین تمرینات تعادلی به شما می‌رود. با انجام درست این تمرین، تقریبا شما قادر هستید که با حفظ تعادل کامل راه بروید.

نکته‌ای که نباید آن را فراموش کنید!

برای راه رفتن افراد پارکینسونی، با حفظ تعادل و بدون زمین خوردن، بهتر است تا از خدمات توانبخشی و کاردرمانی استفاده کنید. ورزش تعادلی پارکینسون و تمرین در خانه به تنهایی جایگزین درمان توانبخشی نمی‌شود. اگر در ابتدا نمی‌توانید تمرینات را به درستی انجام دهید نگران نباشید، رفته رفته و به مرور زمان تاثیر این تمرینات بروز می‌کند. حال با دانستن اینکه می‌توانید با ورزش کردن و دریافت خدمات کاردرمانی، با حفظ تعادل راه بروید، دیگر جای هیچ نگرانی‌ای وجود ندارد. نکته پایانی هم درباره ایمنی در هنگام ورزش کردن است. سعی کنید یک مراقب در کنار خود داشته باشید و در محیطی تمرین کنید که اشیا اضافه‌ای در محیط نباشد.