سندروم ایسکمی ولکمن چیست؟ | اقدامات کاردرمانی در ایسکمی ولکمن

همانطور که گفته شد که سندرم کمپارتمان در ساعد دست یا ساق پا ممکن است بروز کند. درصورتی که این سندرم در ساعد دست باشد به آن ایسکمی ولکمن گفته می‌شود. ایسکمی ولکمن در اثر اختلال در سیستم خون‌رسانی ایجاد می‌شود. این ایسکمی در مدت زمان کوتاهی، بسته به میزان انسداد عروق خونی می‌تواند اثرات مخربی بر بافت بر جا بگذارد. زمان طلایی برای رسیدگی به اختلال خون‌رسانی در بزرگسالان بین ۳ـ۴ ساعت و در کودکان ۶ ساعت است. بعد از این زمان ممکن است عارضه‌های مختلفی در دست ایجاد شود که در ادامه‌ مقاله به آن می‌پردازیم.

علت شناسی ایسکمی ولکمن؛ علت ایجاد ایسکمی ولکمن چیست؟

بطور کلی عضلات بدن در یک بافت همبندی به نام فاشیا قرار دارند. عضلات ناحیه‌ ساعد هم از این قاعده مستثنی نیستند و در بافت همبندی قرار دارند. هنگامی که فشار در ناحیه‌ ساعد به هر دلیلی بالا رود، تورم ایجاد می‌شود. در نتیجه تورم، عروق خونی مسدود شده و به همین ترتیب اختلال خون‌رسانی خواهیم داشت.

این اختلال قسمت‌های تحتانی ضایعه را درگیر می‌کند. بافت‌های عصبی و عضلات که به کمبود خون و اکسیژن حساس هستند دچار ضایعه شده و فیبروز می‌شوند. در صورتیکه اختلال شدید باشد، می‌تواند باعث کانتراکچر شده یا نکروز (گانگرن یا مردن بافت) را به دنبال داشته باشد.

کانتراکچر ولکمن چیست و چگونه از بروز آن جلوگیری کنیم؟

همانطور که گفته شد بر اثر ایسکمی ولکمن بافت‌های ساعد فیبروزه می‌شوند. این فیبروزه شدن باعث کوتاه شدن یک سری از عضلات می‌شود. به این کوتاهی‌ها کانتراکچر ایسکمی ولکمن گفته می‌شود. کانتراکچر در عضلات فلکسور (خم کننده) دست شایع‌تر است و باعث مشکلات مفصلی از جمله استئوآرتریت‌ها، مشکلات عضلات و اعصاب محیطی می‌شود.

کانتراکچر در اثر آسیب‌های شدید ایجاد می‌شود و اثرات مخربی دارد. یکی از راه‌های مقابله با این اثرات کاردرمانی می‌باشد. مداخلات زودهنگام کاردرمانی، تمرینات کششی و تقویتی مناسب در جلوگیری از بروز کانتراکچر و عوارض ناشی از آن بسیار موثرند. در واقع کاردرمانی با مداخلات به موقع خود، از بروز بسیاری از مشکلات جلو گیری می‌کند.

نشانه‌های ایسکمی ولکمن چیست؟؛ بیماری ولکمن دارای چه علائمی است؟

هر بیماری در بدن انسان نشانه‌های خاص خودش را دارد. این نشانه‌ها باعث تشخیص درست بیماری توسط پزشک می‌شود. هر چند بیماری‌های مختلف می‌توانند نشانه‌های مشابه نیز داشته باشند، اما حداقل در یک یا چند مورد نشانه‌های متفاوت نیز دیده می‌شود. این نشانه‌های متفاوت امکان تشخیص افتراقی را برای پزشک ممکن می‌سازند. در ادامه به مهم ترین نشانه‌های ایسکمی ولکمن اشاره خواهد شد.

• درد

درد ایسکمی ولکمن، بسیار زیاد بوده و با دردهای آسیب بافتی متفاوت است. این درد بسیار شدید است و با گذشت زمان بدتر می‌شود. در تمام طول اندام و بصورت منتشر بروز می‌کند و محدود به ناحیه‌ تروما نیست. هنگام انقباض یا کشش فعال، این درد کم می‌شود. 

• اختلال حسی

سندروم ایسکمی ولکمن، روی اعصاب محیطی نیز تاثیر خود را می‌گذارد. این تاثیر بر روی اعصاب در نتیجه فشرده شدن، می‌تواند اختلالات حسی گوناگونی مانند گزگز شدن یا حتی در موارد شدید بی‌حسی را به وجود بیاورد.

• رنگ پریدگی اندام

همان طور که تا بدین جا متوجه شده‌اید، ایسکمی ولکمن بیماری‌ای است که به عروق خونی مرتبط است. همچنین به خوبی می‌دانید که رنگ پوست طبیعی به عوامل مختلفی بستگی دارد که مهم‌ترین آن‌ها خون است. لذا رنگ پریدگی اندام می‌تواند یکی از نشانه‌های ایسکمی ولکمن باشد که به تشخیص این بیماری کمک می‌کند.

• از بین رفتن نبض شریانی

شریان‌های بدن، اصولا نسبت به ورید‌ها سطحی‌تر هستند. اما در قسمت‌های خاصی از بدن، شریان‌ها نیز سطحی می‌شوند که با لمس آن ناحیه می‌توان نبض شریان گذرنده از آن قسمت را لمس کرد. در ایسکمی ولکمن، به دلیل اینکه فشار در کمپارتمان ساعد زیاد می‌شود، این فشار روی شریان گذرنده از آن ناحیه نیز تاثیر می‌گذارد و باعث از بین رفتن نبض شریانی در نقاط پایین‌تر می‌شود.

• فلجی

فلج و از بین رفتن نبض شریانی در مراحل آخر سندرم ایسکمی ولکمن دیده می‌شود. هنگامی که انسداد شریان ادامه پیدا کند و علائم تشدید شود، تغییر شکل اندام شروع می‌شود. این تغییرشکل با فلکشن (خم شدن) مچ و انگشتان و اکستنشن (باز شدن) مفاصل کف دست شناخته می‌شود.

ایسکمی ولکمن چه زمانی رخ می‌دهد؟

• شکستگی در استخوان هومروس یا بازو که باعث بروز آسیب در شریان براکیال (بازویی) شود. این عارضه شایع‌ترین علت بروز ایسکمی ولکمن، به‌خصوص در کودکان است.
• افزایش فشار وارده بر ناحیه ساعد که باعث انسداد رگ‌ها و بالا بردن فشار این ناحیه می‌شود. به عنوان مثال جا ماندن دست زیر تنه به خصوص در افرادی که مجبورند طولانی‌ مدت در یک وضعیت ثابت باشند؛ مثل افرادی که در کما هستند.
• وقوع شکستگی در دست به گونه‌ای که نیاز به بانداژ، گچ‌گیری یا آتل بندی تا بالاتر از آرنج باشد. درصورتی که گچ یا آتل بر شریان براکیال (بازویی) فرد فشار وارد کند این عارضه بروز می‌کند.
• وارد شدن ترومای شدید به ناحیه ساعد؛ درصورتی که در اثر تروما، فشار بافت افزایش یابد یا باعث خونریزی شود، امکان بروز ایسکمی ولکمن وجود دارد.

درمان ایسکمی ولکمن به چه شکل است؟ از چه روش‌های درمانی در ایسکمی ولکمن استفاده می‌شود؟

گفته شد که این بیماری در اثر انسداد عروق به خصوص شریان‌های بزرگ ایجاد می‌شود. بدیهی است که رسیدگی به موقع و زودهنگام در این بیماری بسیار حائز اهمیت است. به‌طور کلی زمان طلایی رسیدگی به این عارضه در کودکان ۶ ساعت و در بزرگسالان ۳-۴ ساعت است تا به سرعت عامل فشار حذف گردد. در این عارضه بسته به زمان تشخیص و شدت آسیب، مداخلات درمانی متفاوتی انجام می‌شود.

کاردرمانی در ایسکمی ولکمن تا چه اندازه تاثیرگذار است؟

 اگر قبل از بروز کانتراکچر اقدام شود، کاردرمانی روش درمانی بسیار موثری برای این بیماران خواهد بود. کاردرمانگر می‌تواند به مفصل آسیب دیده تحرک دهد و همچنین با تکیه بر دانش خود تمریناتی به این بیماران ارائه کند که علاوه بر کشش عضلات کوتاه شده، عضلاتی که در حالت کشیدگی قرار دارند را نیز تقویت کند. کاردرمانی یک روش غیرتهاجمی برای ایسکمی ولکمن است به همین دلیل نسبت به درمان‌های جراحی در اولویت قرار دارد. 

• اسپیلنت‌دهی

اسپیلنت‌ها نیز در اصلاح شکل و برگرداندن بافت‌ها و مفاصل به حالت عادی خود بسیار حائز اهمیت‌اند. موارد و مدت زمان استفاده از اسپیلنت با توجه به مقدار درگیری توسط پزشک یا کاردرمانگر تعیین می‌شود. در بیشتر موارد تمرینات کاردرمانی همراه با اسپیلنت‌دهی نتایج ثمربخشی را برجای می‌گذارد.

• آتل‌بندی

درصورتیکه تغییرشکل ایجاد شده در اندام نسبتا شدید باشد، می‌توان از آتل‌بندی بصورت دوره‌ای استفاده کرد. فایده‌ این نوع آتل بندی آن است که بافت‌‌ها و مفاصل تغییر شکل یافته، طی یک زمان طولانی تحت کشش و راستای صحیح خود قرار می‌گیرند. البته استفاده‌ طولانی‌مدت از آتل‌ها ضعف عضلات را که ناشی از بی‌تحرکی است به دنبال دارد. برای رفع این ضعف و بازیابی توان عضلات، استفاده از خدمات کاردرمانی پیشنهاد می‌شود.

• جراحی

هنگامی که آسیب‌های عضلات و مفاصل به قدری شدید باشد که با کاردرمانی و روش‌‌های غیرتهاجمی نتوان بافت‌ها را بازیابی کرد، روش‌های جراحی پیشنهاد می‌شود. نوع عمل جراحی با توجه به بافت آسیب‌دیده تعیین می‌شود. بطور مثال اگر در اثر ایسکمی ولکمن، تاندون‌ها دچار ضایعه شده باشند، از روش انتقال تاندون استفاده می‌شود؛ پس روش‌های جراحی بسیار متنوع بوده و بسته به تشخیص و صلاحدید پزشک انتخاب و انجام می‌شود. از جمله روش‌های جراحی در ایسکمی ولکمن می‌توان به پیوند عصب، انتقال تاندون، جایگزینی عضله و...اشاره کرد.

سیستم گردش مواد در بدن ما نقش بسیار مهمی دارد. دلایل مختلفی وجود دارند که در شریان براکیال (بازویی) انسداد ایجاد کند و باعث عوارض ناشی از کمبود سوخت و اکسیژن در بافت‌ها به ویژه عضلات ناحیه ساعد شود. کاردرمانی با بهره‌گیری از توانایی خود، برنامه‌ منظمی جهت رسیدگی به موقع و موثر به ایسکمی ولکمن و عوارض ناشی از آن برای شما فراهم می‌کند. با تکیه بر کاردرمانی، مسیر درمان خود و عزیزانتان را هموار طی کنید.