شکستگی استخوان اولنا | نقش کاردرمانی پس از شکستگی و درمان آن

دست سالم امکان انجام بسیاری از فعالیت‌های روزمره را برای ما فراهم می‌کند. اما دستی که دچار آسیب شده چطور؟ بدون شک دست آسیب دیده زندگی ما را با اختلال مواجه می‌کند. در این مقاله قصد داریم تا به یکی از جدی‌ترین آسیب‌های دست بپردازیم؛ در واقع همان طور که از موضوع متوجه شده‌اید، امروز درباره شکستگی استخوان اولنا صحبت خواهیم کرد و تاثیر درمان توانبخشی و کاردرمانی را در آن مورد بررسی قرار خواهیم داد.

خوب است بدانید که هر حرکتی که در یک مفصل بدن رخ می‌دهد، نیازمند ثبات در مفصل بالاتر است. به عنوان مثال، حرکت مچ و انگشتان نیازمند ثبات در مفصل آرنج است. حال اگر استخوان اولنا بشکند، این ثبات پروگزیمال نیز از بین می‌رود و حرکت مچ و انگشتان نیز مختل می‌گردد. در ادامه به خوبی با انواع شکستگی‌ استخوان اولنا و درمان توانبخشی آن آشنا خواهید شد و دیگر نیاز نیست که نگران انجام فعالیت‌های روزمره زندگی باشید.

آناتومی استخوان اولنا به زبانی ساده؛ استخوان اولنا در کجا واقع شده است؟

برای این که انواع شکستگی‌ استخوان اولنا و درمان آن را درک کنید، ابتدا نیاز است تا با ساختار و ویژگی‌های این استخوان آشنا شوید. دقت کنید که بررسی آناتومیک ما به زبانی ساده و قابل فهم است و هدف ما نوشتن یک مقاله علمی نیست. استخوان اولنا یا همان استخوان زند زیرین، یک استخوان دراز است که از مفصل آرنج شروع شده و تا نزدیکی مفصل مچ امتداد می‌یابد.

شاید برای شما جالب باشد که بدانید، استخوان اولنا در مچ، با استخوان‌های مچ مفصل نمی‌شود و فقط ارتباط لیگامانی با آن‌ها دارد. در کنار استخوان اولنا، استخوان دیگر مچ به نام رادیوس یا زند زبرین وجود دارد. دو استخوان نام برده شده با هم دیگر،استخوان‌های ساعد را تشکیل می‌دهند. در ادامه مفاصلی که این استخوان‌ها تشکیل می‌دهند را به شما معرفی خواهیم کرد.

استخوان اولنا و رادیوس در چه مفاصلی شرکت دارند؟

همان طور که اشاره شد، دو استخوان اولنا و رادیوس، استخوان‌های ساعد انسان را تشکیل می‌دهند. این دو استخوان مفاصلی با هم دیگر و سایر استخوان‌ها تشکیل می‌دهند که شناخت این مفاصل برای روند درمان شکستگی‌ها لازم و ضروری است. مفاصل اولنوهومرال و رادیوهومرال، دو مفصل استخوان‌های ساعد با استخوان بازو (هومروس) است.

همچنین استخوان اولنا و رادیوس در قسمت بالایی و پایینیِ ساعد با یک دیگر مفصل می‌شوند و مفاصل رادیواولنار فوقانی و رادیواولنار تحتانی را می‌سازند. در ناحیه مچ نیز، تنها استخوان رادیوس با مچ مفصل می‌شود و مفصلی به نام رادیوکارپال تشکیل می‌دهد. همان طور که ذکر شد، اولنا با مچ مفصل نمی‌شود و ارتباط آن با مچ فقط از طریق لیگامان است. با این دانسته‌ها، حال بهتر از قبل شکستگی‌ استخوان اولنا را درک خواهید کرد.

شکستگی استخوان اولنا؛ رایج‌ترین شکستگی استخوان ساعد

شکستگی استخوان اولنا یکی از رایج ترین کیس‌های ارتوپدی است. از آنجایی که دست انسان در بسیاری از فعالیت‌ها درگیر است و خطرهای زیادی نیز آن را تهدید می‌کند، شکستگی استخوان اولنا نیز اجتناب ناپذیر است. با این حال، به لطف پیشرفت علم در شاخه ارتوپدی، درمان این شکستگی‌ها بسیار آسان گردیده است. اما اینکه کدام قسمت از استخوان اولنا شکسته باشد و میزان جراحت چقدر باشد، همه و همه از عواملی هستند که بر روند درمان تاثیر می‌گذارند.

حتی سن بیمار نیز یکی از فاکتورهای مهم است. قبل از اینکه وارد درمان شکستگی استخوان اولنا شویم، بد نیست تا با انواع شکستگی‌های این استخوان نیز آشنا شویم.

انواع شکستگی استخوان اولنا؛ کدام نواحی استخوان ساعد بیشتر مستعد شکستگی‌اند؟

در علم آناتومی، برای اینکه یک استخوان را مورد بررسی قرار دهند، جزئیات آن استخوان را نامگذاری می‌کنند. حتی گاهی یک استخوان را به چندین بخش تقسیم می‌کنند و هر بخش را جداگانه مورد بررسی قرار می‌دهند. در علم ارتوپدی نیز، اینکه یک استخوان از کدام قسمت بشکند، اهمیت بسزایی دارد؛ لذا نام مجزایی نیز برای آن شکستگی انتخاب می‌کنند. در ادامه رایج ترین شکستگی‌های استخوان اولنا را برایتان شرح خواهیم داد.

• شکستگی باتوم یا nightstick

شکستگی باتوم بیشتر در یک سوم تحتانی استخوان اولنا اتفاق می‌افتد. این شکستگی بیشتر در اثر ضربه مستقیم اتفاق می‌افتد، به همین دلیل آن را شکستگی باتوم می‌نامند. در شکستگی nightstick، درد و کریپتاسیون (تق تق) در محل شکستگی وجود دارد و حرکات چرخشی ساعد دردناک است. از آنجایی که در این شکستگی، استخوان دیگر ساعد سالم است، می‌توان از رادیوس به عنوان آتل استفاده کرد. جراح ارتوپد سعی می‌کند تا شکستگی را به صورت بسته و بدون جراحی جا اندازی کند.

اصولا 8 هفته نیاز است تا این شکستگی جوش بخورد و سپس کاردرمانی و درمان توانبخشی آغاز شود.

• شکستگی مونتاجیا

شکستگی تنه استخوان اولنا همراه با دررفتگی مفصل رادیواولنار فوقانی را شکستگی مونتاجیا می‌نامند. مکانیسم این شکستگی بدین صورت است که چون فرد هنگام زمین خوردن، دست را بین بدن و زمین حایل می‌کند و اندکی نیز ساعد را به داخل می‌چرخاند؛ فشار بیش از حد به استخوان اولنا باعث این شکستگی می‌شود.

 تورم در ناحیه آرنج و ساعد و همچنین تغییر شکل ساعد از علائم بالینی این شکستگی است. درمان و جااندازی این شکستگی در کودکان اغلب به شکل بسته و در بزرگسالان اغلب به شکل باز است.

• شکستگی گالزی

شکستگی گالزی مربوط به تنه استخوان رادیوس است، اما از آنجایی که در این شکستگی، استخوان اولنا در مفصل رادیواولنار تحتانی دچار در رفتگی می‌شود؛ ما نیز بر آن شدیم تا این شکستگی را به شما معرفی کنیم. اگر فرد در هنگام زمین خوردن، ساعد خود را به طرف خارج بچرخاند، این شکستگی محتمل است.

 در این شکستگی درد و دفورمیتی مشاهده می‌شود و اغلب جراح ارتوپد با جراحی باز سعی در جااندازی و ترمیم شکستگی دارد.

علائم شکستگی ساعد دست چیست؟

مهم ترین علامت بالینی شکستگی استخوان اولنا، درد و تورم در ناحیه شکستگی است. گاهی شکستگی آنقدر شدید است که ساعد فرد آسیب دیده دچار دفورمیتی می‌شود. کریپتاسیون (تق تق) نیز گاهی در این شکستگی‌ها دیده می‌شود. همچنین در آن دسته از شکستگی‌های استخوان اولنا که دررفتگی نیز وجود دارد، لمس مفصل بسیار دردناک است.

یکی دیگر از علائم شکستگی استخوان‌های ساعد، حرکات سوپینیشن و پورونیشنِ دردناک است. به عبارت دیگر فرد آسیب دیده نمی‌تواند به راحتی ساعد خود را به سمت خارج و یا داخل بچرخاند ( مانند باز و بسته کردن کلید).

مدت زمان جوش خوردن استخوان ساعد دست چه مقدار است؟

اینکه شکستگی ساعد یا شکستگی استخوان اولنا از چه نوعی باشد، در چه سنی رخ دهد، به صورت باز یا بسته درمان شود، تغذیه بیمار و... همه از عواملی هستند که مدت زمان جوش خوردن استخوان را مشخص می‌کنند. اما به طور کلی برای جوش خوردن اکثر شکستگی‌های ساعد 8 تا 12 هفته و در برخی موارد به 4 ماه زمان نیاز است. دقت کنید که زمان بیان شده به صورت کلی بوده و این جراح ارتوپد است که با چک کردن عکس رادیولوژی، زمان دقیقِ پایان بی حرکتی را مشخص می‌کند.

 در واقع پزشک با نگاه کردن به عکس رادیولوژی، از تشکیل کال استخوانی اطمینان حاصل می‌کند و از آن به بعد حرکت در ساعد را خطرناک تشخیص نمی‌دهد.

مراقبت بعد از شکستگی ساعد دست؛ چه کارهایی نباید انجام دهیم

آیا می‌پندارید که بعد از ترمیم شکستگی و باز کردن کچ، روند درمان تمام شده است. گاهی بی حرکتی آنقدر طولانی بود است که عضلات بسیار ضعیف شده‌اند و نیاز به تقویت دارند. گاهی نیز به دلیل جراحی، چسبندگی‌هایی در تاندون‌ها ایجاد می‌شود که دامنه حرکتی را محدود می‌کند. همچنین خشکی مفصل نیز می‌تواند به تبع بی حرکتی ایجاد شود.

گاهی پزشک دستور می‌دهد که فرد نباید بعد از باز شدن گچ، سریعا به فعالیت‌های گذشته برگردد و نیاز به کاردرمانی دارد. به هر دلیل، کاردرمانی بهترین توانبخشی را بعد از شکستگی می‌تواند برای شما به ارمغان بیاورد. با توجه به این که چه مدت از زمان جراحی گذشته باشد، کاردرمانی اقدامات مختلفی در دستور کار خود دارد که در ادامه به طور خلاصه به آن اشاره خواهیم کرد.

• کاردرمانی از روز اول تا هفته اول

شاید برای شما جالب باشد که کاردرمانی در مورد بهبود شکستگی استخوان اولنا از همان روز بعد از جراحی می‌تواند مداخلات خود را شروع کند و توانبخشی‌های لازم را برای بیمار انجام دهد. به صورت تیتروار مهم ترین مداخلات کاردرمانی شکستگی استخوان اولنا در هفته اول به شرح زیر است:

• • آموزش ADL با دست سالم
  • تمرینات ایزومتریک ملایم برای عضلات دلتوئید، بایسپس و تری سپس
  • حرکات اکتیو ملایم در اندام فوقانی در صورت امکان

• کاردرمانی در هفته دوم و سوم

در این مرحله، تقریبا زمان قابل قبولی از جراحی گذشته است و کاردرمانی سعی می‌کند تا اثرات بی‌حرکتی را برای مفاصل و عضلات سالم به حداقل برساند و از عوارض گچ گیری جلوگیری کند. مهم ترین اقدامات کاردرمانی در شکستگی استخوان اولنا در این هفته ها به شرح زیر است:

• • ادامه حرکات اکتیو در اندام فوقانی
  • تمرینات تقویتی انگشتان
  • مشاوره در جهت اجتناب از تحمل وزن روی اندام درگیر

• کاردرمانی در هفته چهارم تا ششم

در این مرحله حرکات اکتیو بیش از پیش نمود پیدا می‌کند و مداخلات کاردرمانی در مورد شکستگی استخوان اولنا با قدرت بیشتری اعمال می‌شود. مهم‌ترین اقدامات در این مرحله به شرح زیر است:

• • تمرینات تقویتی گریپ
  • حرکات اکتیو کمکی و اکتیو در آرنج و مچ دست
  • تمرینات ایزومتریک بایسپس و تریسپس
  • آغاز تمرینات ایزوکینتیک

• کاردرمانی در هفته هشتم تا دوازدهم

در این مرحله که آخرین مرحله از اقدامات کاردرمانی است، همانند مراحل قبل اقدامات مختلفی صورت می‌گیرد که مهم‌ترین آن ها به شرح زیر است:

• حرکات اکتیو و پسیو در تمام مفاصل با تاکید بر سوپینیشن و پرونیشن
• تمرینات تقویتی آرنج
• آغاز تحمل وزن روی اندام مبتلا
• انجام ADL با اندام مبتلا

نرمش برای شکستگی ساعد؛ تمرینات تخصصی برای درمان پس از بهبودی

علاوه بر کاردرمانی، نیاز است تا در خانه نیز نرمش‌های لازم را انجام دهید تا روند توانبخشی بهترین نتیجه ممکن را بدهد. اما چه نرمش‌هایی برای شکستگی ساعد مناسب است؟ تیم kardarmani.info بروشوری برای شما تهیه کرده است که می‌توانید آن را از همین بخش دانلود کنید و تمرینات لازم را مطابق با دستورالعمل انجام دهید. این نکته را فراموش نکنید که بهترین نتیجه، زمانی حاصل می‌شود که کار به صورت تیمی انجام شود و بیمار همکاری لازم را داشته باشد.

عوامل زیادی باعث شکستگی استخوان‌های بدن می‌شود. شکستگی یکی از اورژانس‌های ارتوپدی است که بعد از معلوم شدن نوع شکستگی، درمان لازم نیز صورت می‌گیرد. اما تمام ماجرا به فیکس شدن شکستگی در اتاق عمل ختم نمی‌شود. برای اینکه عملکرد طبیعی فرد مختل نشود، درمان توانبخشی نیز نیاز است. کاردرمانی به عنوان یکی از رشته‌های توانبخشی بهترین مداخلات را می‌تواند در این زمینه انجام دهد و شما را به فعالیت‌های روزمره بازگرداند. فقط باید به این نکته دقت کنید که درمان توانبخشی را هر چه زودتر شروع کنید و آن را به تعویق نیاندازید. در این صورت بهترین نتیجه درمانی عایدتان خواهد شد.