گرافت و فِلَپ پوستی چیست؟ | توانبخشی با عمل جراحی گرافت و فلپ پوستی

فلپ قطعه‌ای از بافت جهت پیوند است که توسط یک شریان اصلی خون دریافت می‌کند. بافتِ فلپ می‌تواند شامل پوست و بافت چربی باشد. همچنین گاهی ممکن است شامل ماهیچه باشد. در جراحی‌های ترمیمی، بخشی از بافتِ ناحیه اهداکننده، روی ناحیه گیرنده پیوند(ناحیه آسیب دیده) قرار می‌گیرد. جراحی گرافت و فلپ پوستی کمک می‌کند تا مدت زمان بهبود محل آسیب دیده کوتاه‌تر شود؛ از طرفی، نوعی جراحی پلاستیک برای حفظ ظاهر و زیبایی و عملکرد ناحیه آسیب نیز محسوب می‌شود.

کاندید جراحی گرافت و فلپ پوستی چه افرادی هستند؟

پوست بدن علاوه بر زیبایی، از جهت عملکرد برای ما بسیار اهمیت دارد. همان گونه که ذکر شد، اولین راه دفاعی بدن در مقابل نفوذ میکروب‌ها به بدن، پوست است. پس رسیدگی به سلامت پوست، سلامت سایر اعضا را به دنبال دارد. از گرافت و فلپ پوستی، اغلب پس از صدمات جدی به قسمتی از پوست بدن استفاده می‌شود.

پوست آسیب دیده به کمک جراحی، با پیوند پوست سالم، برداشته می‌شود. تکنیک‌های فلپ برای بازسازی پوست، پس از برداشتن پوست در افراد مبتلا به سرطان یا سوختگی، بسیار مناسب و کاربردی است.

انواع فلپ پوستی؛ معرفی انواع فلاپ پوستی و کاربرد آن

برای انتقال یک بافت از محل اهداکننده به محل گیرنده، روش‌های مختلفی وجود دارد. برخی از این روش‌ها تحت بی‌حسی انجام می‌شود و مراجع می‌تواند پس از جراحی به منزل برود. برخی دیگر نیاز به بی‌هوشی عمومی دارد که مراجع باید مدتی در بیمارستان تحت نظر باشد. انتخاب نوع فلپ پوستی در جراحی با تشخیص و صلاح دید پزشک جراح و با توجه به نوع، محل و وسعت زخم، انجام می‌شود. در ادامه انواع فلپ پوستی را به طورمختصر معرفی می‌کنیم.

• Local Flaps

فلپ موضعی، شامل پوست و بافت زیرجلدی است که از ناحیه نزدیک به یک نقص خاص، برداشته می‌شود و با حفظ ِ خونرسانی، به ناحیه گیرنده منتقل می‌شود. مثلا فلپی که از خط خنده گرفته می‌شود و برای رفع نقص‌های گونه، لب بالایی، لب پایینی و... به کار می‌رود.

• Regional Flaps

این نوع فلپ شامل فلپ‌هایی است که با بافت‌های همان ناحیه‌ عمومی که نقص دارد، ایجاد می‌شود. برای مثال پزشک جراح می‌تواند نقص در نوک بینی را با گرفتن یک فلپ از پیشانی، بازسازی کند.

• Pedicled Flaps

هنگامی که پزشک قصد ترمیم و بازسازی بافت گیرنده را دارد؛ یک فلپ ساقه‌ای با اتصال عروقی به منطقه اهدا کننده برمی‌دارد. برای مثال اتصال ناحیه آسیب دیده دست، به شکم.

• Free Flaps

نوعی از فلپ که برای بازسازی ناحیه آسیب دیده منتقل می‌شود و به طور کامل از منطقه اهدا کننده جدا می‌شود، در حالی که با منطقه گیرنده اتصال عروقی پیدا می‌کند. این نوع از فلپ را، فلپ آزاد می‌نامند. به عنوان نمونه، یک فلپ آزاد از شکم برای بازسازی سینه برداشته می‌شود.

Skin graft یا گرافت پوستی چیست؟

این نوع پیوندِ پوست، انتقال پوست از ناحیه اهداکننده بدون منبع تغذیه‌ای وجریان خون است. پوست بدن شامل سه لایه اپیدرم، درم و لایه تحت جلدی است. در Skin graft با انتقال دو لایه اپیدرم و درم سروکار داریم. بر اساس انتقال لایه‌های پوست، گرافت به دو نوع تقسیم می‌شود که شامل گرافت با ضخامت تقسیم شده و گرافت با ضخامت کامل است.

• گرافت با ضخامت تقسیم شده

در گرافت با ضخامت تقسیم شده، جراح کل اپیدرم و بخشی از درم را از محل اهدا کننده برمی‌دارد. بخشی از درم برای بهبود منطقه اهدا کننده بافت، باقی می‌ماند. جراح به کمک بخیه، بافت اهدا شده را روی محل آسیب قرار داده و آن را پانسمان می‌کند. پانسمان باید به مدت دو هفته جهت بهبودی، روی ناحیه اهدا کننده بماند و 5 تا 7 روز، روی ناحیه گیرنده پیوند، قرار گیرد.

ممکن است ناحیه اهداکننده نسبت به ناحیه گیرنده، ناراحتی بیشتری برای شما ایجاد کند. گرافت با ضخامت تقسیم شده، پیوندی است که بیشتر برای زخم‌های بزرگ یا نواحی‌ای از بدن که خونرسانی ضعیف دارد، کاربرد دارد.

• گرفت با ضخامت کامل

در این پیوند کل لایه اپیدرم و درم پوست برداشته می‌شود و بیشتر برای نقص‌های کوچک در صورت، به کار می‌رود. بافت پیوند از محل‌هایی گرفته می‌شود که پوست اضافی دارند و زخم به راحتی بهبود می‌یابد. بافت‌های اهداکننده شامل پشت گوش، بالای ترقوه، کشاله ران و... هستند.

تفاوت  گرافت و فلپ پوستی در چیست؟

همانطور که قبلا در تعریف هر کدام اشاره کردیم گرافت و فلپ پوستی، هر دو برای بهبود عملکرد و زیبایی به کار می‌روند. در هر دو نوع از پیوند، بخشی از بافتِ یک منطقه اهدا کننده، به ناحیه گیرنده پیوند منتقل می‌شود.

تفاوت عمده گرافت و فلپ پوستی، در این است که گرافت نوعی پیوند است که فقط برای انتقال پوستِ بدون منبع خونی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ در حالی که فلپ می‌تواند بافتی به جز پوست باشد و دارای اتصالات عروقی است.

نقش کاردرمانی پس از جراحی گرافت و فلپ پوستی چیست؟

کاردرمانی به عنوان یکی از حیطه‌های توانبخشی، افراد آسیب دیده را پس از جراحی با حفظ عملکرد فرد و پیشگیری از محدودیت‌های کاری حمایت و درمان می‌کند. آنچه که در کاردرمانی مطرح است، جامع بودن آن است. کاردرمانگر با تنظیم یک برنامه درمانی دقیق، شما را به فعالیت‌های زندگی روزمره بازمی‌گرداند. یک کاردرمانگر از هیچ جنبه‌ای در زندگی شما غافل نمی‌شود.

توجه به ابعاد روانشناختی، اجتماعی، فیزیکی و تغییر محیط کار و منزل از جمله مهم‌ترین وظایف یک کاردرمانگر است. به طور کلی برنامه درمانی کاردرمانی برای توانبخشی پیوند گرافت و فلپ پوستی به شرح زیر است.

• کنترل درد
• مدیریت بافت اسکار
• کاهش ادم 
• حفظ دامنه حرکتی
• حفظ و بازگرداندن قدرت عضلاتی
• باز آموزی حسی
• تجویز اسپیلنت (در برخی موارد)
• تغییر محیط زندگی و کاری متناسب با توانایی و ظرفیت موجود
• و...

توانبخشی پس از پیوند را جدی بگیرید!

با توجه به شواهد موجود، افرادی که پس از جراحی از خدمات توانبخشی و کاردرمانی استفاده می‌کنند، به مراتب رضایت بیشتری از عملکرد خود پس از جراحی نسبت به سایر افراد دارند. ما اینجا هستیم تا روند درمانی درست و اثبات شده را به شما نشان دهیم. پس برای افزایش استقلال و رضایت از زندگیِ افرادِ مبتلا به ضایعات جسمی که در بالا به آن اشاره شد؛ از مقالات ما نهایت استفاده را ببرید.