سندروم گیرافتادگی شانه یا ایمپینجمنت چیست؟ | درمان سندروم گیرافتادگی شانه با کاردرمانی
یکی از علتهای درد در ناحیه شانه، سندروم گیرافتادگی شانه است. برای درمان سندروم گیرافتادگی شانه نیاز است تا اطلاعات خودتان را درباره این
فربد حاجی زاده
برای اینکه بیماری سندروم گیرافتادگی شانه را بهتر درک کنید، در این مقاله، به زبانی ساده سعی نمودهایم تا قسمتی از بدن را که در این بیماری درگیر است، از لحاظ آناتومیک مورد بررسی قرار دهیم. سپس جنبههای مختلف سندروم گیر افتادگی شانه (ایمپینجمنت) را تحلیل کرده و شما را با خدمات کاردرمانی در این زمینه آشنا کردهایم. با خواندن این مقاله به خوبی درخواهید یافت که کاردرمانی چگونه میتواند با مداخلات خود، درد این بیماری را برطرف سازد و شما را به فعالیتهای روزمره خودتان برگرداند. از شما میخواهیم که با نهایت دقت ما را تا پایان این مقاله همراهی کنید.
سندروم گیرافتادگی شانه (ایمپینجمنت)؛ تاندونیت چیست؟
به طور کلی، سندروم ایمپینجمنت به معنی نشانگان گیر افتادگی میباشد. سندروم گیرافتادگی شانه، سندرومی است که در آن تاندون عضلات کلاهک گرداننده (روتاتور کاف)، بورس ساب آکرومیال یا سر بلند بایسپس در ناحیه شانه دچار گیرافتادگی میشود. گیرافتادگی این ساختارها و سایش آنها با ساختمانهای استخوانی اطراف، به مرور زمان باعث پدید آمدن التهاب در سه ساختار نام برده میشود.
التهاب تاندون (تاندونیت) و بورس ساب آکرومیال در نهایت موجب درد آزار دهندهای میشود که فرد را از انجام بسیاری از فعالیتها باز میدارد. شاید تا این جا درک کرده باشید که سندروم گیرافتادگی شانه حاصل گیر کردن تاندون و بورس در بین ساختارهای استخوانی است، اما برای درک بهتر این بیماری و روشن شدن علت درد در ناحیه شانه، بهتر است که اندکی به زبان ساده با آناتومی ناحیه شانه آشنا شوید.
بررسی آناتومی مفصل شانه به زبانی ساده
ما در اینجا قصد نداریم که آناتومی مفصل شانه را به طور دقیق و بسیار علمی مورد بحث قرار دهیم. هدف ما این است که شما را با ساختارهای مهمِ ناحیه شانه که در ایجاد سندروم گیرافتادگی شانه نقش دارد آشنا کنیم و تصویر بهتری از این بیماری در ذهن شما ایجاد کنیم. اگر علت ایجاد این بیماری را درک کنید، آنگاه به اهمیت کاردرمانی و مداخلات آن در سندروم گیرافتادگی شانه بیش از پیش پی خواهید برد.
-
عضلات روتاتور کاف؛ بررسی آناتومیک روتاتور کاف
یکی از ساختارهایی که در سندروم گیرافتادگی شانه دچار گیرافتادگی و سایش میشود، تاندون عضلات روتاتور کاف (کلاهک گرداننده) است. ««روتاتور کاف اصطلاحی است که به تاندون چهار عضلهی سوپرااسپایناتوس، اینفرااسپایناتوس، ساب اسکاپولاریس و ترس ماژور اطلاق میشود.»» از اینرو این ماهیچهها کلاهک گرداننده خوانده میشوند که وظیفهی اصلی آنها چرخش استخوان بازو به سمت داخل و خارج است. در شکل بالا به خوبی میتوانید این عضلات و تاندون آنها را مشاهده کنید.
اگر به خوبی به تاندون عضله سوپرااسپایناتوس در شکل دقت کنید (محلی که عضله به استخوان بازو میچسبد)، متوجه میشوید که این تاندون از بالا توسط یک زائده استخوانی به نام آکرومیون و از پایین توسط استخوان بازو احاطه شده است. حرکات تکراری در مفصل شانه باعث میشود تا این تاندون بین دو ساختار استخوانی نام برده شده گیر کند و دچار سایش شود. به مرور زمان، این سایش باعث التهاب تاندون (تاندونیت) میشود و سندروم گیر افتادگی شانه بروز میکند. در ادامه با مداخلات کاردرمانی برای درمان سندروم گیرافتادگی شانه آشنا خواهید شد.
-
ساب آکرومیال چیست؟؛ بورسیت چیست؟
به زبان ساده بورس غشایی کیسه مانند است که محتوی مایهای لزج میباشد. این مایع لزج باعث میشود که اصطکاک بین دو سطح به حداقل میزان ممکن برسد. اگر این بورس به هر دلیلی دچار التهاب شود، بورسیت رخ میدهد. آکرومیون نیز یک زائده استخوانی ازاستخوان کتف است که فضای تحتانی آن فضای ساب آکرومیال نام دارد. بورس ساب آکرومیال را میتوانید در شکل بالا با رنگ آبی مشاهده کنید.
این بورس در بالای تاندون عضلهی سوپرااسپایناتوس و در زیر زائده آکرومیون استخوان کتف قرار دارد و از سایش تاندون عضله سوپرااسپایناتوس روی زائده آکرومیون جلوگیری میکند. گاهی نیز بورس ساب آکرومیال در اثر حرکات تکراری دچار التهاب میشود که به این حالت بورسیت ساب آکرومیال میگویند. بورسیت ساب آکرومیال نیز یکی دیگر از دلایل سندروم گیرافتادگی شانه است.
-
تاندونیت سربلندِ عضله بایسپس (دوسر بازو)؛ بررسی آناتومیک عضله بایسپس
عضله بایسپس یا دوسر بازویی، همان عضلهای است که در قسمت جلویی بازوی شما قرار دارد. همان طور که از نام این عضله پیداست، عضله بایسپس دارای دو سر بوده که یکی از این سرها نسبت به دیگری بلند تر است. گاهی التهاب تاندون سر بلند بایسپس موجب درد در ناحیه شانه و ایجاد سندروم گیرافتادگی شانه میشود. اگر به شکل بالا به دقت نگاه کنید، در قسمت سمت راست شکل، به خوبی تاندون عضله بایسپس را مشاهده میکنید.
این تاندون از یک ناودانی گذر میکند که intertubercular groove نام دارد و سپس به قسمتی از استخوان کتف میچسبد. همان طور که در شکل نیر پیداست، این تاندون نیز میتواند بین ساختارهای استخوانی مختلفی گیر کند و موجب التهاب تاندون ( تاندونیت) شود. التهاب تاندون بایسپس، دومین تاندونیت شایع در بدن انسان به شمار میرود.
عوامل ایجاد کننده سندروم گیرافتادگی شانه
حال با آگاهی مختصر از آناتومی ساختارهای مستعد گیرافتادگی در سندروم گیرافتادگی شانه، بهتر است به این موضوع بپردازیم که چه عواملی باعث ایجاد این سندروم و درد در ناحیه شانه میشوند. برای التهاب تاندون (تاندونیت) سوپرااسپایناتوس و سربلند بایسپس (دوسر بازو) میتوان عوامل متعددی در نظر گرفت، که در زیر به آنها اشاره میکنیم.
- ورزشهایی مانند شنا، والیبال و ورزشهای پرتابی
- افرادی که بازوی آنها بیش از 90 درجه خم شود ( به صورت تکراری)، مانند نقاش ساختمان
- کاهش فضای ساب آکرومیال به دلیل سفتی کپسول مفصلی
- اختلال در عملکرد هماهنگ ماهیچههای کمربند شانهای
- بی ثباتی مفصل شانه و شل بودن کپسول مفصلی
- پوسچر نامناسب و جلو آمدن شانهها ( شانه گرد)
- ضربه و ترومای وارد شده به ناحیه
- ساختار غیر طبیعب زائده آکرومیون
- سایر عوامل داخلی و خارجی
سندروم گیرافتادگی شانه در چه افرادی شایع تر است؟
همان طور که تا این قسمت از مقاله متوجه شدهاید، حرکات تکراری و بخصوص حرکاتی که در آنها دست به بالای سر میرود، یکی از اصلی ترین دلایل سندروم گیرافتادگی شانه به حساب میآید. لذا افراد با هر شغلی که نیاز است دست خود را در مدت زیادی از روز بالا نگه دارند، مستعد ابتلا به سندروم گیرافتادگی شانه (ایمپینجمنت) هستند.
یکی دیگر از عوامل، سن است. با بالا رفتن سن، احتمال بروز این بیماری نیز افزایش مییابد. ورزش کردن به صورت افراطی یا انجام حرکات نادرست در هنگام ورزش نیز میتواند افراد ورزش کار را در خطر ابتلا به این بیماری قرار دهد.
علائم سندروم گیرافتادگی شانه (ایمپینجمنت)
میدانیم که عوامل زیادی وجود دارد که میتواند درد در ناحیه شانه را به وجود بیاورد. سندروم گیرافتادگی شانه نیز یکی از این عوامل است. برای اینکه بدانید نوع درد و شدت درد در این بیماری چگونه است، بر آن شدیم تا علائم این بیماری را مورد بررسی قرا دهیم. همچنین این تشخیص افتراقی بین بورسیت و تاندونیت را نیز مورد بررسی قرار میدهیم. مهم ترین علائم سندروم گیرافتادگی شانه به شرح زیر است:
- درد در هنگام بالا بردن سر
- درد در هنگام دور گردن دست از کنار بدن به خصوص در دامنه میانی (60-120)
- درد واختلال در پوشیدن لباس
- حساسیت به لمس در ناحیه درگیری تاندون
تشخیص افتراقی بورسیت و تاندونیت
همان طور که اشاره شد، در سندروم گیرافتادگی شانه، سه ساختار مختلف میتواند دچار آسیب شود. اما لزوما هر سه ساختار با هم در گیر نمیشود. برای اینکه متوجه شویم که تاندونیت در روتاتور کاف (کلاهک گرداننده) رخ داده است و یا اینکه در در بورس ساب آکرومیال، باید به نکات زیر دقت کنید.
- در بورست، حتی زمانی که دست کنار بدن قرار دارد، درد در ناحیه شانه احساس میشود و با شروع حرکت بر شدت درد افزوده میگردد و در دامنه میانی به اوج خود میرسد، اما در تاندونیت یا التهاب تاندون روتاتور کاف، درد با شروع حرکت آغاز میشود.
- انجام تست فشار که توسط کاردرمانگر در بالین انجام میشود.
- در بورسیت درد در قسمت خارجی بازو است اما در تاندونیت درد بر توبروزیته بزرگ استخاون بازو احساس میشود.
تستهای بالینی برای تشخیص سندروم گیرافتادگی شانه
پزشک متخصص برای تشخیص بیماری سندروم گیرافتادگی شانه (ایمپینجمنت) ممکن است تستهای بالینی مختلفی را انجام دهد. این تستها توسط کاردرمانگر در کلینیک نیز میتواند انجام بگیرد. انجام این تستها این امکان را برای درمانگر پدید میآورد که بیماری سندروم گیرافتادگی شانه را از سایر بیماریها تشخیص دهد و درمان را هدفمند پیش ببرد.
-
تست Neer
برای انجام این تست بهتر است بیمار روی یک صندلی بنشیند، در حالی که آرنج او صاف باشد و کف دست او به سمت جلو باشد. سپس درمانگر میگوید که با حفظ حالت دست، 60 درجه دستت را بالا بیاور (فلکشن قدامی شانه). سپس درمانگر نیرویی در جهت پایین بردن دست اعمال میکند و از بیمار میخواهد که مقاومت کند. در صورتی که بیمار در ناحیه بایسیپیتال گرو ( قسمتی از بازو است) احساس درد کند، تست مثبت تلقی میشود.
-
تست Yergaso
فرد بیمار باید روی صندلی بنشیند و درحالی که بازو در کنار بدنش باشد و آرنج او 90 درجه خم و کف دست او رو به زمین باشد. درمانگر از بیمار میخواهد در حالی که بازوی خود به خارج میچرخاند، کف دستش را نیز به سمت سقف متمایل کند. درمانگر به متامیل کردن کف دست به سمت سقف مقاومت میدهد. وجود درد در ناودان بایسیپیتال نشانه تاندونیت عضله دوسر بازو است.
تمرینات کاردرمانی در سندروم گیرافتادگی شانه (ایمپینجمنت)
همان طور که مطالعه کردید، سندروم گیرافتادگی شانه شامل گیر کردن سه عنصر مختلف است. بسته به این که کدام یک از این عناصر درگیر و بیماری در چه مرحلهای باشد، کاردرمانگر اقدامات درمانی مختلفی را تحت دستور کار خود قرار میدهد.
-
تمرینات کاردرمانی در تاندونیت سوپرااسپایناتوس؛ ایمپینجمنت تاندون کلاهک گرداننده
بسته به اینکه بیماری در مرحله حاد یا مزمن باشد، مداخلات و تمرینهای کاردرمانی نیز متفاوت خواهد بود. تشخیص حاد یا مزمن بودن بیماری با توجه به درد و دیگر نشانههای بیماری بر عهده درمانگر خواهد بود.
-
-
تمرینات در مرحله حاد
-
- کنترل درد با استفاده از یخ
- استفاده از اسلینگ برای برداشتن فشار از روی تاندون
- آموزش انجام فعالیت ها برای جلوگیری از گیرافتادگی مکرر
- تمرینات پاندولی برای حفظ دامنه حرکتی و جلو گیری از شانه یخ زده
- گرید 1 و 2 موبیلیزاسیون
-
-
تمرینات در مرحله مزمن
-
- کشیدن عضله سوپرااسپایناتوس تا نقطه درد
- کشیدن کپسول مفصلی خلفی
- ماساژ فریکشن عرضی تا نقطه درد و در نزدیکی توبروزیته بزرگ هومروس
- تقویت عضله، ابتدا به صورت اکسنتریک، کانسنتریک و سپس ایزومتریک
- استفاده از الگوهای PNF که شامل ابداکشن و روتیشن خارجی و داخلی است
-
تمرینات کاردرمانی در بورسیت ساب آکرومیال؛ ایمپینجمنت ساب آکرومیال
برای بورسیت ساب آکرومیال نیز کاردرمانی اقدامات مربوط را انجام می دهد. این اقدامات شامل موارد زیر است:
- عدم استفاده از اسلینگ
- ماساژ فریکشن عرضی
- آموزش فعالیت های روزمره
-
تمرینات کاردرمانی در تاندونیت سربلند بایسپس؛ ایمپنجمنت سر بلند بایسپس
اقدامات کاردرمانی در این بیماری، دقیقا مانند اقدامات گیر افتادگی شانه در تاندون عضله سوپرااسپایناتوس است. با این تفاوت که بهترین روش برای تقویت عضله دو سر بازو این است که باید بیمار دست خود را از جلو تا 90 درجه بالا بیاورد، طوری که آرنج صاف باشد و کف دست رو به پایین، آنگاه درمانگر وزنهای به دست بیمار میدهد و از او میخواهد که به آرامی وزنه را پایین بیاورد.
برای سختتر کردن تمرین، در وضعیت شروع، کاردرمانگر از بیمار میخواهد که کف دستش به سمت سقف باشد.
تمرینات برای درمان سندروم گیرافتادگی شانه در خانه
هر چند فردی که چار بیماری سندروم گیر افتادگی شانه شده باشد، برای درمان خود به کاردرمانی نیاز دارد، نباید از تمرین در خانه نیز غافل شود. اما سوال اینجاست که از چه تمرینی باید استفاده کند. به منظور رفع این معضل، تیم متخصص ما بروشوری تهیه کرده است که در آن تمرینات برای درمان سندروم گیرافتادگی شانه گنجانده شده است. شما می توانید این بروشور را دانلود کنید و در خانه تمرینات را انجام دهید.
رهایی از درد شانه؛ کاردرمانی و کاردرمانگر برای شما چه میکنند؟
سندروم گیر افتادگی شانه یا ایمپینجمنت تنها یکی از بیماریهایی است که باعث درد در ناحیه شانه میشود. برای تشخیص علت درد بهتر است که حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید و علت اصلی درد را متوجه شوید. در صورتی که علت درد سندروم گیرافتادگی شانه تشخیص داده شد، آنگاه میتوانید که از خدمات کاردرمانی استفاده کنید و مشکلتان را برطرف سازید.
