آرتروز مفصلی چیست؟ | درمان قطعی آرتروز و دردهای مفصلی

آرتروز یا استئوآرتریت (Osteoarthritis) شایع‌ترین نوع بیماری آرتریت است. آرتریت گروه گسترده‌ای از اختلالات را در بر می‌گیرد که باعث التهاب و درد در مفاصل می‌شود. آرتریت انواع مختلفی دارد و افراد در هر سنی را ممکن است تحت تاثیر قرار دهد. آرتروز (استئوآرتریت) و آرتریت روماتوئید شایع‌ترین نوع آرتریت هستند. به طور کلی اهداف اصلی درمان بیماری‌های متبط با آرتریت از جمله درمان آرتروز (استئوآرتریت مفاصل)، کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی است.

آرتروز مفصلی چیست؟ استئوآرتریت به چه معناست؟

شایع‌ترین نوع آرتریت، آرتروز یا استئوآرتریت ناشی از آسیب یا تجزیه غضروف مفصل بین استخوان‌ها است. غضروف بافتی لغزنده است که انتهای استخوان‌ها را می‌پوشاند و به حرکت مفاصل کمک می‌کند. با گذشت زمان غضروف شما می‌تواند آسیب دیده یا تخریب شود و حتی ممکن است به طور کامل از بین برود. تخریب غضروف منجر به تماس و ساییدگی استخوان با استخوان در مفاصل شده و علائمی از جمله درد ، سفتی و گاهی تورم را ایجاد می‌کند.

در موارد شدید از بین رفتن غضروف می تواند منجر به تغییر شکل و بدشکلی مفاصل شود. آرتروز می تواند هر مفصلی از بدن را تحت تأثیر قرار دهد؛ با این حال مفاصل دست، گردن، زانو و لگن شایع‌ترین مفاصلی از بدن هستند که ممکن است درگیر شوند.

علائم آرتروز و دردهای مفصلی چیست؟

به طور کلی درد و سفتی مفاصل اولین علائم آرتروز به شمار می‌روند. شدت علائم آرتروز و دردهای مفصلی از فردی به فرد دیگر و با توجه به اینکه کدام مفاصل آسیب دیده‌اند، بسیار متفاوت است. برای برخی از افراد، علائم ممکن است خفیف باشد؛ درحالی که سایر افراد ممکن است مشکلات مداوم و شدیدتری را تجربه کنند که انجام فعالیت‌های روزمره را دشوار می‌کند. در ادامه به بررسی شایع‌ترین علائم آرتروز و دردهای مفصلی می‌پردازیم. اگر علائم مداوم آرتروز دارید، بهتر است برای تشخیص قطعی و شروع درمان به پزشک مراجعه کنید.

 آرتروز مفاصل تحمل کننده وزن مانند زانو و لگن می‌تواند راه رفتن یا نشستن را دشوار کند. در برخی موارد، مفاصل ممکن است به تدریج تراز و شکل خود را از دست بدهند.

• یکی از اولین علائم آرتروز صدای ترق و تروق یا صدای ساییده شدن هنگام حرکت دادن مفاصل آسیب دیده است.
• از علائم شایع آرتروز و دردهای مفصلی، کاهش دامنه حرکتی در مفاصل آسیب دیده و محدودیت حرکت است.

یکی از شایع‌ترین و اولین علائم آرتروز درد مفاصل است. این درد ممکن است در آغاز خفیف باشد، ولی می‌تواند به قدری شدید گردد که زندگی بیمار را دچار اختلال کند. حتی در برخی اوقات درد ممکن است در خواب نیز اختلال ایجاد کند. درد ناشی از آرتروز معمولا با فعالیت بدتر می‌شود.

• سفتی مفصل و کاهش انعطاف پذیری در مفاصل آسیب دیده از دیگر علائم آرتروز به شمار می‌روند. سفتی مفاصل در آرتروز یا استئوآرتریت برخلاف بیماری آرتریت روماتوئید معمولا در صبح‌ها کمتر است
• التهاب در داخل و اطراف مفاصل ممکن است مشاهده شود. همچنین حساسیت به لمس مفاصل آسیب دیده نیز می‌تواند وجود داشته باشد.
• عملکرد نامناسب مفاصل ممکن است منجر به ضعف و تحلیل عضلانی نیز شود. همچنین با پیشرفت بیماری ممکن است زوائد استخوانی تشکیل شوند که در تصویر رادیوگرافی مشاهده می‌شوند.

علل ابتلا به آرتروز؛ علت اصلی ابتلا به آرتروز چیست؟

علت آرتروز به طور دقیق مشخص نیست. مفاصل بدن در معرض آسیب دائمی قرار دارند و این احتمال آسیب با توجه به عواملی بیشتر می‌شود.  تصور می‌شود چندین عامل مهم وجود دارد که احتمال ابتلا به آرتروز را افزایش می‌دهد. در ادامه به بررسی شایع‌ترین عوامل خطری که ممکن است از علل ابتلا به آرتروز باشند، می‌پردازیم.

• آسیب به مفاصل یا استفاده بیش از حد، مانند حرکات تکراری خم شدن زانو و فشار مکرر روی مفصل، می‌تواند به مفصل آسیب برساند و خطر  ابتلا به آرتروز و دردهای مفصلی را در آن مفصل افزایش دهد.
• احتمال ابتلا به آرتروز و دردهای مفصلی با افزایش سن افزایش می‌یابد. آرتروز و دردهای مفصلی اغلب در افرادی در اواسط 40 سال یا بالاتر ایجاد می‌شود.

جنسیت نیز ممکن است از دیگر علل ابتلا به آرتروز محسوب شود. زنان بیشتر از مردان به خصوص پس از 50 سالگی در معرض ابتلا به آرتروز و دردهای مفصلی هستند.

• در افرادی که اضافه وزن دارند فشار بیشتری بر مفاصل، به ویژه مفاصل تحمل کننده وزن مانند لگن و زانو وارد می‌شود و احتمال ابتلا به آرتروز را افزایش می‌دهد.

به نظر می‌رسد که ژنتیک و سابقه خانوادگی نیز می‌تواند علت آرتروز باشد. افرادی که اعضای خانواده آنها مبتلا به آرتروز یا سایر انواع آرتریت هستند بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز و دردهای مفصلی قرار دارند.

• آرتروز می‌تواند به شکل بیماری ثانویه، در مفاصل آسیب دیده توسط یک بیماری قبلی یا موجود، مانند آرتریت روماتوئید یا لوپوس نیز رخ دهد.

درمان آرتروز یا استئوآرتریت مفاصل؛ آرتروز چگونه درمان می‌شود؟

اگرچه به نظر می‌رسد درمان قطعی آرتروز جود ندارد، با این حال روش‌های درمانی زیادی وجود دارد که می‌تواند به کاهش سرعت پیشرفت بیماری و به حداقل رساندن علائم کمک کند. به طور کلی درمان آرتروز (استئوآرتریت مفاصل) شامل تغییر سبک زندگی، داروها و توانبخشی است. در ادامه به بررسی روش‌های درمان آرتروز (استئوآرتریت مفاصل) می‌پردازیم.

دارو درمانی

خوشبختانه امروزه دارو‌های زیادی برای درمان آرتروز (استئوآرتریت مفاصل) وجود دارد. معمولا دارو‌های آرتروز با هدف کنترل التهاب مفاصل و کند شدن سیر پیشرفت بیماری تجویز می‌شوند. پزشک ممکن است داروهای مسکن برای کنترل درد نیز تجویز کند. در صورت پیشرفت بیماری و موثر نبودن سایر گزینه‌های درمان ممکن است جراحی صورت گیرد.

تغییر سبک زندگی

پیشگیری یا درمان آرتروز به طور کلی امکان پذیر نیست. با این حال، سبک زندگی سالم ممکن است شدت علائم این بیماری را کاهش داده و از پیشرفت سریع آن جلوگیری کند. اگرچه بسیاری از افراد مبتلا به آرتروز تصور می‌کنند که فعالیت بدنی برای آن‌ها مضر است، اما ورزش و فعالیت مناسب می‌تواند منجر به بهبود علائم شده و حتی درد را تا حدی کاهش دهد. آسیب‌های مفصلی می‌تواند باعث آرتروز یا تشدید آن شود.

فعالیت‌هایی که فشار کمتری روی مفاصل وارد می‌کنند، مانند شنا و دوچرخه سواری به مبتلایان به آرتروز یا دردهای مفصلی توصیه می‌شود. همچنین بهتر است این افراد از ورزش‌هایی از جمله دویدن و وزنه زدن که فشار وارد شده بر مفاصل زیاد است، اجتناب کنند. اضافه وزن، فشار روی مفاصل به خصوص مفاصل تحمل کننده وزن مانند زانو را افزایش می‌دهد که منجر به تشدید علائم آرتروز می‌شود. کاهش وزن به کاهش احتمال ابتلا به این بیماری، کاهش شدت علائم و بهبود کیفیت زندگی، کمک می‌کند.

درمان توانبخشی در آرتروز مفصلی چگونه انجام می‎‌شود؟

توانبخشی از جمله کاردرمانی و فیزیوتراپی ممکن است بسیار موثر واقع شود. کاردرمانی با استفاده از رویکردهای درمانی گوناگون به بیمار مبتلا به آرتروز آموزش می‌دهد تا با وجود علائم بیماری، فعالیت‌های روزمره را با بالاترین کیفیت ممکن انجام دهد. برای مثال یک تایپیست را در نظر بگیرید که دچار آرتروز مفاصل انگشتان دست شده است.

در این مثال کاردرمانی با آموزش وضعیت بدنی مناسب و به حداقل رساندن حرکات تکراری شرایطی را برای فرد ایجاد می‌کند که فرد بتواند تایپ کردن را انجام دهد و حداقل علائم ممکن را تجربه کند. همچنین کاردرمانگر می‌تواند وسایل کمکی به خصوصی برای این فرد طراحی و تجویز کند تا کارش را با سهولت بیشتری انجام دهد. کاردرمانی با استفاده از روش‌های درمانی گوناگون از جمله استفاده از مدالیته‌های درمانی می‌تواند به کاهش شدت علائمی به خصوص درد نیز کمک کند.

آرتروز و دردهای مفصلی بیماری بسیار شایعی است که می‌تواند افراد با جنسیت و سنین مختلف را درگیر کند. اگرچه یک بیماری طولانی مدت به شمار می‌رود و درمان قطعی آرتروز به نظر امکان پذیر نیست اما لزوماً بدتر نشده و با درمان مناسب گاهی اوقات می‌تواند به تدریج بهبود یابد. درمان توانبخشی از جمله کاردرمانی نیز در مواردی که آرتروز و دردهای مفصلی منجر به اختلال عملکرد می‌شوند، بسیار موثر واقع می‌شود.