درمان عدم تعادل در ام اس | 10 تمرین کاردرمانی برای درمان عدم تعادل در ام اس
عدم تعادل در ام اس و افتادنهای مکرر یکی از شکایات اصلی بیماران مبتلا است. به دلیل ایجاد پلاک در هستههای قاعدهای مغز و همچنین مخچه، تعادل بیمار مبتلا به ام اس
فاطمه سیفی
مناسفانه امروزه به دلیل سبک زندگی نامناسب و تجربه موقعیتهای پر استرس، آمار مبتلایان به ام اس، افزایش یافته است. همیشه گفته میشود پیشگیری بهتر از درمان است. تغییر سبک زندگی و مدیریت استرس از جمله مهم ترین راهکارهای جلوگیری از ابتلا به ام اس است. اما در صورتی که فردی به این بیماری دچار شود باید بلافاصله پس از دیدن علائم برای ارزیابی و تشخیص دقیق به پزشک مراجعه کند. درمانهای دارویی و کاردرمانی از جمله مهم ترین اقدامات برای درمان عدم تعادل در ام اس است.
کاردرمانی با جلوگیری از کوتاهی عضلات، افزایش قدرت عضلانی و افزایش تعادل و هماهنگی حرکتی، نقش پررنگی در افزایش کیفیت زندگی افراد مبتلا به ام اس ایفا میکند.
اختلالات عدم تعادل در ام اس
اختلالات تعادل در اکثر بیماران ام اس دیده میشود. در بیمارانی که هستههای قاعدهای و مخچه درگیر باشد، ضعف تعادل بیشتر دیده میشود. کاهش قدرت عضلانی، کوتاهی عضلات و عدم هماهنگی حرکتی از دیگر علائمی هستند که بمرور برای این بیماران اتفاق میافتد. شدت این اختلالات در افراد مبتلا به ام اس گاهی انقدر زیاد است که فرد توانایی دویدن و حتی راه رفتن عادی را از دست میدهد. چنانچه درمان به موقع شروع شود و بلافاصله پس از تشخیص بیماری کاردرمانی انجام گیرد، علائم بیماری کمرنگ تر خواهد شد.
10 تمرین کاردرمانی برای درمان عدم تعادل در ام اس
کاردرمانی بیماران ام اس با معرفی چند تمرین اساسی و موثر برای درمان عدم تعادل در ام اس، نقش موثری در درمان اختلالات تعادلی این بیماران دارد. بسیاری از این تمرینات به واسطه یک کاردرمانگر به بیمار آموزش داده میشود تا در یک فضای امن در خانه، آنها را انجام دهد. برخی دیگر از تمرینات در فضای کلینیک و در حضور کاردرمانگر و با تجهیزات کلینیک باید انجام شود. به هر حال، این تمرینات باید متناسب با عملکرد و توانایی مراجع طراحی شود و ممکن است تمرینات یک بیمار با دیگری متفاوت باشد!
گردو شکستن راه بروید
در راه رفتن گردو شکسته، با کاهش سطح اتکا و نزدیک کردن پاها به یکدیگر، واکنشهای حفاظتی-تعادلی تحریک میشود و کم کم منجر به بهبودی تعادل در بیمار میشود. در صورتی که بیمار در ابتدا توانایی این نوع راه رفتن را ندارد؛ در یک مسیر خطی راه برود و هر جلسه سعی کند پاها را به یکدیگر نزدیکتر کند.
با چشم بسته راه بروید
در یک محیط ایمن، با چشم بسته راه بروید. میتوانید با فیدبک کلامی یک فرد راهنما این کار را انجام دهید. برای رسیدن به تعادل، اگر مسیر را نمیتوانید یک جا با چشم بسته راه بروید، میتوانید در ابتدا یک متر راه بروید و سپس چشمانتان را باز و به همین صورت ادامه دهید.
عقب عقب راه بروید
با توجه به سطح تعادل بیمار، عقب عقب راه رفتن میتواند از ساده به پیچیده انجام شود. اگر سطح تعادل بسیار ضعیف است میتوانید در کلینیک کاردرمانی جلوی یک آینه قدی عقب عقب راه بروید. در صورتی که تعادل در سطوح بالاتری قرار دارد میتوانید بدون کمک گرفتن از آینه راه بروید وحتی عقب عقب به صورت گردو شکسته و یا حتی با چشم بسته نیز راه بروید!
تمرینات ساعت را انجام دهید!
منظور از تمرینات ساعت این است که بیمار خود را در مرکز یک ساعت متصور میشود. حال با دستورات درمانگر پای خود را باید روی هر عددی که درمانگر میگوید قرار دهد. قرار دادن پای چپ در نیمه راست و بالعکس، از سخت ترین وضعیتهای تعادلی است. برای مثال کاردرمانگر از بیمار میخواهد پای راست خود را روی عدد 10 یا 7 قرار دهد.
حرکت پاشنه به پنجه را انجام دهید
یکی از حرکات بسیار موثر برای درمان عدم تعادل در ام اس و تحریک واکنشهای حفاظتی تعادلی، حرکت پاشنه به پنجه است. در واقع در این حرکت هم سطح اتکا کاهش میابد هم مرکز ثقل بدن جابه جا میشود. برای انجام آن باید پشت به یک دیوار بایستید بدون اینکه به دیوار تکیه دهید. حالا سعی کنید بصورت دو طرفه روی پنجه بروید و سپس روی پاشنه پای خود بایستید. برای سخت تر کردن این تمرین میتوانید بیشتر از یک ثانیه روی پنجه یا پاشنه بمانید.
ایستادن روی یک پا را تکرار کنید
یکی از تمرینات معروف برای افزایش تعادل اندام تحتانی، ایستادن روی یک پا است. سعی کنید اگر تعادتان ضعیف است به مدت یک ثانیه روی پای راست و سپس یک ثانیه روی پای چپ بایستید. این تمرین را میتوانید در خانه نیز انجام دهید. برای اینکه به تعادل بیشتری برسید میتوانید مدت زمان بیشتری روی هر پا بایستید. برای مثال بر اساس توانایی خود میتوانید 3، 5 و یا حتی 10 ثانیه روی یک پا بایستید و سپس حرکت را به پای دیگر منتقل کنید.
روی مت یا تشک راه بروید
با راه رفتن روی یک سطح ناهموار و ناصاف، همانند سایر تمرینات دیگر واکنشهای حفاظتی و تعادلی درگیر میشوند و این حرکت منجر به پیشرفت تعادل بیماران ام اس میشود. میتوانید با اشکال مختلفی این حرکت را انجام دهید. برای مثال به صورت گردو شکسته، عقب عقب یا با چشم بسته نیز میتوانید روی مت راه بروید و شاهد پیشرفت زیادی در تعادل خود باشید.
تمرینات تیلت برد را انجام دهید
در کلینیکهای کاردرمانی یکی از وسایل پر کاربرد تیلیت برد است که برای درمان عدم تعادل در ام اس، برای وزن اندازی، و افزایش تعادل مورد استفاده قرار میگیرد. پاها را به هم بچسبانید و با چشم باز با تحریکاتی که کاردرمانگر به تیلیت برد وارد میکند، خود را نگه دارید. میتوانید وضعیتهای مختلفی را امتحان کنید. برای مثال روی تیلت برد قرار بگیرید و یک پا را جلو و یک پا را عقب بگذارید. روی تیلت برد بچرخیدو یا بشینید و بلند شوید!
گرفتن و پرتاب کردن توپ
گرفتن و پرتاب کردن توپ برای درمانگر یا مراقب، یکی از تمریناتی است برای افزایش هماهنگی حرکتی و برنامه ریزی حرکتی شما بسیار مفید خواهد بود. با وجود اینکه تمرین سادهای است اما با جا به جایی مرکز ثقل شما و هماهنگی حرکات دست و پا و تنه، شما را برای گرفتن توپ و قرار گیری در یک موقعیت متعادل، وا میدارد.
قیچی راه رفتن را امتحان کنید
راه رفتن بشکل قیچی یکی دیگر از تمرینات تعادلی است که با صلاحدید کاردرمانگر و بر اساس توانمندی بیمار ام اس، اجرا میشود. توجه اشته باشید که تمرینات حتما باید متناسب با سطح بیمار طراحی شود تا دستیابی به آن بسیار سخت نباشد و بیمار احساس ناکافی بودن و کاهش اعتماد بنفس را تجربه نکند. همچنین تمرین قیچی راه رفتن میتواند با چشم بسته نیز، در سطوح بالاتر ایجاد تعادل، انجام شود.
نگرانی از نداشتن تعادل کافی برای حضور در فروشگاهها، مهمانیها، پارک و ... از مواردی است که بیماران ام اس را از حضور در اجتماع دور کردهاست. بمرور با پیشرفت بیماری و عدم اقدام جهت درمان، اختلالاتروانشناختی بخصوص افسردگی و اضطراب در این بیماران دیده میشود. پیشنهاد کاردرمانی، بعنوان یکی از رشتههای توانبخشی مراجعه زودهنگام و منظم برای جلوگیری از این ناتوانیها است. کاردرمانی کمک میکند شما در کنار بیماری با رضایت بیشتری به زندگی خود ادامه دهید.
