ماساژ درمانی چیست؟ | صفر تا صد ماساژ سوئدی و فواید آن

قبل از اینکه تعریفی از ماساژ درمانی ارائه دهیم، بهتر است تا ریشه کلمه ماساژ را مورد بررسی قرار دهیم. ریشه واژه ماساژ، به زبان فرانسوی برمی‌گردد. ماساژ به معنی ورز دادن یا مشت‌و‌مال (friction of kneading) است. برخی از افراد نیز معتقد هستند که واژه ماساژ یک ریشه عربی دارد و از واژه Massa به معنی لمس کردن اقتباس شده است. در یک نظریه دیگر، برخی از زبان شناسان معتقد هستند که ریشه واژه ماساژ از واژه لاتین Amasser به معنی ورز دادن گرفته شده است.

بنابراین می‌توانیم این نتیجه کلی را بگیریم که ماساژ از دیرباز در بین ملت‌ها و زبان‌های مختلف وجود داشته است. ماساژ درمانی، تکنیک استفاده از لمس بر روی ساختارهای بافت نرم در بدن انسان است. به بیان ساده تر، ماساژ درمانی به معنی لمس ساختارهایی چون پوست، عضله، تاندون، لیگامان و فاشیا سطحی و عمقی است.

تاریخچه ماساژ درمانی؛ از ابتدا تا به امروز

شاید برای شما جالب باشد که بدانید، ماساژ درمانی تاریخچه غنی و کاملی دارد و از دیر باز مورد استفاده قرار می‌گرفته است. تحقیقات نشان داده است که اولین استفاده از ماساژ درمانی به 3000 سال قبل از میلا مسیح، در هند بازمی‌گردد. ماساژ درمانی در طب آیورودا (Ayurveda) که به معنی سلامت زندگی است، توسط هندوها مورد استفاده قرار می‌گرفت. آنان معتقد بودند که بیماری زمانی ایجاد می‌شود که تعادل، بین بدن انسان و محیط اطراف به‌هم بخورد. بنابراین با استفاده از ماساژ درمانی سعی می‌کردند تا این تعادل را برقرار کنند.

سپس با گذشت زمان و تعامل بین ملل مختلف، ماساژ درمانی به چین و کشورهای جنوب شرقی آسیا نیز رسید. رفته رفته، ماساژ درمانی به طور گسترده در بین اقوام و ملل گوناگون مورد استفاده قرار می‌گرفت، به طوری که آثاری از ماساژ درمانی در نقاشی‌های مصری یافت می‌شود. آنان با استفاده از ماساژِ نقاط خاصی از دست و پا، در صدد ایجاد آرامش برای انسان بودند. شاید همین زمان را بتوان شروع ماساژهای ریلکسی و آرامش‌بخش در نظر گرفت.

ماساژ درمانی در حدود قرن 17، هم زمان با پیشرفت علم داروشناسی و پزشکی، اندکی کم رنگ شد؛ تا اینکه دیگر بار در اوایل قرن نوزدهم، پزشک، ژیمیناست و معلم سوئدی؛ پر هنریک لینگ (Per Henrik Ling)، روشی را برای رهایی از درد مزمن ابداع کرد که امروزه به نام “ماساژ درمانی سوئدی” معروف است. امروزه طبقه بندی‌های مختلفی از شیوه‌های درمانی ماساژ در اختیار است که افراد مختلفی، از جمله کاردرمانگران از آن بهره می‌گیرند.

انواع روش‌های ماساژ درمانی

امروزه پنج روش مختلف برای ماساژ درمانی در نظر گرفته می‌شود. در واقع این پنج روش، توسط ماساژور هلندی، یوهان جورج مزگر (Johan George Mezger)، با استناد به یافته‌های هنریک لینگ پی‌ریزی شد. هر کدام از این روش‌ها، از یک اصول کلی پیروی می‌کنند و روش‌های مختلفی برای اجرای هر کدام وجود دارد. برای اینکه فرد ماساژور بتواند این روش‌ها را به درستی پیاده کند، همان طور که پیشتر نیز ذکر کردیم، نیاز است تا با دانش آناتومی آشنایی داشته باشد. در ادامه چهار روش مختلف ماساژ درمانی را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

• ماساژ Effleurage

ماساژ افلوراژ، یکی از چهار روشی است که در ماساژ سوئدی استفاده می‌شود. برای انجام این روش، ماساژور باید دست خود را همواره روی بدن فرد قرار دهد و با اعمال فشار روی پوست فرد، دست خود را در جهت بازگشت مایع لنفی به گره‌های لنفی حرکت دهد. سپس بدون اینکه دستش را از روی پوست فرد بلند کند، بدون اعمال هیچ فشاری همان مسیر را برمی‌گردد.

بنابراین دونکته در انجام ماساژ افلوراژ ضروری است. اول اینکه ماساژور باید به خوبی به آناتومی گره‌ها و رگ‌های لنفی مسلط باشد و دوم اینکه حرکت را به صورت رفت و برگشتی انجام دهد. این نوع از ماساژ در شکل‌های مختلفی انجام می‌شود.

در واقع افلوراژ را می‌توان به صورت یک روش کلی در نظر گرفت که برای اجرای آن، شیوه‌های مختلفی وجود دارد.هر کدام از این روش‌های اجرایی افلوراژ، در ناحیه خاصی از بدن اجرا می‌شود. بنابراین دلیل تخصصی بودن ماساژ درمانی بهتر قابل درک خواهد بود. تعدادی از این شیوه‌های ماساژ به شرح زیر است:

• • ماساژ T شکل
  • ماشاژ V شکل
  • ماساژ 8 شکل
  • Fan
  • Ironing

• ماساژ Petrissage

ماساژ پتریساژ، یکی دیگر ازپنج روشی است که در ماساژ سوئدی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش که به شیوه‌های مختلفی اجرا می‌شود؛ با فشردن پوست و یا بلند کردن آن، ماساژور سعی می‌کند تا بافت نرم بیمار را بچلاند. این شیوه ماساژ بیشتر برای عضلات دوکی فرم مورد استفاده قرار می‌گیرد. تعدادی از شیوه‌های این نوع ماساژ به شرح زیر است:

• • Kneading
  • Picking up
  • Wrining
  • Skin rolling

• ماساژ Tapemotement

در این روش، ماساژور با کناره دست، قوس کف دست و یا نوک انگاشتان، به بدن بیمار ضربه می‌زند؛ دقیقا مانند ضرباتی که در هنگام نواختن تمبک استفاده می‌شود. اینکه از این روش در کدام قسمت بدن استفاده شود و شدت ضربات چگونه باشد، بستگی به عوامل مختلفی دارد که یک ماساژور حرفه‌ای آن را تعیین می‌کند. این شیوه از ماساژ سوئدی نیز به روش‌های مختلفی اجرا می‌شود که مهم‌ترین آن ها به شرح زیر است:

• • Hacking
  • Cupping or clapping
  • Beating
  • Pounding
  • Slapping
  • Tapping

• ماساژ Friction

در ماساژ فریکشن، ماساژور سعی دارد تا دو بافت نرم را نسبت به یک دیگر بلغزاند. در بدن ما، بافت‌هایی مانند لیگامان، عضله، اعصاب و تاندون جز بافت نرم هستند. گاهی این بافت‌ها در اثر جراحت به یک دیگر می‌چسبند و عملکرد طبیعی خود را از دست می‌دهند. در این هنگام با ماساژ فریکشن، ماساژور سعی می‌کند تا چسبندگی‌های موجود را از یک دیگر جدا کند. ماساژ فریکشن نیزبه صورت خطی و چرخشی قابل اجرا است.

• ماساژ Vibration

در این روش ماساژور سعی می‌کند تا با حرکات لرزشی‌ای که به کمک کف دست و یا نوک انگشتان انجام می‌دهد، شیوه درمانی خود را پیاده کند. اینکه میزان و مدت زمان این ماساژ چقدر باشد و در کدام قسمت از بدن اعمال شود، به عوامل مختلفی بستگی دارد. این روش نیز به شیوه‌های مختلفی اجرا می‌شود که به شرح زیر است:

• Vibrations
• Shaking
• Jostling
• Rocking

فواید ماساژ درمانی چیست؟

اگر مقاله ما را به خوبی مطالعه کرده باشید؛ قطعا نسبت به تاریخچه غنی ماساژ درمانی نیز واقف شده‌اید. شاید تاریخچه غنی ماساژ، خود دلیلی بر فواید بی‌شمار آن باشد. اما در این چند سطر قرار است فواید علمی این نوع ماساژ را به شما معرفی کنیم تا شما با آگاهی نسبت به این فواید، بتوانید از این شیوه درمانی نهایت بهره را ببرید. مهم‌ترین تاثیرات ماساژ درمانی به شرح زیر است:

• تسکین درد
• بهبود عملکرد سیستم اسکلتی-عضلانی
• ایجاد آرامش
• بهبود کیفیت خواب
• افزایش سطح هوشیاری
• بهبود عملکرد سیستم ایمنی
• کنترل فشار خون
• رفع کوتاهی عضلات
• سردردهایی که منشا آن گیرافتادگی اعصاب است
• ریکاوری بعد از دوره‌های بیماری

مضرات استفاده از ماساژ؛ ماساژ در چه افرادی ممنوع است

ماساژ درمانی شیوه‌ای است که بسیاری از افراد می‌تواند از آن سود ببرند. اما گاهی، برخی از افراد شرایطی دارند که استفاده از تکنیک‌های ماساژ، نه تنها کمکی به آن ها نمی‌کند، بلکه امکان دارد تا شرایط را برای آن‌ها سخت‌تر کند. به بیان دیگر، اگر ماساژ درمانی برای افراد نیازمندِ این شیوه استفاده شود، هیچ ضرری ندارد.

اما استفاده از اینگونه تکنیک‌ها در افرادی که ممنوعیت استفاده از ماساژ درمانی دارند، می‌تواند خسارت‌های جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. همین امر باعث شده است تا ماساژ درمانی به صورت یک علم و تکنیک مورد استفاده قرار بگیرد و هر فردی صلاحیت اجرای آن را نداشته باشد. در ادامه چند مورد از ممنوعیت استفاده از ماساژ را برای شما لیست کرده‌ایم:

1. در افرادی که دمای بدن آن‌ها بیش از 38 درجه باشد.
2. وجود التهاب مزمن در تاندون، رگ و سایر قسمت‌های بافت نرم
3. در افرادی که بیماری مسری دارند.
4. افراد با بیماری‌های پوستی
5. افراد با پوکی استخوان
6. افرادی که تا چهار ماه پیش دچار شکستگی شده‌اند
7. و بسیاری از شرایط دیگر که ماساژور قبل از اقدام، درباره آن‌ها سوال می کند.

جلسات ماساژ درمانی به چه شکل است؟

گاهی افراد نیاز دارند تا جلسات زیادی را صرف ماساژ درمانی کنند. برای همین در این چند سطر درباره جلسات ماساژ درمانی به شما مطالبی را ارائه خواهیم کرد. گاهی ماساژ درمانی به عنوان بخشی از جلسات کاردرمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. یعنی درمانگر بخشی از مداخلات خود را صرف انجام ماساژ می‌کند. مانند انجام ماساژهای فریکشن در چسبندگی تاندون‌های دست.

اما گاهی نیاز است تا فرد فقط مداخلات ماساژ درمانی دریافت کند. در این صورت، ابتدا ارزیابی‌ها لازم انجام می‌شود و شرایط بیمار به طور کلی سنجیده می‌شود. سپس اهداف درمانی و نوع ماساژ مورد استفاده تعیین می‌گردد. آنگاه درمانگر پوزیشن‌های مختلفی را که نیاز است به بیمار می‌دهد و تکنیک‌های ماساژ را پیاده می‌کند. گاهی برای دریافت ماساژ، فرد روی یک صندلی می‌نشیند و گاهی نیز نیاز است تا روی تخت ماساژ دراز بکشد.

جلسات ماساژ درمانی چقدر طول می‌کشد؟

اینکه مدت زمان ماساژ چقدر باشد، به عوامل مختلفی بستگی دارد. اینکه هدف از ماساژ درمانی چه باشد، تاثیر زیادی بر مدت زمان جلسه دارد. همان طور که پیشتر ذکر شد، گاهی یک جلسه درمانی به طور کامل به ماساژ اختصاص می‌یابد و گاهی نیز ماساژ تنها بخشی از جلسه درمانی را پوشش می‌دهد. اما به طور معمول جلسات ماساژ چیزی حدود 20 تا 30 دقیقه به طول می‌انجامد.

ماساژ، راهی برای رهایی از درد

حال که تا اینجای مطلب با ما همراه بودید، به خوبی از فواید ماساژ درمانی مطلع شده‌اید. همواره این نکته را به خاطر داشته باشید، برای اینکه بتوانید از ماساژ درمانی بهره ببرید؛ نیاز است تا به فرد متخصص رجوع کنید. تنها فرد متخصص و بادانش است که می تواند تکنیک‌های ماساژ را به درستی پیاده کند. اگر تکنیک‌های ماساژ به درستی اجرا شود، نه تنها درد شما کاهش می‌یابد، بلکه سایر سیستم‌های بدن شما نیز از تاثیرات آن بی بهره نخواهند ماند.