تغییر فضای خانه مطابق با نیاز بیمار
احتمالا با جستوجو در گوگل به دنبال راهکارهایی برای استقلال بیشتر بیمار خود در انجام کارهای فیزیکیاش باشید. جابهجایی و حرکت در خانه، با وجود مشکلات و ضایعات عصبی
فاطمه سیفی
برخلاف بسیاری از رشتهها و حیطههای درمانی که شما به آنها مراجعه میکنید، کاردرمانی دیدی متفاوت به مشکلات شما دارد. نگاه کاردرمانی به زندگی شما نگاهی به تمام ابعاد زندگی است. جابهجایی فیزیکی بیمار کمتوان یا ناتوان در منزل، یکی از معضلاتی است که یک کاردرمانگر برای حل آن به شما راهکار میدهد. در واقع تغییر فضای خانه مطابق با نیاز بیمار، نیز یکی از مسائلی است که در حیطه تخصص کاردرمانگران قرار میگیرد. کاردرمانگر با توجه به تواناییهای شما، درخواستتان را ارزیابی نموده و محیطی مطابق با آن، طراحی و دراختیارتان قرار میدهد.
همانطور که میدانید کاردرمانی یک حیطه درمانی جامع است. اما جامع بودن کاردرمانی چه ارتباطی با نیاز ما دارد؟ وظیفه ما به عنوان یک کاردرمانگر، این است که با صبوری به سوالات شما پاسخ دهیم. نگاه کاردرمانگر تنها به ضایعه جسمی و یا مشکلات روحی-روانی شما معطوف نمیشود؛ بلکه یک دید کلی و جامع به ضایعه، درد، وسایل کمکی، مشکلات روحی-روانی، مشکلات هیجانی، معضلات اجتماعی و ارتباطی داشته و در کل استقلال و رضایت شما را از زندگی درشرایط کنونیتان میبیند.
تغییر فضای خانه مطابق با نیاز بیمار؛ افزایش امنیت و استقلال بیمار
بارها پیش آمده است که مراجعین کاردرمانی سوالات و شکایتهایی از این دست دارند "مادرم سکته کرده است و در انجام کارهای شخصی نیاز به کمک دارد؛ اما همیشه نمیتوانیم در کنارش باشیم. باید چه کنیم؟" "از جابهجایی پدر سالمندمان خسته شدهایم، اما نمیخواهیم دور از ما و در خانه سالمندان باشد. چه پیشنهادی برایمان دارید؟" "از اینکه همسرم بعد از تصادف و درگیری من با ضایعه نخاعی، دائما مرا کمک میکند شرم دارم!" "چطور بعد از درگیری با ام اس با اطمینان و امنیت و بدون ترس از افتادن در خانه کار کنم؟".
هدف از تغییر فضای خانه مطابق با نیاز بیمار، ایجاد امنیت و استقلال برای افرادِ درگیرِ ناتوانی یا کمتوانی است. این امر با شناسایی موانع معماری، تجهیز وسایل کمکی، تطبیقسازی محیطی و همچنین استفاده از تسهیلکنندههای محیطی میسر میشود. در عصر حاضر به لطف پیشرفت تکنولوژی در ساخت وسایل و همچنین افزایش ارتباطات با سایر جوامع پیشرفته، میتوان کیفیت زندگی را برای افراد ناتوان بالاتر از تصورعام برد. برای هر ناتوانی اعم از حرکتی، حسی و شناختی توصیههایی داریم که بتوانید به کمک آن و با حداقل امکانات، امور روزمرهتان را انجام دهید.
-
تغییرات جزئی در خانه
میتوان بر اساس تواناییهای شما، تغییر فضای خانه مطابق با نیاز بیمار را انجام داد؛ که شامل تغییرات جزئی و عمده است. در تغییرات جزئی همانطور که از اسمش پیداست بخشی از یک ابزار را مطابق با نیاز شما و با هزینه کم در جهت کاهش میزان انرژی مصرفی و افزایش دسترسی، تغییر میدهند. این اصلاحات محیطی شامل:
-
- نصب نرده در راه پله
- نصب دوش دستی در حمام
- استفاده از کفپوشهای ضد لغزش در حمام
- استفاده از میلههای نگه دارنده در حمام و دستشویی
- استفاده از توالت فرنگی در سرویس بهداشتی
- استفاده از دزدگیر اضطراری
- جابه جایی کلیدها و پریزها در نقاط قابل دسترس و نزدیک
- صندلی بالابر
- تخت قابل تنظیم
- استفاده از شیرآلات و یا دستگیرههایی که دارای حسگر هستند
- نزدیک قرار دادن وسایل مورد استفاده نزدیک به فرد کم توان
-
تغییرات عمده در خانه
این سری تغییراتِ محیط هزینه بیشتری میطلبد و شامل تغییرات بزرگتری است. تغییر محیط خانه، طراحی مجدد حمام، دستشویی و آشپزخانه، گستردهتراز تغییرات جزئی است. بطوری که میتواند باعث کاهش خطرات احتمالی و عوارض ثانویه آن مثل شکستگی استخوان، دررفتگی مفاصل، سوختگی و... شود. فضاهایی مثل حمام، آشپزخانه و توالت باید فضای کافی برای یک واکر، عصا و ویلچر را داشته باشد. همچنین ورودی آنها باید دارای اندازههای مناسبی برای عبور باشد. مهمترین تغییرات عمده در محیط خانه به شرح زیر است:
-
- کاشیهای ضد لغزش
- صندلی برای نشستن و دوش گرفتن
- روشویی قابل دسترس و با ارتفاع مناسب برای افرادی که از ویلچر استفاده میکنند
- دوش دستی
- شیرآلات لمسی
- استفاده از سطح شیب دار و رمپ
- وسایل پرکاربرد باید در دسترس ودر کابینتهای پایین باشد
- ارتفاع کابینتها باید مناسب باشد
- استفاده از وسایل آشپزخانه مانند چاقو، قاشق و... با دستههای بزرگتر.
- استفاده از ریچر برای وسایلی که در ارتفاع زیاد و یا فاصله دورتری از فرد هست.
- حداقل عرض راهروها باید 140 سانتیمتر باشد. پهنای یک راهرو عمومی حداقل 180 سانتیمتر باشد. همچنین در راهرو باید از میله، دستگیره و کفپوش غیرلغزنده برای جلوگیری از سقوط استفاده شود.
- طراحی منحصر به فرد ورودیها، راهپله و آسانسور
ارگونومی محیط و اهمیت آن؛ تغییر محیط مطابق با نیاز بیمار
درواقع ارگونومی شاخهای از علم است که هدف آن ایجاد محیطی امن، متناسب با تواناییها و مهارتهای شما است تا آسیبهای فیزیکی را به حداقل برساند. این علم به ما کمک میکند که در ابتدا محدودیتهای حرکتی شما را شناسایی کنیم و سپس بر اساس آن، ابزار، وسایل، چیدمان و شیوه کار را طوری تغییر دهیم که حداقل آسیب را به بدن برساند. بهتر است بدانید ارگونومی فقط ویژه افراد کمتوان نیست؛ بلکه برای افراد سالمند در محیط کار، تفریح و اوقات فراغتشان، طراحیهایی دارد که مطابق استاندارد منطقهای است و حداکثر راحتی را برای افراد به همراه دارد.
-
ویژگی ورودیها طبق اصول ارگونومی
برای عبور افراد از درگاهها، عرض ورودی باید طوری طراحی شود که فرد با هر وسیله کمکی بتواند بدون مشکل از آن عبور کند. گاهی بیمار به همراه وسایل کمکیاش و همچنین افراد مراقب، باید همزمان از یک ورودی رد شوند. به همین دلیل عرض این ورودی باید طبق محاسباتی برای عبور همه این موارد، حساب شده باشد. عرض ورودی برای افراد و وسایل کمکی آنها به ترتیب به شرح زیر است:
-
- واکر: 80 سانتی متر
- یک عصا: 75 سانتی متر
- دو عصا: 85 سانتی متر
- عصای سه پایه: 90 سانتی متر
- با ویلچر بدون همراه: 90 سانتی متر
- باویلچر با همراه: 80 سانتی متر
-
ویژگیهای راه پله ایمن طبق اصول ارگونومی
یکی از محلهای گذر بیماران که میتواند ایجاد ناامنی و خطر کند، راه پله است. پس باید هنگام طراحی آن برای حمایت بیشتر از بیماران به نکات زیر توجه کرد:
-
- وجود علایم حسی در کف، قبل از ورود به پله برای نابینایان و کم بینایان
- برای افراد نیمه بینا پلهها رنگ شود.
- جنس کف پله اول و آخر متفاوت از پلههای دیگر باشد.
- حداقل عرض کف پله 120 سانتی متر باشد.
- حداکثر تعداد پله، باید 12 عدد بین دو پاگرد باشد.
- حداقل ابعاد پاگرد، باید 120 در 120 باشد.
- پله منزل، نرده و نور کافی داشته باشد.
-
ویژگیهای آسانسور استاندارد طبق اصول ارگونومی
آپارتمان نشینی یک سبک زندگی رایج برای اکثر افراد است. آسانسور مهمترین وسیله جابجایی و حملونقل در آپارتمان است. پس به دلیل استفاده زیاد از آن، باید استاندارد طراحی شود. در ادامه به نکاتی پیرامون آسانسور و اهمیت آن در جابجایی بیمار اشاره میکنیم:
- آسانسور قابل دسترس باشد.
- عرض مفید درب آسانسور80 سانتی متر است.
- آسانسور مجهز به دو درب و کشویی باشد.
- اتاقک آسانسور حداقل 110 در 140 سانتی متر باشد.
- پوشش کف غیر لغزنده باشد.
- مجهز به دستگیره باشد.
- اختلاف رنگ دکمهها نمایان باشد.
کاردرمانی در خدمت افراد کم توان؛ چگونه کاردرمانی به کمک افراد میآید؟
کاردرمانی با تغییر فضای خانه مطابق با نیاز بیمار، در خدمت تمامی افرادی است که از ناتوانی یا کمتوانی رنج میبرند. تخفیف عوارض ضایعات عصبی، در حیطه کاردرمانی قرار میگیرد. افرادی که به علت سانحههایی دچار تروما و آسیب مغزی و نخاعی شدهاند، یا به دلایلی مانند بیماریهای خود ایمنی یا سرطان و ... دچار محدودیت اند، بیماران پارکینسون، ام اس، سکته مغزی، آلزایمر، ضایعات نخاعی و... یا افرادی که عضوی از بدن خود را از دست دادهاند، همگی در این حیطه قرار میگیرند. یک کاردرمانگر درد، مشکلات حرکتی، حسی، شناختی، هماهنگی حرکتی، تعادل و سایر جنبههای بیمار را ارزیابی میکند.
سپس با همکاری در تجویز وسایل کمکی و وسایلی برای جابهجایی مستقل، به افراد مبتلا، برای بهبود و ارتقلا سطح کیفیت زندگی کمک میکند. علاوه بر این، ما کاردرمانگران در خدمت شما هستیم تا با بازدید از محیط زندگی، شرایط محیطی را برای زندگی روتین شما هموارتر کنیم.
