ترس از افتادن در سالمندان | آیا میتوان از زمین خوردن سالمندان جلوگیری کرد؟
ترس از افتادن یا Fear Of Falling، واکنش فوبیکی است که فرد در حالت ایستادن یا راه رفتن آن را تجربه میکند. عوامل مختلفی چون ضعف

حدودا 20 تا 39 درصد از افراد مسن، ترس از افتادن را در طول دوران سالمندی تجربه میکنند. این درصد در افرادی که یک بار سابقه افتادن دارند، به 40 تا 73 درصد افزایش مییابد. ترس از افتادن در سالمندان باعث کاهش اعتماد به نفس، افزایش خطر سقوط بعدی و کاهش کیفیت زندگی میگردد. مطالعات نشان داده است که تقریبا یک سوم از افراد مسنی که برای اولین بار زمین میخورند، دچار ترس از افتادن میشوند. خوشبختانه کاردرمانی مداخلات متنوعی برای افزایش کیفیت زندگی این افراد دارد. در واقع تمام تلاش کاردرمانی برای توانمندی مجدد این افراد، ارزیابی دقیق از فرد و پیدا کردن منشا ترس است.
چه عواملی باعث ترس از افتادن در سالمندان میشود؟
مکانیزم حفظ تعادل در انسان بسیار پیچیده است و از طریق مراکز مغزی کنترل میگردد. در واقع ساختارهای زیادی در بدن با همکاری یکدیگر کار میکنند تا فرد بتواند تعادل خود را در پوزیشنهای مختلف حفظ کند. بنابراین عوامل مختلفی را میتوان برای ترس از افتادن در سالمندان در نظر گرفت. مهمترین عواملی که باعث ترس از افتادن میشود به شرح زیر است:
- سابقه افتادن قبلی
- احساس بیثباتی
- کاهش سلامت جسمانی
- اعتقاد به اینکه فرد نمیتواند فعالیتهای روزمره خود را انجام دهد.
- ضعف
- کاهش قدرت بینایی
- عدم وجود افرادی چون خانواده و دوستان نزدیک برای حمایت عاطفی
- سبک زندگی کم تحرک
همانطور که مطالعه کردید، عوامل ایجاد ترس از افتادن بسیار متنوع است و هر فرد سالمند امکان دارد به دلیل خاصی ترس از افتادن داشته باشد. بنابراین یک علت خاص را نمیتوان به همه افرادی که با این مشکل دست و پنجه نرم میکنند، نسبت داد.
چگونه فرد با ترس از افتادن ارزیابی می گردد؟
همانطور که پیشتر اشاره شد، علت ترس از افتادن در سالمندان میتواند بسیار زیاد و گسترده باشد، لذا کاردرمانی برای ارزیابی این افراد، سعی میکند تا علتها را به صورت طبقه بندی شده مورد بررسی قرار دهد. اصولا یک ارزیابی و شرح حال کلی از بیمار گرفته میشود. این شرح حال به نحوه زندگی فرد و فعالیتهایی که درطول روز انجام میدهد برمیگردد. کاردرمانگر امکان دارد از سابقه زمین خوردن و همچنین عوامل مربوط به آن نیز سوال کند.
سپس کاردرمانگر سعی میکند تا قدرت عضلاتی که در تعادل نقش دارند را نیز بررسی کند. همچنین واکنشهای حفاظتی و تعادلی هم در این افراد چک میگردد. منظور از واکنشهای تعادلی، واکنشهایی است که بدن به صورت خودکار در هنگام بههم ریختگی تعادل از خود نشان میدهد و سبب حفظ تعادل میشود.
نقش کاردرمانی در ترس از افتادن چیست؟
کاردرمانی همواره بر کیفیت زندگی افراد تاکید داشته است. با بی تحرکی و ترس از افتادن، کیفیت زندگی فرد به شدت کاهش می یابد. نقش کاردرمانی برطرف کردن عوامل ترس از افتادن است. با برطرف شدن این عوامل فرد دوباره راه می رود و ترس از افتادن از بین می رود. نقش کاردرمانی تغییر در محیط خانه، افزایش قدرت عضلانی، برانگیختن واکنش های تعادلی، ایجاد اعتماد به نفس در فرد، تجویز وسایل کمکی، آموزش نحوه استفاده از عصا و واکر و... است. در ادامه به بررسی دقیق تر برخی از اقدامات کاردرمانی می پردازیم.
تغییر محیط خانه
کاردرمانی برای جلوگیری از افتادن در محیط خانه، چینش وسایل در خانه را مناسب سازی میکند. در واقع یکی از وظایف کاردرمانی، بررسی محیط خانه است. محیط خانه با اصول ارگونومی سنجیده میشود و کاردرمانگر سعی میکند تا با آنالیز فرد و خانه، بهترین چینش وسایل را به خانواده فرد پیشنهاد دهد. همچنین گاهی کاردرمانگر وسیلههای خاصی، مانند دستگیرههای میلهای، برای فرد در نظر میگیرد تا در مکانهایی مانند دستشویی و حمام نصب شود. به طور کلی، بعد از ارزیابی فرد و محیط خانه توسط کاردرمانگر و ایجاد تغییرات، عوامل محیطیای که میتواند سبب بیتعادلی و ترس از افتادن شود به حداقل میرسد.
افزایش قدرت عضلانی
ترس از افتادن سبب کمتحرکی و بیتحرکی میشود. بیتحرکی و کمتحرکی نیز سبب کاهش قدرت عضلانی میگردد. این سیکل به صورت معیوب ادامه مییابد، طوری که با یک دوره بیتحرکی طولانی مدت، قدرت عضلات فرد تا حد زیادی کاهش مییابد. تحلیل رفتن عضلات در مواردی به قدری زیادی است که شما کاهش حجم عضله را به خوبی میتوانید مشاهد کنید. کاردرمانی با ارائه تمرینات خاص، سعی میکند تا مهمترین عضلاتی که در تعادل نقش دارند را تقویت کند. با تقویت عضلات و غلبه بر ترس از افتادن، سیکل معیوب مذکور قطع میشود و فرد میتواند دوباره و مستقل گام بردارد.
برانگیختن واکنش های تعادلی
بسیاری از اعمال در بدن انسان به صورت خودکار تنظیم میشوند. حفظ تعادل نیز به صورت خودکار صورت میگیرد. این عمل به قدری دقیق است که انسان میتواند با حفظ تعادل از صخره و مسیرهای سخت نیز بالا برود. اما در صورت وقوع بیتعادلی، چگونه بدن واکنش نشان میدهد؟ واکنشهای تعادلی، واکنشهایی هستند که به صورت خودکار عمل میکنند و سبب حفظ تعادل فرد میشوند. در افراد با ترس از افتادن، این واکنشهای غیرارادی ضعیف میشوند و یا به دلایل نورولوژیک تا حد ازبین رفتن پیش میروند.
کاردرمانی در طول جلسات درمانی خود این واکنشها را تحریک میکند. تحریک مداوم این واکنشها سبب میشود تا در صورت لزوم، این واکنشهای تعادلی به درستی عمل کنند.
آیا با کاردرمانی ترس از افتادن درمان میشود؟
در اکثر موارد، فردی که با ترس از افتادن از خدمات کاردرمانی استفاده میکند، قادر میگردد تا به طور مستقل راه برود. اما آنچه که اهمیت دارد، شرایط اولیه فرد است. اگر ترس از افتادن در فرد شدید باشد، سابقه افتادن وجود داشته باشد و سن فرد هم زیاد باشد، آنگاه ایجاد اعتماد به نفس در این فرد برای راه رفتن نیز دشوارتر میشود؛ اما همچنان کاردرمانی میتواند امکانی را پدید بیاورد که چنین فردی نیز به طور مستقل جابهجا شود و با استقلال کامل فعالیتهای روزمره خود را انجام دهد. کاردرمانی به عنوان یکی از رشتههای توانبخشی، میتواند بهترین نتیجه درمانی را در افراد سالمند با ترس از افتادن پدید بیاورد.
راه رفتن بدون خطر سقوط در سالمندان
همه ما به خوبی میدانیم که برای انجام فعالیتهای روزمره، حتی سادهترین فعالیتها نیز نیاز داریم تا جابهجا شویم. لحظهای تصور کنید که نمیتوانید از مبل بلند شوید و به سوی آشپزخانه حرکت کنید تا یک لیوان آب بنوشید. با تصور این موضوع، اهمیت جابهجایی و قدم زدن بهتر درک خواهد شد. ترس از افتادن جابهجایی مطمئن و مستقل را در فرد مختل میکند. خوشبختانه با تمرینات توانبخشی و کاردرمانی این امکان وجود دارد تا فرد سالمند، راه رفتن بدون خطر سقوط را تجربه کند. بنابراین به شما توصیه میکنیم که اگر در حال دست و پنجه نرم کردن با این معضل هستید، حتما از خدمات کاردرمانی استفاده کنید تا مشکلات ثانویهای که در پی بیتحرکی ایجاد میگردد، به وجود نیاید.