شکستگی استخوان پاشنه (کالکانوئوس) | بهترین راه درمان شکستگی استخوان پاشنه
شکستگی استخوان پاشنه یا شکستگی کالکانئوس معمولا به علت تصادفات رانندگی یا افتادن از ارتفاع بر روی پاشنه اتفاق میافتد. شکستگی پاشنه بسیار دردناک بوده و روند درمان آن بسیار طولانی است.

شکستگی استخوان پاشنه یک اتفاق نادر بوده و تنها در حدود 1 درصد از تمام شکستگیهای بزرگسالان را شامل میشود. شکستگی پاشنه ممکن است باعث تغییر شکل و کوتاه یا پهن شدن این استخوان شده و معمولا به مفاصل کف پا نیز آسیب وارد میکند. شکستگی استخوان پاشنه در صورتی رخ میدهد که فرد از ارتفاع بلندی با پاشنه خود بر روی زمین فرود آمده و یا در اثر تصادفات استخوان پاشنه زیر بدن له شود.
استخوان پاشنه یا کالکانئوس چیست؟
استخوان پاشنه، در پشت پا نزدیک مچ، درست زیرمجموعه استخوانهای تالوس، درشت نی و نازک نی در ساق پا قرار دارد. استخوان پاشنه پا بزرگترین استخوان در ناحیه کف پا است که بخش زیادی از وزن بدن بر روی آن قرار گرفته و برای راه رفتن بسیار حیاتی است. این استخوان نقش مهمی در تحمل وزن و پایداری بدن دارد.
چه چیزی باعث شکستگی استخوان پاشنه میشود و منجر به چه آسیبهایی میشود؟
به دلیل اینکه معمولا ضربات سنگین باعث شکستگی پاشنه میشوند، اغلب عمل جراحی برای آن انتخاب میشود زیرا در اثر این ضربه سنگین استخوان پاشنه خرد شده و باید طی عمل جراحی این استخوان به شکل اولیه خود بازگردانده شود. باید توجه داشت که حتی با انتخاب بهترین روشهای درمانی شکستگی استخوان پاشنه میتواند به صورت طولانی مدت فرد را دچار عوارضی مانند درد، تورم، ناتوانی در حرکت، آرتریت و... کند.
به دلیل اینکه شکستگی پاشنه در اثر ضربات و تصادفات شدید اتفاق میشود کار زیادی برای پیشگیری از آن نمیتوان انجام داد و صرفا باید در هنگام شکستگی پاشنه سریعا اقدام کرده و بهترین روشهای درمانی را انتخاب کرد. این نوع شکستگی یک اتفاق نادر بوده و تنها در حدود 1 درصد از تمام شکستگیهای بزرگسالان را شامل میشود. شکستگی پاشنه ممکن است باعث کوتاه یا پهن شدن این استخوان شده و معمولا به مفاصل کف پا نیز آسیب وارد میکند. در ادامه به بررسی شدت و موقعیت شکستگی استخوان پاشنه میپردازیم.
شدت شکستگی پاشنه
شدت شکستگی کالکانئوس به عوامل و فاکتورهای مختلفی بستگی دارد. به طور مثال تعداد دفعات شکستگی و به عبارت دیگر تعداد دفعاتی که ضربه به استخوان پاشنه وارد شده است یکی از فاکتورهای مهم است. یکی دیگر از مواردی که شدت شکستگی استخوان پاشنه را تعیین میکند، وجود شکاف بزرگ بین قطعات شکسته شده و همچنین آسیب به سطوح غضروفی در مفصل ساب تالار است.
وارد آمدن آسیب به بافتهای نرم اطراف استخوان پاشنه مانند عضلات، تاندون و پوست یکی دیگر از فاکتورهایی است که شدت شکستگی پاشنه را تعیین میکند. وجود هر کدام از این فاکتورها باعث میشود شدت شکستگی پاشنه بیشتر بوده و روند بهبودی شکستگی بیشتر طول بکشد.
شکستگی باز استخوان پاشنه
اگر در بدن یک استخوان دچار شکستگی شده و قسمتی از استخوان پوست را بریده و از آن بیرون بزند، شکستگی باز نامیده میشود. معمولا شکستگی باز باعث وارد آمدن آسیب به عضلات، تاندونها و رباطهای اطراف شده و به همین دلیل مدت زمان بیشتری طول میکشد تا بهبودی صورت گیرد. شکستگی باز استخوان پاشنه برای فرد خطرناکتر بوده و احتمال ایجاد عفونت در زخم و استخوان بالا میرود. در شکستگیهای باز درمان فوری و تمیز کردن زخم برای جلوگیری از عفونت بسیار حیاتی است.
علائم شکستگی پاشنه چیست؟؛ چگونه بفهمیم دچار شکستگی پاشنه شده ایم؟
همانطور که اشاره کردیم به دلیل اینکه شکستگی پاشنه در اثر ضربات یا تصادفات سنگین اتفاق میافتد و درد بسیار زیادی به همراه دارد فرد از شکستگی پاشنه خود مطلع میشود. اما اطلاع از برخی علائم، میتواند به فرد کمک کند تا سریعتر برای درمان خود اقدام کند. از جمله علائم شکستگی پاشنه میتوان به درد زیاد، کبودی، تورم، بدشکلی پاشنه پا، ناتوانی در وزن اندازی بر روی پاشنه و ناتوانی در راه رفتن اشاره کرد. در برخی از موارد شکستگی پاشنه ممکن است درد شدید نبوده و فرد توانایی راه رفتن داشته باشد اما فرد معمولا لنگ لنگان راه میرود.
اگر دچار شکستگی پاشنه شدیم چه کنیم؟
اگر در اثر تصادفات یا ضربات سنگین به پاشنه دچار علائمی شدید که در بالا اشاره کردیم، بهتر است فورا به پزشک ارتوپد مراجعه کرده و نوع ضربه یا تصادف را به صورت دقیق شرح دهید. پس از اینکه پزشک ارتوپد تاریخچه شما را بررسی کرد، معاینات دقیقی را از محل آسیب به عمل میآورد. در ادامه برخی از معایناتی را که پزشک ارتوپد انجام میدهد، نام میبریم.
- پزشک ارتوپد پا و مچ پای شما را به خوبی بررسی کرده و ناحیه را از لحاظ آسیب پوستی یا بریدگی معاینه میکند.
- نبض شما در نقاط کلیدی پا بررسی شده تا از مناسب بودن وضعیت خونرسانی به پا و انگشتان اطمینان حاصل شود.
- انگشتان پا از لحاظ حرکت و حس معاینه میشود.
- همچنین نواحی دیگر بدن مانند استخوان ساق، مچ پا، لگن و... نیز بررسی میشود تا از عدم آسیب به سایر نقاط بدن طی ضربه اطمینان حاصل شود.
بعد از این معاینات، پزشک شما را برای عکس رادیولوژی یا X-ray میفرستد تا محل دقیق شکستگی، نوع شکستگی و شدت آن مشخص شود. پزشک ارتوپد با بررسی عکس رادیولوژی در مورد شکستگی و انتخاب روش درمانی آن تصمیم گیری میکند. پزشک ارتوپد بر اساس مواردی مانند علت آسیب، سطح کلی سلامتی فرد، شدت آسیب، وجود یا عدم وجود آسیب بافت نرم و... در مورد درمان پیشنهادی تصمیم گیری میکند.
درمان شکستگی پاشنه چگونه است؟
به دلیل اینکه بیشتر شکستگی های استخوان پاشنه باعث پهنتر شدن یا کوتاهتر شدن استخوان پاشنه میشود، هدف اصلی بازگرداندن شکل استخوان به حالت اولیه است. به عبارت دیگر در ابتدا سعی میشود آناتومی استخوان پاشنه پا به حالت طبیعی برگردانده شده و برای این کار معمولا عمل جراحی لازم است. در ادامه به بررسی درمانهای رایج میپردازیم.
درمان های غیر جراحی شکستگی پاشنه
در صورتی که شکستگی پاشنه شدید نبوده و در اثر ضربه قطعات استخوانی پاشنه جابجا نشده باشد، پزشک ممکن است درمانهای غیر جراحی را پیشنهاد کند. درمانهای غیر جراحی معمولا شامل آتل گیری، مصرف داروهای مسکن، کاردرمانی، فیزیوتراپی و... است. مانند همه شکستگیها، در شکستگی پاشنه نیز باید مدتی استخوان به وسیله گچ گیری یا آتل بیحرکت میشود.
معمولا در شکستگی پاشنه به مدت 6 تا 8 هفته با استفاده از گچ پاشنه بیحرکت شده و به همین دلیل تا هنگام بهبودی فرد نمیتواند بر روی پای خود وزن بیاندازد. بعد از باز کردن گچ معمولا به فرد توصیه میشود تا برای بازگشت هرچه سریعتر به زندگی طبیعی خود، کاردرمانی یا فیزیوتراپی انجام دهد.
عمل جراحی شکستگی پاشنه
در صورت شدید بودن شکستگی و همچنین جابجایی قطعات استخوان پاشنه، پزشک جراحی را توصیه میکند. در عمل جراحی برای ترمیم شکستگی پاشنه با استفاده از روشهای مختلف آناتومی طبیعی استخوان بازیابی شده و در این حالت فیکس میشود. ممکن است تورمی که در اثر شکستگی به وجود آمده زیاد بوده و پزشک توصیه کند بعد از کاهش تورم عمل جراحی را انجام دهد. همچنین در صورت آسیب دیدگی پوست ممکن است ابتدا به آن رسیدگی شده و از خطر عفونت و... جلوگیری شود.
یکی از روشهای عمل جراحی که در آن تکههای استخوان پاشنه سر جای خود بازگردانده میشود، تثبیت استخوان از طریق پیچهای مخصوص است. در برخی موارد بدون ایجاد برش در پوست و از روی پوست پیچهای فیکس کننده استخوان از طریق برشهای بسیار کوچکی وارد میشود. در برخی موارد ممکن است نیاز باشد یک برش در این ناحیه انجام شده و سپس تکههای استخوانی سر جای خود قرار بگیرند. در این حالت تکههای استخوانی از طریق پیچ و صفحات فلزی که پلاک نام دارد، کنار هم نگه داشته میشوند.
درمان شکستگی استخوان پاشنه چقدر طول میکشد؟
در صورتی که آسیب وارد آمده جزئی باشد (مانند ترک خوردگی استخوان و...) فرد میتواند با کمک کاردرمانی ظرف 2 الی 3 ماه به فعالیتهای طبیعی خود باز گردد. اما در صورتی که شکستگی شدید باشد و فرد درمانهای غیر جراحی مانند کاردرمانی را پیگیری نکند این زمان ممکن است از 2 تا چند سال به طول بیانجامد. همانطور که اشاره کردیم این نوع شکستگی به ندرت اتفاق میافتد اما این عارضه بسیار شدید بوده و ممکن است مشکلات زیادی را برای فرد بهمراه داشته باشد و زندگی فرد را دستخوش تغییر کند.
کاردرمانی برای شکستگی استخوان پاشنه
در صورت آسیب به پاشنه چه منجر به شکستی شدید شود چه خفیف، فرد برای بازگشت هرچه سریعتر به زندگی به کاردرمانی احتیاج خواهد داشت. اگر فرد پس از شکستگی پای خود را گچ گیری کند، بعد از باز کردن گچ یا آتل باید به کاردرمانی مراجعه کرده و با انجام مداخلات کاردرمانی یواش یواش فعالیتهای خود را شروع کند. همچنین پس از عمل جراحی افراد به کاردرمانی ارجاع داده میشوند تا از عوارض عمل جراحی جلوگیری شده و مدت زمان بهبودی تا حدود زیادی کاهش پیدا کند.
اگر دچار شکستگی پاشنه شدهاید و پس از باز کردن گچ یا پس از عمل جراحی بهتر است به کاردرمانی مراجعه کنید و در مدت زمان کمی فعالیتهای عادی زندگی خود را شروع کرده تا مجبور به تغییر شغل یا سبک زندگی خود نشوید.
شکستگی استخوان پاشنه یک عارضه خطرناک اما قابل درمان
شکستگی کالکانئوس در بزرگسالان به ندرت اتفاق افتاده و معمولا در اثر تصادفات یا ضربات سنگین رخ میدهد. شدتهای مختلفی داشته و هرچقدر شدت شکستگی بیشتر باشد مدت زمان بهبودی آن بیشتر خواهد بود. شکستگی پاشنه میتواند زندگی فرد را با مشکلات جدی مواجه کرده و حتی میتواند راه رفتن معمولی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. علائم شکستگی پاشنه شامل درد شدید، کبودی، تورم، بدشکلی پاشنه و ناتوانی در وزن اندازی روی پای آسیب دیده است.
فردی که دچار شکستگی پاشنه شده فارغ از اینکه عمل جراحی انجام دهد یا خیر، برای بهبودی سریعتر و بازگشت زودتر به زندگی عادی خود به کاردرمانی نیاز خواهد داشت. کاردرمانی سعی میکند علائم و عوارض شکستگی استخوان پاشنه را برطرف کرده و توانایی راه رفتن طبیعی را به فرد بازگرداند.