وسایل کمکی راه رفتن | کدام یک از وسایل کمکی مناسب‌تر است؟

عصا یکی از قدیمی‌ترین وسایل کمکی راه رفتن است؛ تاریخ استفاده از عصا به بیش از 5000 سال پیش باز می‌گردد. این وسیله کمکی در گذشته کاربردهای متنوعی داشته است اما در تمام دوران‌ها وسیله‌ای برای کمک به راه رفتن بوده است. عصا وسیله‌ای است که عمدتا برای کمک به راه رفتن، ایجاد ثبات یا کمک به حفظ وضعیت بدنی استفاده می‌شود. همچنین عصا می‌تواند تعادل را در حین راه رفتن بهبود بخشد یا برای کمک به جبران آسیب یا ناتوانی استفاده شود. با این حال عصا نسبت به سایر وسایل کمکی راه رفتن، حمایت و تعادل کمتری فراهم می‌کند.

انواع عصا؛ آشنایی با انواع عصا و کاربرد آن‌ها

امروزه انواع گوناگونی از عصا‌ موجود است که با هدف برآورده ساختن نیاز‌های مختلف طراحی شده اند. برخی از عصاها با توجه به مشکلات خاصی طراحی می‌شوند. در ادامه به بررسی یکی از تقسیم‌بندی‌های انواع عصا می‌پردازیم.

• عصای چوبی: عصای چوبی یا سنتی با دسته خمیده از قدیمی‌ترین انواع عصا محسوب شده که امروزه نیز رایج هستند.

• عصاهای فلزی: این نوع عصاها از جنس فلز هستند و قابلیت تنظیم دارند.

• عصاهای سه‌ پایه و چهار پایه: که سطح اتکا بیشتری را فراهم کرده و با حمایت بیشتر به حفظ تعادل کمک می‌کنند.

• عصای متصل به پله: در مواقع بالا رفتن از پله مورد استفاده قرار گرفته و ارتفاع پله را نصف می‌کند.

• عصای متصل به صندلی: نمونه‌ای دیگر از عصا‌های خاص محسوب شده و به افرادی توصیه می‌شود که تحمل راه رفتن آنان پایین می‌باشد. پایه این عصا قابل جمع شدن است و زمانی که فرد خسته شود، می‌تواند عصا را باز کرده و عصا تبدیل به صندلی شود.
• عصای سفید: که برای استفاده نابینایان طراحی شده است و معمولا سفید رنگ است. 

چگونه عصای مناسبی انتخاب کنیم؟؛ ویژگی‌های یک عصای خوب چیست؟

اینکه شما به چه نوع عصایی نیاز دارید، معمولا توسط درمانگر تصمیم‌گیری می‌شود. با این حال نکاتی درباره استفاده از هر عصا وجود دارد که باید در نظر گرفته شوند. در ادامه به بررسی این موارد می‌پردازیم.

• ارتفاع عصا

برای اندازه‌گیری ارتفاع عصا صاف بایستید و بازوی خود را به طور طبیعی آویزان کنید، دسته عصا باید با چین مچ دست (محلی به نام زائده استیلوئید اولنا) برخورد کند. این فاصله را اندازه گرفته و یک اینچ به آن اضافه می‎‌کنیم. عدد به دست آمده، ارتفاع مناسب عصا است. توجه به ارتفاع عصا اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا عصایی که خیلی بلند است احتمال دارد تعادل را مختل کند و خطر افتادن شما را افزایش دهد، در حالی که عصایی که خیلی پایین است ممکن است باعث خم شدن و آسیب به کمر شود. 

• وضعیت دست هنگام گرفتن عصا

وضعیت دست به هنگام گرفتن عصا در دست نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. وضعیت دست به هنگام اندازه‌گیری ارتفاع عصا در نهایت باید به گونه‌ای باشد که هنگام گرفتن عصا، آرنج حدود 20 تا 30 درجه خم شود. 

• جنس بخش انتهایی پایه عصا

کلیه عصاها جهت جلوگیری از لیز خوردن، ایجاد اصطکاک و صدا به یک پایه لاستیکی در انتهای عصا نیاز دارند. معمولا شکل این پایه به گونه‌ای ‌است که در سطح صاف با فشار وزن روی آن به ثبات بیشتر کمک می‌کنند. همچنین برای راه رفتن در مسیر‌های خاکی و سنگلاخی باید نوک عصا تیز باشد تا با فرو رفتن ثبات بیشتری فراهم کند. 

راه رفتن با عصا چگونه است؟؛ چگونه با عصا راه برویم؟

پس از اینکه عصای مناسب خود را تهیه کردید، نیاز است نکاتی را حین راه رفتن رعایت کنید. در ادامه به بررسی نکات مهم در راه رفتن با عصا و عوامل موثر بر آن می‌پردازیم.

• معمولا افراد عصا را در سمتی که آسیب دیده است نگه می‌دارند درحالی که عصا باید در طرف مقابل سمت آسیب دیده بدن قرار گیرد. این مسئله از نظر بیومکانیکی اهمیت داشته و فشار وارده بر پای آسیب دیده را کاهش می‌دهد. همچنین سطح اتکا را افزایش داده و به حفظ تعادل کمک می‌کند.
• نوک عصا باید حدود 15 سانتی‌متر از ناحیه پاشنه به سمت جلو و خارج در یک زاویه 45 درجه قرار گیرد.
• وزن جزئی روی پای آسیب دیده باید تحمل ‌شود و در حالی که پای سالم‌تر به جلو حرکت می‌کند، وزن باقی‌مانده روی عصا قرار می‌گیرد.

چگونه با عصا از پله بالا برویم؟؛ بالا رفتن از پله با عصا چگونه است؟

از آنجا که بالا یا پایین رفتن از پله‌ها برای فرد آسیب دیده ممکن است با خطراتی همراه باشد، بنابراین لازم است نحوه صحیح و ایمن بالا و پایین رفتن آموزش داده شود تا احتمال افتادن و سقوط کاهش یابد.

• بالا رفتن از پله: هنگام بالا رفتن از پله، ابتدا پای سالم روی پله بالا قرار گرفته سپس عصا و پای آسیب دیده بالا می‌روند.
• پایین آمدن از پله: عصا و پای آسیب دیده ابتدا پایین آمده، سپس پای سالم‌تر پایین میاید و روی پله پایین قرار می‌گیرد.

کراچ چیست؟؛ عصای کراچ چگونه به راه رفتن کمک می‌کند؟

کراچ  از جمله وسایل کمکی راه رفتن است که بعد از جراحی یا در هنگام نقاهت از آسیبی مانند شکستگی استخوان استفاده می‌شود. کراچ معمولا در شرایطی استفاده می‌شود که نیاز است، وزن به طور کامل از اندام تحتانی مانند پا، مچ پا، زانو یا لگن برداشته شود. کراچ‌ها به عنوان یک جفت پای اضافی عمل کرده که به جای پای آسیب دیده به آن‌ها تکیه می‌شود. قدرت بازو و دو دست برای راه رفتن ایمن با کراچ ضروری است. یکی از نکاتی که باید به آن توجه ویژه شود، نحوه استفاده صحیح از کراچ است. افرادی که از کراچ نوع زیر بغلی (ارتفاع آن تا زیر بغل است) استفاده می‌کنند، باید احتیاط کنند؛ چون این احتمال وجود دارد اعصاب و عروقی که زیر بغل قرار دارند تحت فشار قرار گرفته و آسیب ببینند.

چگونه با کراچ راه برویم؟؛ نحوه استفاده از کراچ چیست؟

شیوه راه رفتن با کراچ، انواع متفاوتی دارد. نحوه استفاده از کراچ با عصا متفاوت است. استفاده از کراچ سخت‌تر بوده، در حالی که استفاده از عصا راحت و آسان است. در ادامه به بررسی انواع راه رفتن با کراچ می‌پردازیم.

• راه رفتن چهار نقطه (Four point gait)

این نوع راه رفتن حداکثر ایمنی و حمایت را فراهم می‌کند و در مکان‌های شلوغ و پر‌ازدحام به کار می‌رود. همچنین برای افرادی که مشکلات تعادلی دارند، ثبات بیشتری را فراهم می‌کند. ترتیب حرکت در این نوع راه رفتن به شرح زیر است:

1. 1. کراچ سمت راست، 10 تا 15 سانتی‌متر به جلو حرکت می‌کند.
   2. سپس پای چپ به جلو می‌رود.
   3. در مرحله بعد کراچ سمت چپ، به اندازه 10 تا 15 سانتی متر جلو گذاشته می‌شود.
   4. در مرحله آخر پای راست تا جایی که موازی با کراچ سمت راست باشد، جلو برده می‌شود.

• راه رفتن سه نقطه (Three point gait)

این نوع راه رفتن معمولا در زمانی است که یک پا آسیب دیده و نباید روی آن هیچ تحمل وزنی انجام شود. مانند زمانی که شکستگی در استخوان یک پا وجود دارد. ترتیب حرکات به شرح زیر است:

1. 1. در مرحله اول هر دو کراچ جلو گذاشته می‌شوند و پای آسیب دیده به جلو حرکت می‌کند.
   2. سپس پای سالم حرکت کرده و جلو می‌آید و در کنار پای آسیب دیده قرار می‌گیرد.

• راه رفتن دو نقطه (Two point gait)

راه رفتن دو نقطه، در افرادی که تعادل بهتری دارند، استفاده شده و به راه رفتن عادی شباهت دارد. در این نوع راه رفتن ابتدا کراچ راست و پای چپ همزمان جلو می‌آیند، سپس کراچ چپ و پای راست همزمان حرکت می‌کنند.

• راه رفتن (Swing to gait)

این طرز راه رفتن در مواقعی است که فرد از قدرت بدنی بالایی برخوردار بوده و سابقه تمرینات ورزشی داشته است. در این نوع راه رفتن پا‌ها وزن کمتری را تحمل می‌کنند. ترتیب مراحل حرکتی به شرح زیر است:

1. 1. ابتدا دو کراچ با هم حرکت کرده و جلو گذاشته می‌شوند.
   2. سپس دو پا با هم حرکت کرده و در پشت عصا یا موازی با آن قرار می‌گیرد.

• راه رفتن (Swing through gait)

این نوع راه رفتن مخصوص افرادی است که تمرین زیاد و قدرت بدنی بالایی دارند. نسبت به انواع دیگر سرعت حرکت بالاتر است و در جاهای خلوت مورد استفاده قرار می‌گیرد. ترتیب حرکات شبیه راه رفتن نوع Swing to gait است؛ با این تفاوت که پا‌ها در جلوی کراچ فرود خواهند آمد. ترتیب حرکات در ادامه شرح داده شده است.

1. 1. ابتدا دو کراچ را همزمان بلند کرده و جلو می‌گذارد.
   2. سپس وزن را روی کراچ‌ها انداخته و از بین دو کراچ عبور کرده و پاها جلوتر از کراچ‌ها فرود می‌آیند.

واکر چیست؟؛ چگونه از واکر استفاده کنیم؟

واکر نیز از جمله وسایل کمکی راه رفتن است که برای حفظ تعادل یا ثبات، در حین راه رفتن استفاده می‌شود. واکر نسبت به عصا و کراچ سطح اتکا بیشتری فراهم می‌کند. واکر ممکن است ساده یا چرخ‌دار باشد. این وسیله کمکی برای سالمندان، کودکان و کسانی که تعادل کمی دارند استفاده می‌شود. همچنین در ضایعات نورولوژیک مانند بیماری ام اس، پارکینسون و... نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه به بررسی نکاتی می‌پردازیم که هنگام استفاده از واکر باید رعایت شوند:

• واکر نباید روی زمین سُر داده شود، زیرا موجب خوردگی قسمت پلاستیکی شده و ضریب اطمینان استفاده از آن کاهش می‌یابد.
• هنگام استفاده از واکر، شخص هنگام راه رفتن نباید از پایه‌های خلفی جلوتر برود، چرا که تعادل در خلف ناپایدار شده و ممکن است از پشت زمین بخورد. 

کدام یک از وسایل کمکی مناسب‌تر است؟

اگرچه وسایل کمکی راه رفتن اغلب راه‌حلی برای مشکلات حرکتی‌اند، اما ممکن است چالش‌هایی را برای افرادی که از آنها استفاده می‌کنند، به همراه داشته باشد. حتی اگر به طور موقت نیاز به استفاده از وسایل کمکی راه رفتن داشته باشید، باز هم ضروری است، وسیله‌ای که استفاده می‌کنید برای شما مناسب باشد؛ چرا که استفاده از وسیله کمکی نامناسب ممکن است خطراتی را در پی داشته باشد و در طولانی مدت نیز آسیب‌هایی را به بدن وارد کند. انتخاب اینکه کدام وسیله کمک حرکتی برای فرد مناسب‌تر است، به نوع آسیبی که با آن دست و پنجه نرم می‌کند بستگی دارد. باید توجه داشته باشید که در حالی که عصا، کراچ و واکر به حرکت کمک می‌کنند، اما اهداف متفاوتی دارند.

تجویز وسایل کمکی راه رفتن باید پس از ارزیابی کامل راه رفتن، تعادل، سیستم اسکلتی عضلانی و ... توسط کاردرمانگر یا فیزیوتراپیست انجام شود. در این ارزیابی کاردرمانگر الزامات حرکتی روزانه فرد را در نظر گرفته و متناسب با آن وسیله کمکی مناسب را تجویز می‌کند. همچنین پس از ارزیابی اولیه و تجویز وسیله کمکی مناسب، پیگیری مرتب لازم است تا در صورت نیاز، کاردرمانگر وسیله کمکی را مجددا مطابق با نیاز‌های جدید تنظیم کند یا حتی ممکن است وسیله کمکی دیگری برای بیمار تجویز کند.

راه رفتن و تحرک برای استقلال و افزایش کیفیت زندگی اهمیت ویژه‌ای دارد. پیشرفت روزافزون در زمینه پزشکی راه‌حل‌های گوناگونی را برای کمک به راه رفتن ارائه می‌دهد. در صورت نیاز به کمک دائمی یا موقت ، وسایل کمکی راه رفتن می‌تواند به عملکرد موثر و حفظ استقلال فرد کمک ‌کند. با توجه به این مسئله، استفاده از وسیله کمکی مناسب یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که باید صورت گیرد.