مشکلات خواب در کودکان اوتیسم و راهکار های آن

مشکلات خواب در کودکان اوتیسم دو برابر کودکان نرمال یا دارای سایر اختلالات رشدی است. کودکان اوتیسم به دلایل مختلفی از جمله اضطراب، مشکلات حسی، علل بیولوژیکی، بیماری‌ها،عادات قبل از خواب و ...اختلالات خواب را تجربه می‌کنند. این کودکان الگوی خواب نامنظمی دارند و معمولا در به خواب رفتن و بیداری با سایر کودکان متفاوت هستند. داشتن محیط خوابی آرام، یک برنامه خواب منظم و کاردرمانی حسی حرکتی نقش مهمی در بهبود کیفیت خواب این کودکان و مراقبان آنها دارد.

 مشکلات خواب در کودکان اوتیسم چیست؟ 

اوتیسم یک اختلال عصبی رشدی است که زمینه ژنتیکی دارد. درواقع اوتیسم طیف وسیعی دارد که با توجه به علائمی که در کودکان مختلف ظاهر می‌شود، متفاوت است. درصد شیوع اوتیسم در پسران بیشتر از دختران است اما اگر دختری به اوتیسم مبتلا شود معمولا علائم شدیدتری بروز می‌دهد. مشکلات کلامی، ارتباط چشمی، ارتباط اجتماعی و در 80 درصد مواد اختلالات خواب و مشکلات حسی از جمله مسائلی هستند که کودکان اوتیسم و مراقبان آن‌ها دارند. کودکان اوتیسم باید برنامه توانبخشی و دارویی مشخصی داشته باشند تا بروز مشکلات ارتباطی و مشکلات خواب در آنها کمتر شود. رژیم غذایی مناسب، برنامه خواب منظم، محیطی آرام و تاریک برای خواب، از جمله موارد ساده‌ای است که با رعایت صحیح آنها تا حدودی مشکلات خواب برطرف می‌شود. آنچه به خانواده‌های دارای فرزند اوتیسم بیش از همه کمک می‌کند کاردرمانی در کنار دارو درمانی است. درواقع کاردرمانی مشکلات حسی، درکی، ارتباطی و خودتنظیمی و مهار را در کودکان اوتیسم سازماندهی می‌کند تا کمترین مشکلات را در زندگی روزمره تجربه کنند. در این مقاله انواع مشکلات خواب در کودکان اوتیسم، راه های تشخیص آن و راهکار‌هایی برای بهبود اختلالات خواب بررسی می‌شود. اگر کودک شما هم با مشکلات خواب دست و پنجه نرم می‌کند تا پایان مقاله با ما همراه باشید.

انواع مشکلات خواب در کودکان اوتیسم

 مشکلات خواب انواعی دارد که لزوما همگی در یک کودک دیده نمی‌شود. به طور کلی 80 درصد کودکان اوتیسم به دلیل مسائل مرتبط با اختلال رشدی عصبی دارند از مشکلات خواب رنج میبرند. در واقع کودک اوتیسم ممکن است گاهی در به خواب رفتن چالش‌هایی برای مراقبانش به وجود آورد یا گاهی بیقراری در خواب را داشته باشند. این ها همه باعث افت کیفیت خواب و در نتیجه ایجاد رفتار‌های پرخاشگرانه در طول روز می‌شود که میتواند برای اطرافیان کودک ناراحت کننده باشد. برای جلوگیری از تشدید این علائم باید سریعا به دنبال بهبود مشکلات خواب باشید. برخی از انواع مشکلات خواب در کودکان را در ادامه ذکر می‌کنیم.

• دیر خوابیدن
• زود بیدار شدن
• الگوی خواب نامنظم
• حرکات زیاد حین خواب
• شب بیداری
• و...

چگونه متوجه می‌شویم که فرزندمان اختلال خواب دارد؟

علائمی وجود دارد که اگر در طولانی مدت در فرزندتان دیده شود می‌تواند نشان دهنده اختلال خواب باشد. دقت کنید که اگر یک بار این علائم را در کودکتان دیده باشید الزاما دلیل بر اختلال خواب او نیست. مشکلاتی مانند دیر به خواب رفتن، زود از خواب بیدار شدن، حرکات زیاد حین خواب، چندین بار در طول شب بیدار شدن، ریتم تنفس نامنظم حین خواب و...میتواند نشانه‌ای از عدم کیفیت خواب کودکتان باشد که برای درمان حتما باید به پزشک متخصص و کاردرمان مراجعه کنید.

پیشنهاد مطالعه : اصول رفتار با کودک اوتیسم

چگونه مشکلات خواب در کودکان اوتیسم را تشخیص دهیم؟

برای تشخیص مشکلات خواب در کودکان اوتیسم نیازمند یک ارزیابی  از کودک و تاریخچه‌ای که والدین شرح میدهد، هستیم. مسائل مربوط به خواب با معیار‌های ذهنی و عینی ارزیابی می‌شود. معیار‌های ذهنی شامل پرسشنامه‌های والدین و یادداشت‌های خواب می‌شود در حالی که معیار‌های عینی شامل اکتیوگرافی و PSG میباشد.  در اکتیوگرافی وسیله ای به مچ دست بسته می‌شود که حرکات حین خواب ثبت می‌شود و با الگوریتم تخصصی در یک نرم افزار کامپیوتری مقایسه میشود. PSG نظارت مداوم بر چندین متغیر فیزیولوژیکی و قلبی و تنفسی در طول یک شب، دارد. از طرفی ارزیابی‌های روانشناختی و شرح حال دقیق والدین و مراقبین مشکل خواب کودک را توصیف میکند.

راه‌های بهبود خواب در کودکان اوتیسم

مشکلات خواب در کودکان اوتیسم که می‌تواند شامل خواب ناکافی یا نامنظم و بی کیفیت باشد می‌تواند منجر به ایجاد رفتار‌های تکانشی، پرخاشگری و بیش فعالی و نقص توجه و تمرکز شود. این رفتار‌ها مانع از داشتن ارتباط اجتماعی این کودکان و منزوی شدن آنها می‌شود. به همین علت باید برای بهبود مشکلات خواب در کودکان به دنبال یک سری راهکار اساسی باشیم. والدین و مراقبان کودکان اوتیسم باید این نکات را رعایت کنند تا نتیجه مثبت آن را به خوبی در کودکشان ببینند. در ادامه چند نکته که مربوط به بهداشت خواب کودک است را بیان می‌کنیم.

محیط خواب

تقریبا همه کودکان اوتیسم مشکلات حسی دارند. این مشکلات شامل به هم ریختگی حسی شنوایی و بینایی هم می‌باشد. کودکان اوتیسم به صدا و نور بسیار حساس هستند پس باید محیط خواب انها ساکت و دارای نور و دمای مناسب باشد.

عادات قبل از خواب

قبل از اینکه بخواهید تغییری در برنامه قبل از خواب کودک ایجاد کنید باید ببینید روتین قبل از خواب کودک چیست و ایرادات آن را مشخص و سپس آن‌ها را تغییر دهید. بیست تا سی دقیقه قبل از خواب، گوش دادن به موسیقی آرام، ماساژ کل بدن، عدم مصرف نوشیدنی کافئین دار میتواند در بهبود کیفیت خواب کودک اوتیسم بسیار موثر باشد.

برنامه خواب و بیداری

از آنجا که کودکان اوتیسم نسبت به تغییرات بسیار هستند، باید مراقب باشید که در تمام ایام هفته ساعت به خواب رفتن و بیدار شدن کودک تقریبا ثابت بماند. برگزاری مهمانی‌های شب هنگام در روزهای آخر هفته می‌تواند باعث به هم ریختگی کودک در طول هفته شود.

اجتناب از مصرف خوراکی‌های کافئین دار

خوراکی‌های حاوی کافئین چون باعث بیداری بیشتر می‌شوند نباید در ساعات نزدیک به خواب مورد مصرف کودک اوتیسم باشد. همچنین استفاده از شکلات و قهوه سطح انرژی کودک را بالا برده و باعث تشدید رفتار‌های بیش فعالی در او می‌شود.

بخوانید : 6 بهترین بازی برای کودکان اوتیسم

کاردرمانی حسی

کاردرمانی حسی نقش بسیار موثری در بهبود اختلالات حسی در کودکان اوتیسم دارد. از آنجا که این کودکان از به هم ریختگی حسی رنج می‌برند حتما باید با یک متخصص کاردرمانی در ارتباط باشند تا زمانی که بهبودی حاصل شود و مهارت‌های ارتباطی اولیه تشکیل شود.

دارو درمانی

دارو درمانی یکی از موثر ترین و حساس ترین راهکار‌های درمانی برای کودکان اوتیسم است. دارو باعث کاهش بیش فعالی و رفتار‌های برانگیخته این کودکان می‌شود. همچنین به کمک کاردرمانی می‌تواند سطح توجه و تمرکز کودک را افزایش دهد. اما متاسفانه هر دارویی با بدن حساس این کودکان سازگاری ندارد و والدین باید دائما با یک متخصص اعصاب و روان در ارتباط باشند. دارو‌هایی شامل مکمل‌های ملاتونین که با تجویز پزشک توصیه می‌شود، در بهبود خواب بسیار موثر است.

عدم استفاده از تلویزیون و گوشی قبل از خواب

استفاده از کامپیوتر، گوشی و تلویزیون قبل از خواب مخصوصا اگر هیجان کودک را برانگیخته کند و دارای محتوای اکشن و خشن باشد باعث مشکلاتی در خواب رفتن کودک و دیدن کابوس و ناآرامی او می‌شود. سعی کنید قبل از خواب با یک موسیقی بی کلام آرام کودک خود را برای خواب آماده کنید.