دیسکهای ستون فقرات نقش مهمی در قسمت پایین کمر دارند و به عنوان ضربهگیر بین مهرهها عمل میکنند. همچنین قسمت بالایی بدن را پشتیبانی میکنند و طیف وسیعی از حرکت را در همه جهات ممکن میکنند. با این حال، اگر این دیسکها به هر دلیلی دچار بیرون زدگی شوند و مقداری از مواد داخلی خود را نشت کنند، میتوانند باعث ایجاد کمردرد و احتمالا درد و علائم عصبی در پا شود. این بیماری با نام رایج دیسک کمر شناخته شده است.
آناتومی ستون فقرات؛ آشنایی با ساختار ستون مهره در بدن
ستون فقرات از ۳۳ مهره تشکیل شده است که به نواحی مختلفی از جمله گردنی، سینهای، کمری، خاجی و دنبالچهای نقسیم میشوند. از بین این تعداد فقط ۲۴ مهره قابلیت حرکت دارند و مهرهها در ناحیه خاجی ودنبالچهای بههم جوش خوردهاند. بین مهرههایی که قابلیت تحرک دارند، دیسکها بصورت بالشتکهایی قرار گرفتهاند و به تحرک آن کمک میکنند. مهرههای ستون فقرات به گونهای روی یکدیگر قرار گرفتهاند که یک تونل جهت عبورنخاع تشکیل میدهند. علاوه بر آن شاخههای عصبی که از نخاع خارج میشوند از بخشهای طرفی مهرهها بیرون آمده و به سمت اندامها میروند.
آناتومی دیسکها؛ آشنایی با ساختار و انواع دیسک در بدن
دیسکها بطور طبیعی در همه افراد وجود دارند و از دو قسمت حلقه و قسمت مرکزی یا هسته دیسک درست شدهاند. حلقه دیسک یا Annulus Fibrosus در قسمت خارجی دیسک قرار گرفته و ساختاری لایه لایه دارد و از۱۶ لایه فشرده کلاژن تشکیل شده است. هسته دیسک یا Nucleus Palposus نیز خاصیت ژلاتینی دارد. حلقه دیسک دور تا دور هسته دیسک را از طرفین در برگرفته است.
مشاوره رایگان خدمات کاردرمانی دیسک کمر
کاردرمانی بهترین شیوه برای درمان دردهای فیزیکی و جسمانی است. کاردرمانگران در کاردرمانی دات اینفو مطابق با نیاز هر بیمار، بهترین برنامه درمانی را ارائه میکنند. چنانچه خود و یا نزدیکانتان به خدمات هوم ویزیت نیاز دارید، برای دریافت مشاوره رایگان با شماره زیر تماس بگیرید.
مقالات مرتبط: علت کمر درد چیست؟
دیسک کمر چیست؟؛ منظور از ابتلا به دیسک کمر چیست؟
کمر ما از ۵ مهره تشکیل شده، بنابراین ۵ دیسک دارد. دیسک کمر در همه افراد وجود دارد و به دیسکهایی گفته میشوند که در ناحیه کمری قرار گرفتهاند و درواقع یک بخش ضروری برای حفظ تحرک ستون فقرات به حساب میآیند؛ اما زمانیکه فردی میگوید به دیسک کمر مبتلاست در واقع یعنی دیسک کمر پاتولوژيک شده و ممکن است به اختلالاتی از جمله التهاب، فتق ، پارگی و… مبتلا باشد. بیماریهای مربوط به دیسک انواع مختلفی دارد که در ادامه ازآنها نام خواهیم برد.
انواع آسیبهای دیسک کمر؛ آشنایی با انواع ضایعات مهره کمر
- برآمدگی دیسک
- فتق دیسک
- ساییدگی دیسک و تشکیل استئوفیت
- نازک و کمآب شدن دیسک
درواقع بیشتر دردهای مربوط دیسک کمر مربوط به برآمدگی و فتق یا پارگی دیسک هستند چراکه به نخاع یا ریشههای عصبی خارج شده از نخاع فشار مضاعف وارد کرده و دردناک میشوند.
علائم دیسک کمر؛ شایعترین علائم دیسک کمر از خفیف تا شدید
علائم دیسک کمر در مراحل اولیه، کمردردهای خفیف است که به مرور زیاد شده و درد ناحیهی پا را نیز باعث میشود. دردهای تیرکشنده و اختلالات حسی از قبیل مورمور و گزگز از دیگر علايم شایع دیسک کمر هستند. در مراحل خفیف دیسک کمر، بیحسی و ضعف در کمر و پاها، درد کمر هنگام حرکات ناگهانی، سرفه یا عطسه دیده میشود.
در مراحل شدیدتر علائم دیسک در پاها نیز بروز میکند که با توجه به اینکه کدام نقطه از نخاع و ریشههای عصبی را درگیر کرده باشد، علائم متفاوتی دارد. بطور کلی ۳ عصب وارد اندام تحتانی (پاها) میشود که عبارتند از: عصب اوبتوراتور، عصب فمورال و عصب سیاتیک. علائم هریک از عصبها به شرح زیر است:
- دردهای ناحیه داخلی ران که مربوط به عصب اوبتوراتوراست. علت این درد، درگیری در دیسک L1 و L2 است که بر ریشه عصبی دوم فشار وارد میکند.
- دردهای ناحیه جلوی ران تا زانو که مربوط به عصب فمورال است. این درد، مربوط به درگیری دیسک L2 و L3 است که ریشه عصبی کمری سوم را تحت فشار قرار میدهد.
دردهای تیرکشنده که از ناحیه کمر شروع شده و به داخل باسن کشیده میشود و تا پشت ران و پشت و قسمت خارجی ساق پا ادامه مییابند. این درد نشانه درگیری در عصب سیاتیک است که مربوط به اختلال در دیسک L4 و L5 است و بر ریشههای عصبی چهارم و پنجم فشار وارد میکند. شایعترین دیسک کمر مربوط به دیسک L4 و L5 است به همین دلیل اغلب افرادی که دیسک کمر دارند از دردهای مربوط به عصب سیاتیک شکایت میکنند.
پارگی دیسک کمر؛ پارگی دیسک کمر چگونه اتفاق میافتد؟
دیسک کمر در اثر حرکات مکرر کمر، بطور پیوسته ترک میخورد و خودش را ترمیم میکند. هنگامی که ترکها زیاد باشد یا فشار مضاعف به دیسکها وارد شود، این ترکها عمیق شده و درنهایت میتواند باعث بروز شکاف در قسمت حلقهی دیسک شود.
در این شرایط قسمت ژلاتینی هسته به بیرون راه پیدا میکند که به آن پارگی یا فتق دیسک میگویند. پارگی دیسک در اثر حرکت بروز میکند، پس درد ناشی از آن نیز با حرکت بیشتر میشود و استراحت آن را التیام میدهد.
علل دیسک کمر؛ چه عواملی باعث دیسک کمر میشوند؟
افزایش سن و سالخوردگی یکی از دلایل مهم دیسک کمر است؛ به خصوص در افرادی که شغلهای پرریسک داشتهاند و در معرض وزن بیش از حد بودهاند. افراد چاق به خصوص افراد با شکم بزرگ احتمال ابتلای بالاتری دارند چرا که شکم بزرگ باعث به جلوکشیده شدن مهرهها و فشار مضاعف به دیسکها میشود. حوادث تروماتیک مثل تصادف یا افتادن روی باسن، پیچیدن بدن در زاویهی نامناسب و… ازدیگر دلایل ابتلا به دیسک کمر هستند.
تشخیص دیسک کمر؛ انواع روشهای تشخیص دیسک کمر چه مواردی هستند؟
تشخیص دیسک کمر با استفاده از عکسهای رادیولوژی، MRI و سی تی اسکن ناحیه کمر میسر میشود. البته تستهای بالینی دیگری وجود دارند که به تشخیص کلینیکی دیسک کمر کمک میکنند و به درمانگران این امکان را میدهند که حتی بدون استفاده از عکس و MRI محل بیرونزدگی دیسک را مشخص کنند.
مقالات مرتبط: سرخوردگی مهره کمر چیست؟
درمان دیسک کمر؛ معرفی انواع راههای درمان دیسک کمر
درمان دیسک کمر معمولا با توجه به شدت آن انتخاب میشود. هرچه دیسک در مراحل ابتدایی فتق یا التهاب خود باشد، درمان آن راحتتر بوده و در مدت زمان کمتری انجام میشود. حدود ۸۰ درصد افراد مبتلا به دیسک کمر با روشهای غیرجراحی التیام مییابند که به اختصار به توضیح هریک از آنها خواهیم پرداخت.
استراحت؛ درمان دیسک کمر
یکی از دلایل بسیار شایع در بروز و تشدید علائم دیسک کمر، حرکتهای مکرر و نادرست است. با حذف این عامل در بسیاری از افراد میتوان علائم را تا حد زیادی کاهش داد؛ البته در مراحل ابتدایی دیسک، استراحت تاثیر بیشتری دارد.
تزریق؛ درمان دیسک کمر
تزریق داروهای ضدالتهابی از جمله کورتیکواستروئیدها در فضای اپیدورال یکی از راههای کاهش التهاب در ناحیهی موردنظر است. التهاب و بیرونزدگی دیسک حتی بدون پارگی یکی از عواملی است که بر نخاع و ریشههای عصبی فشار وارد کرده و باعث دردهای مربوط به دیسک کمر میشود. تزریق داروهای ضدالتهاب یکی از عوامل اثرگذار بر کاهش درد و التهاب است.
دارودرمانی؛ درمان دیسک کمر
داروهایی که در دیسک کمر تجویز میشود بیشتر شامل مسکنها و داروهای ضدالتهاب میشود که بصورت دائمی نباید از آنها استفاده کرد و برای دورهی کوتاهی مناسب هستند.
کاردرمانی دیسک کمر
موثرترین روش درمان غیرجراحی برای دیسک کمر انجام ورزشهای مربوطه، زیرنظر متخصصین کاردرمانی است. کاردرمانگر با استفاده از تستهای بالینی و بررسی MRI فرد، محل دقیق بیرونزدگی و فتق دیسک را مشخص میکند و ورزشهای مربوطه و دیگر متودهای درمانی جهت التیام درد و علائم فرد را انجام میدهد.
کاردرمانی یک روش موثر است که بدون استفاده از دارو و جراحی میتواند علاوه بر التیام درد، عامل فشار بر دیسک را شناسایی و تا حد زیادی آن را رفع کند.
آبدرمانی؛ درمان دیسک کمر
آب درمانی، به مجموعه ورزشهایی گفته میشود که در آب استخر انجام میشود و برای کنترل درد روش موثری است. آبدرمانی زیر نظر کاردرمانگران نیز انجام میشود.
درمانهای جراحی
۲۰ درصد از افرادی که از دیسک کمر رنج میبرند، نهایتا به عمل جراحی نیاز پیدا میکنند که از بین این افراد، ۸۰ درصد آنها بهبود مییابند. مطمئنا جراحی راه آخر درمان است و در ابتدا ترجیح پزشکان و خود بیماران استفاده از روشهای غیرجراحیست؛ به همین دلیل شما با مراجعه به کاردرمانی دیسک کمر میتوانید علائم دیسک را کاهش داده و نسبت به درمان خود اقدام کنید.
آخرین راه مقابله با دیسک کمر؛ با درد دیسک کمر خود چه کنیم؟
دیسکها بالشتکهایی هستند که بین مهرههای ستون فقرات قرار گرفتهاند و باعث تحرک آن میشوند. آسیبها و عوامل مختلفی وجود دارند که میتوانند دیسکها را ملتهب یا پاره کنند و باعث درد، گزگز، مورمور و ضعف در کمر و پاها شوند. دیسک کمر یکی از بیماریهای شایع در جوامع محسوب میشود که پیشرفتهای خوبی در درمان آن صورت گرفته است؛ پس با شناخت ریسک فاکتورها و روشهای درمان آن میتوانید تا حد زیادی درد ناشی از دیسک کمر را کنترل کنید. کاردرمانی یک روش موثر برای کنترل درد و از بین بردن علائم ناشی از دیسک کمر است که با استفاده از متدهای درمانی مختلف بهترین خدمات را جهت التیام شما ارائه میدهد. امیدواریم از این مقاله اطلاعات سودمندی دریافت کرده باشید.
کاردرمانی برای دیسک کمر
کاردرمانی دیسک کمر یک رویکرد علمی و هدفمند است که به بهبود عملکرد عضلات و کاهش درد کمک میکند. در این روش، تمرکز بر آموزش نحوه صحیح نشستن، بلند کردن اجسام، انجام حرکات اصلاحی و تقویت عضلات مرکزی بدن است.
کاردرمانگر با ارزیابی دقیق وضعیت بیمار، برنامهای شخصیسازیشده طراحی میکند که شامل تمرینات کششی، تقویتی و درمان دستی است. این تمرینات با هدف کاهش التهاب و بهبود هماهنگی بین عضلات کمر و لگن انجام میشوند.
در کنار تمرینات، استفاده از تجهیزات کمکی مانند کمربند طبی یا وسایل ارگونومیک نیز ممکن است توصیه شود. مزیت اصلی کاردرمانی این است که نهتنها درد را کاهش میدهد، بلکه از بازگشت مجدد علائم جلوگیری میکند. در نتیجه، درمان دیسک کمر بدون جراحی با کمک کاردرمانی، یکی از ایمنترین و مؤثرترین گزینهها برای افرادی است که از جراحی هراس دارند یا نمیخواهند دوره نقاهت طولانی داشته باشند.
چه زمانی کاردرمانی توصیه میشود؟
کاردرمانی معمولاً زمانی توصیه میشود که بیمار دچار درد مزمن یا محدودیت حرکتی ناشی از دیسک کمر شده باشد، اما هنوز علائم به حدی نرسیده که نیاز به جراحی داشته باشد. افرادی که پس از چند هفته استراحت یا مصرف دارو همچنان درد دارند، بهترین کاندید برای درمان دیسک کمر با روشهای نوین کاردرمانی هستند. همچنین، در مواردی که بیمار پس از جراحی نیاز به بازیابی حرکتی و تقویت عضلات دارد، کاردرمانی نقش مهمی در بازتوانی دارد. این روش با افزایش انعطافپذیری و کنترل عضلانی، از آسیب مجدد جلوگیری میکند. کاردرمانگر با توجه به شرایط هر بیمار، برنامهای خاص طراحی میکند که شامل تمرینات تدریجی، اصلاح وضعیت بدن و تکنیکهای آرامسازی عضلات است. تداوم جلسات و انجام تمرینات در منزل، تأثیر قابلتوجهی در بهبود سریعتر دارد.
تاثیر کاردرمانی بر درد کمر
تاثیر کاردرمانی دیسک کمر بر کاهش درد و افزایش تحرک کاملاً اثباتشده است. این روش از طریق اصلاح حرکات اشتباه، تقویت عضلات تثبیتکننده ستون فقرات و آموزش الگوهای حرکتی صحیح، بهتدریج باعث کاهش فشار بر دیسکها میشود.
بسیاری از بیماران گزارش دادهاند که پس از چند جلسه کاردرمانی، درد کمر آنها بهطور محسوسی کمتر شده و حتی توانستهاند بدون مصرف دارو فعالیتهای روزمره را انجام دهند. از دیدگاه علمی، درمان دیسک کمر بدون جراحی زمانی بیشترین اثر را دارد که کاردرمانی با اصلاح سبک زندگی همراه شود؛ یعنی فرد یاد بگیرد چگونه درست بنشیند، راه برود و بخوابد. کاردرمانی نهتنها درمان، بلکه پیشگیری از عود مجدد دیسک کمر نیز هست. با اجرای درست تمرینات، عضلات عمقی کمر تقویت شده و فشار وارده بر دیسکها کاهش مییابد، در نتیجه احتمال بازگشت درد تا حد زیادی از بین میرود.
مقایسه کاردرمانی با روشهای دیگر
درمان دیسک کمر روشهای مختلفی دارد؛ از دارو درمانی و فیزیوتراپی گرفته تا تزریق یا جراحی. اما تفاوت اصلی کاردرمانی برای دیسک کمر با سایر روشها در رویکرد عملکردی آن است. در حالی که فیزیوتراپی بیشتر بر تسکین درد و تقویت عضلات تمرکز دارد، کاردرمانی علاوهبر آن به بازآموزی عملکرد بدن در فعالیتهای روزمره نیز میپردازد. مثلاً اگر فردی بهدلیل دیسک کمر نتواند کار خود را بهدرستی انجام دهد، کاردرمانگر آموزش میدهد چگونه بدون فشار بر ستون فقرات وظایف روزانهاش را انجام دهد. این رویکرد جامع باعث میشود بیمار نهتنها دردش کمتر شود بلکه کیفیت زندگیاش نیز بهبود پیدا کند. همچنین، در مقایسه با درمانهای دارویی یا تزریقی، کاردرمانی هیچ عارضه جانبی ندارد و نتیجه آن ماندگارتر است. به همین دلیل، متخصصان توصیه میکنند قبل از تصمیم به جراحی، حتماً چند جلسه کاردرمانی دیسک کمر انجام شود تا احتمال بهبودی طبیعی افزایش یابد.
