روش درمان کوتاهی آشیل پا به کمک کاردرمانی

بطور معمول بیشتر افراد مبتلا به کوتاهی آشیل به دنبال یک شیوه درمانی موثر اما بشکل غیر جراحی می‌گردند. شیوه درمان باید با توجه به علت ایجاد آن و شدت کوتاهی انتخاب ‌شود. کوتاهی آشیل در افراد مختلف می‌تواند به دلایل متفاوتی ایجاد شود. عللی همچون اختلالات رشدی در کودکان، صافی کف پا، سکته مغزی، بیماری ام اس، فلج مغزی، داشتن طولانی مدت پوزیشن‌های نامناسب در طی فعالیت‌های روزمره و... زمینه ایجاد کوتاهی در تاندون آشیل را فراهم می‌سازد.

این عارضه بویژه در خانم‌ها و کودکان بیشتر دیده می‌شود. در خانم‌ها به علت پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند بیشتر از 5 سانتی متر و در کودکان بدلیل اختلالاتی حسی کف پا و اختلالات رشدی، ایجاد می‌شود. در این موارد، کوتاهی آشیل براحتی یا تکنیک‌ها و تمرینات کاردرمانی درمان می‌شود. اما در برخی موارد دیگر مانند فلج مغزی، بر اساس شدت کوتاهی گزینه درمانی دیگری  مانند جراحی تاندون آشیل توصیه می‌شود. گاهی نیز ممکن است چند روش درمانی مانند بوتاکس عضله، استفاده از بریس و کاردرمانی بطور همزمان بکار گرفته شود تا بهترین نتیجه درمانی حاصل شود.

علت کوتاهی تاندون آشیل چیست؟

تاندون آشیل در پشت ساق پا و در تماس با عضله بزرگ گاستروکنمیوس و استخوان پاشنه است. بروز اختلالاتی که منجر به ایجاد اسپاسم در این عضله شود یا تکرار پوزیشن‌های نامناسب در طول روز می‌تواند از جمله علل مهم کوتاهی تاندون آشیل باشد. در بیماری‌هایی که آسیب به سیستم عصبی وارد شده باشد مانند فلج مغزی یا ام اس، علت کوتاهی آشیل مربوط به اسپاسم عضله گاستروکنمیوس است. زمانی که یک عضله دچار اسپاسم شود کوتاه و ضعیف می‌شود.

همچنین کسانی که از کفش‌های پاشنه بلند و با پاشنه بیشتر از 5 سانتی متر استفاده می‌کنند و یا بیشتر ساعات روز در وضعیت نشسته هستند اما پاهایشان آویزان است و در تماس با زمین نیست، کسانی هستند که در معرض کوتاهی تاندون آشیل هستند. از طرفی ورزش‌هایی مانند والیبال، بسکتبال، رقص باله و ژیمناستیک که دائما لازم است فرد روی پنجه برود، ممکن است کوتاهی آشیل را به دنبال داشته باشد.

تاثیرات منفی کوتاهی آشیل از دید کاردرمانی

باید بدانید که کوتاهی آشیل صرفا کوتاهی یک بافت در بدن نیست و تاثیرات منفی در زندگی روزمره شما خواهد گذاشت. پنجه روی یکی از مواردی است که می‌تواند هم از علل کوتاهی آشیل و هم نتیجه آن باشد. همه این تغییرات منجر به ایجاد دفورمیتی و بدشکلی‌های ساختاری می‌شود. از دید کاردرمانی تاثیرات منفی کوتاهی آشیل برروی وضعیت بدن، راه رفتن و فعالیت‌های روزمره زندگی، بسیار اهمیت دارد. حالا می‌خواهیم به تاثیر کوتاهی آشیل در این سه مورد، بپردازیم.

وضعیت بدنی (Body Posture)

به دنبال کوتاهی تاندون آشیل، عضلات دیگر مانند عضلات گروه همسترینگ نیز ممکن است کوتاه شود. کوتاه شدن این عضلات می‌تواند وضعیت بدنی فرد را در پوزیشن های ایستاده و نشسته غیر طبیعی کند. اما در چنین مواردی، کاردرمانی مشاوره لازم را به فرد مبتلا می‌دهد و او را از پیش آگهی های بد مطلع می‌سازد تا پشتکار کافی برای رفع این اختلال فیزیکی را داشته باشد. برای مثال کوتاهی تاندون آشیل منجر به را رفتن روی پنجه شده و مرکز ثقل بدن را تغییر می‌دهد. در این حالت فرد برای جبران این مشکل سعی میکند وزن بدن خود را به پشت سرش بکشاند.

راه رفتن (Gait)

همانطور که قبلا اشاره کردیم، راه رفتن روی پنجه از نتایج منفی کوتاهی تاندون آشیل است. در سیکل استاندارد راه رفتن یا گیت، مراحلی وجود دارد. کوتاهی آشیل منجر به حذف آن مراحلی از گیت می‌شود که پاشنه باید در تماس با زمین باشد. در نتیجه، گیت فرد غیرطبیعی خواهد بود و تماس کامل کف پا با زمین منجر درد در پشت ساق پا و ضعف در تعادل می‌شود. برای داشتن یک گیت استاندارد لازم است ابتدا ناهنجاری‌های اندام تحتانی رفع شود که با کاردرمانی طریقه صحیح راه رفتن پس از درمان کوتاهی آشیل، به افراد مبتلا آموزش داده می‌شود.

فعالیت‌های روزمره زندگی (ADL)

ضعف در تعادل، به دلیل کاهش سطح اتکا هنگام ایستادن و راه رفتن، از دیگر عوارض کوتاهی آشیل است. ما برای انجام تمامی فعالیت‌هایی که بطور ایستاده یا حین راه رفتن انجام می‌دهیم؛ به میزانی ازتعادل نیازمندیم. تغییر در تعادل منجر به ایجاد اختلال در انجام فعالیت‌های روزمره مانند راه رفتن و جا به جایی، دویدن و ... می‌شود. همچنین استفاده از توالت ایرانی برای این افراد خوشایند نیست و گاهی به همین خاطر دچار مشکلات دفع می‌شوند. معمولا به افرادی که دچار کوتاهی شدید هستند توصیه می‌شود از توالت فرنگی استفاده کنند.

درمان کوتاهی آشیل

کوتاهی آشیل درمان‌های متفاوتی می‌تواند داشته باشد. بر اساس علت کوتاهی و شدت آن، یک یا چند روش درمانی توسط متخصص مربوطه اتخاذ می‌شود. این روش‌ها به دو دسته جراحی و غیر جراحی تقسیم می‌شود. معمولا روش جراحی را زمانی انجام می‌دهند که روش‌های غیرجراحی موثر نبوده است. در روش غیر جراحی نیز استفاده از وسایل کمکی و کاردرمانی به کمک شما می‌آیند. گاهی نیز، بیمار مجبور به استفاده همزمان از چند روش درمانی می‌باشد.

درمان جراحی

سریع ترین و قطعی ترین روش برای درمان، روش جراحی است. متخصص ارتوپد با جراحی تاندون و سپس بی حرکتی اندام تا مدتی مشخص، سعی در افزایش طول تاندون و رساندن پاشنه پای بیمار به زمین حین ایستادن و راه رفتن دارد. با وجود اینکه این روش، سریعتر و قطعی تر است اما برای همه افراد توصیه و تجویز نمی‌شود. از طرفی بسیاری از افراد مبتلا ترجیح می‌دهند که از شیوه‌های درمانی غیرجراحی استفاده کنند. در نطر داشته باشید پس از جراحی نیز شما به دلیل بی حرکتی اندام به کاردرمانی، برای ایجاد کشش، تقویت عضله و تعادل نیاز دارید.

درمان غیر جراحی

همانطور که اشاره کردیم، همه افراد تمایلی به جراحی برای درمان، ندارند. در این موارد بوتاکس، تجویز بریس و کاردرمانی می‌تواند به تنهایی یا با هم به شما در رفع این مشکل کمک کند. کسانی که روش غیر جراحی را انتخاب می‌کنند باید بدانند که نظم و استمرار در مراجعه به مراکز کاردرمانی و همچنین صبر، لازمه گرفتن نتیجه‌ای مطلوب است. حالا با جزییات هر کدام از این روش‌های درمان غیر جراحی بیشتر آشنا شویم.

تجویز بریس

وسایل کمکی اندام تحتانی، تحت عنوان بریس شناخته می‌شود. برای افرادی که کوتاهی آشیل دارند، متناسب با شدت کوتاهی و سایز پای خود، وسیله کمکی تجویز می‌شود. بطور عمده برای کوتاهی آشیل کفش طبی، بریسAFO و بریس KAFO تجویز می‌شود. تجویز هر کدام از این وسایل کمکی فقط و فقط بر اساس نیاز فرد می‌باشد و استفاده طولانی مدت از آن، به فرد توصیه می‌شود. بریس را می‌توانید با صلاح دید درمانگرتان حین حرکت یا فقط زمانی که استراحت می‌کنید، استفاده کنید.

تزریق بوتاکس

تزریق بوتاکس بیشتر برای افرادی که اندام تحتانی آن‌ها دچار اسپاستیسیته شده‌است توصیه می‌شود. البته همه افرادی که درگیر اسپاسم هستند لزومی ندارد از این روش استفاده کنند و فقط در مواردی که پزشک متخصص تشخیص دهد باید انجام شود. پس از تزریق بوتاکس، عضله تحت اسپاسم و کوتاه شده، فلج می‌شود. این زمان، زمان بسیار مناسبی برای شروع کشش‌های لازم روی عضلات پشت ساق پا است. در چنین دوره‌ طلایی، شما نیازمند مراجعه به کاردرمانی هستند تا به کمک تکنیک‌ها و روش‌های درمانی، اثربخشی بوتاکس را به حداکثر برسانید.

کاردرمانی

در تمام روش‌های انتخابی برای درمان ما شاهد نقش موثر کاردرمانی بودیم. کاردرمانی به کمک تکنیک‌های ویژه، ابتدا آگاهی در اندام را بالا میبرد و سپس با انجام ماساژ‌ عضله‌ی گاستروکنمیوس را ریلیز یا آزاد می‌کند. اگر ماساژ همراه با کشش‌های غیرفعال روی عضله صورت گیرد؛ اثر بخشی آن افزایش میابد. همچنین کاردرمانی با استفاده از تجهیزات خود، با ایجاد کشش‌های فعال، به درمان سرعت می‌بخشد.

تست کوتاهی آشیل در خانه!

اگر نگران این هستید که آیا تاندون آشیل شما کوتاه است یا خیر می‌توانید برای تشخیص آن یک تست بسیار ساده را در خانه انجام دهید. سعی کنید به حالت چنباتمه بنشینید. اگر در این حالت پاشنه پای شما از روی زمین بلند شود؛ به احتمال خیلی زیاد به کوتاهی آشیل مبتلا هستید ولی تشخیص قطعی و نهایی را می‌توانید با مراجعه به مراکز کاردرمانی از یک کاردرمانگر بگیرید. کاردرمانگران با انجام تست اختصاصی کوتاهی عضله گاستروکنمیوس، می‌توانند میزان کوتاهی عضله را تشخیص داده و تمرین‌های مورد نیاز را در اختیار شما قرار دهند.

درمان قطعی کوتاهی آشیل با کاردرمانی!

اگر خود یا فرزندتان به کوتاهی آشیل دچار شده اید و از این بابت بسیار نگران هستید، کاردرمانی به شما این نوید را می‌دهد که تا پایان درمان و رفع نسبی و قطعی این اختلال با شما خواهد بود. تنها کافیست هر چه سریعتر به یک مرکز کاردرمانی مراجعه کنید و مطابق با برنامه درمانی، منظم و مسمتر پیش بروید. مطمئن باشید با گرفتن خدمات کاردرمانی درصد زیادی از مشکل شما حل خواهد شد و دیگر لازم نیست از عوارض منفی آن بهراسید!